Aandacht voor dementie: van prentenboek tot memory app

Op 21 september is het Wereld Alzheimerdag en is er speciale aandacht voor mensen met dementie en hun naasten. Bedoeling is om zij die vergeten niet te vergeten en ook de partner, het kind of kleinkind niet uit het oog te verliezen. We zetten voor jou een aantal wegwijzers uit en geven enkele verfrissende (voorlees)tips mee.

Onthou mens

In zijn jongste bundel ‘Helium’ (Querido) schrijft Bart Moeyaert over zijn ouders met dementie die in een woonzorgcentrum verblijven. Een fragment uit het gedicht ‘Veurne-Zuid’:

Aan mij vraagt ze

 of ik de tafel dek.

We gaan zo eten.

Ik lach en wuif

hun fouten weg.

Hun gezichten betrekken.

Ze vinden dat ik rare dingen zeg.

Dementie treft mensen niet alleen op hoge leeftijd, maar ook op jonge leeftijd. In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen ‘Durf te vragen’ komen mannen en vrouwen met jongdementie zelf aan het woord. Je kan de uitzending herbekijken via VRT NU.

Psychiater Dirk De Wachter is ambassadeur van de campagne ‘Vergeet dementie, onthou mens’. Hij ziet voor ons allen een uitdaging om zoveel mogelijk mensen ‘in de boot’ te houden. ‘Ik denk dat verbinding blijven houden en vertragen taboeonderwerpen zijn in een samenleving die erg inzet op succes, snelheid en perfectie’.

De Wachter pleit voor een warme samenleving waarin mensen met dementie zoveel mogelijk een plaats krijgen.

Tijd maken

De psychiater schrijft ook een voorwoord in het zopas verschenen boek van Kasper Bormans, ‘Tijd maken voor mensen met dementie’ (Lannoo). De professor is promotor van Bormans’ doctoraat over hoe we beter communiceren met personen met dementie.

‘Er is geen vast stappenplan om te communiceren met mensen met dementie, maar er zijn wel verschillende mogelijkheden’, stelt Bormans. ‘Door ons daarvan bewust te zijn, kunnen we er ook beter in worden. Het doel van de tips in mijn boek is niet het genezen van een ongeneeslijke aandoening, maar het ondersteunen van een betekenisvol en verbindend leven, ondanks de aanwezigheid van ongemakken.’

Kasper Bormans reikt 52 nieuwe manieren aan om betekenisvol te blijven communiceren. Die tips hebben een efficiënt, maar kortstondig effect wanneer je ze slechts in één ontmoeting toepast. Om te helpen er een duurzame levenshouding van te maken is er een mobiele (betalende) app ontwikkeld.

LEES OOK > Kopzorgen verdienen zorg: wel in je vel op hoge leeftijd

Mijn opa is een boom

Hoe kan je met kinderen over dementie spreken? In ‘Mijn opa is een boom’ (Lannoo) wordt een geliefde grootouder dement. Auteur Kim Crabeels bekijkt het zwaar onderwerp vanuit het oogpunt van het kleinkind wat het voorleesboek heel lichtvoetig maakt. Ingrid Godon trekt die tedere toets door in haar tekeningen en gebruikt een fris kleurenpalet.

Mijn opa is geen échte boom.

Bomen lachen en spelen niet.

Mijn opa lacht heel hard.

Ook om zijn eigen grappen.

In het al even hartverwarmende verhaal ‘Mare en de dingen’ (De Eenhoorn) van Tine Mortier is het genieten van de weelderige prenten van Kaatje Vermeire. Hier neemt een meisje haar oma mee op sleeptouw.

LEES OOK > Oma is in de war: hoe dementie uitleggen aan een kleuter

Mijn oma is kwijt

Nog een aanrader is ‘Mijn oma is kwijt’ (Wereldbibliotheek), een smaakmaker voor het boekje vind je hier. De levendige taal van Peter Theunynck en de uitbundige illustraties van Lies van Gasse geven het boek een eigen dynamiek.

Via alledaagse situaties wordt verwarring tastbaar gemaakt zonder totaal spoorloos te eindigen. Beiden hebben van het (voor)leesboek ook een vertelvoorstelling gemaakt waarbij Van Gasse live met haar aquareltekeningen en schetsen treffend verbeeldt wat Theunynck zo boeiend weet te verwoorden.

De dokter zegt dat het wemelt van de kabouters in ons hoofd.

Elk van die kabouters staat bij een kruiwagen.

Er is de kruiwagen met de herinneringen en die met de familienamen.

Die met de knipoogjes, die met de kuchjes en die met de zinnen.

Die met de danspasjes en die met de wandelingen.

De hele dag door rijden kruiwagens af en aan door ons lichaam.

Veel van die kabouters in oma’s hoofd zijn oud of lui of een beetje doof.

Ze staan bij hun kruiwagen, maar ze rijden niet meer.

Vraagt oma wat, dan denken ze: dat doen we wel een andere keer.

De kruiwagens hebben vertraging, zoals de trein. Of ze verdwalen.

Spreekt oma raar of loopt ze heel traag, dan komt dat door die kabouters.

Gelukkig, zegt de dokter, heeft oma mij nog.

Ik ben niet oud en niet moe.

Ik moet veel naar haar toe, zegt hij.

Om het werk van al die kabouters te doen.

Meer weten

Wil je nog meer weten over (omgaan met) dementie? Een portaal met interessante websites is Dementie Vlaanderen.

Over het welbevinden van ouderen lees je meer via kopzorgen.be

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.

Tags: boekentips