Hoe voelt het voor een oma om na jaren van afzondering de gevangenis weer regelmatig te mogen verlaten? Oma Claire vertelt ons wat het met een mens doet om voor het eerst totaal onverwacht je jongste kleinkind in de armen te nemen en je dochter opnieuw te mogen knuffelen. En er vooral weer te staan vol levenskracht, als mama én oma.
Zaterdag
We zitten gezellig samen om voorleesboekjes te bekijken. De ene baby bij mij op de arm, een andere in de box en vijf kinderen rond mij op het speeltapijt. Intussen genieten de mama’s van het enige uurtje per week waarop ze met andere gedetineerden mogen wandelen.
Terwijl ik de jongsten verzorg, dwalen mijn gedachten af naar mijn eigen dochter en kleinkinderen. Tot nu toe ken ik mijn kleinkinderen alleen van op foto’s. Mijn dochter komt al zes jaar niet op bezoek omdat ze dat niet ziet zitten. Tijdens dit voorleesmoment koester ik de knuffels en kusjes. De babygeur neem ik intens in mij op, want zelfs de onaangename geurtjes zijn als bloesems in mijn neus…
Zondag
Het telefoontje met mijn dochter is hartverscheurend. Minutenlang barst ze in tranen uit, zonder dat ik er een speld tussen krijg. Voor het eerst moest ze haar eigen dochtertje straffen en dat deed enorm veel pijn. Ik troost haar met de woorden: ‘Als straffen je als moeder raakt, dan heb je het hart op de juiste plaats. Het betekent dat je nadenkt over goed en kwaad. En hoor maar wie dit zegt!’ Omdat ik in detentie zit, kan ik haar als mama en oma alleen via de telefoon steunen. Tot mijn belkrediet op is… ‘Mama, wil je nog wat langer met mij praten?’, klinkt het aan de andere kant van de lijn. ‘Het is al zo lang geleden dat we nog eens een uur met elkaar konden kletsen.’
Na drie uur bellen ronden we ons gesprek af met een lach en een traan. We beloven elkaar komende woensdag na al die jaren opnieuw in het echt te zien. Zij stelt het zelf voor!
Er schieten allerlei gedachten door mijn hoofd. Ik denk aan de vele moeilijke momenten vroeger. Hoe lang ik soms moest wachten om haar te pakken te krijgen als ze weer eens rondzwierf met haar drugsverslaafde vrienden. Zij waren de enige mensen waar ze – ondanks de drugs – wél warmte en houvast vond. Ze steunden elkaar door dik en dun. Ze was blij met die steun omdat haar familie haar in die zware periode bijna helemaal liet vallen. Haar vader en zijn nieuwe partner bekommeren zich uitsluitend om de andere vier kinderen. Maar ze is toch ook zijn dochter en het zijn toch ook zijn kleinkinderen? De vragen blijven door mijn hoofd spoken en raken mijn hart. Ik stuur haar eerst weer wat van mijn zuurverdiende centjes om te overleven. Daarna kruip ik onder mijn deken om te bekomen van alle emoties. Bittere tranen rollen over mijn wangen. Wat kan ik nog meer voor mijn dochter doen?
LEES OOK > Eerste hulp voor ouders rond pubers, alcohol en drugs
Maandag
Na alles wat mij nu overkomt, word ik plots door paniek bevangen. Ik bel Tele-Onthaal en we praten drie kwartier over de verwarrende gevoelens die door mij heen razen. Voor het eerst na bijna negen jaar detentie mag ik één dag naar buiten. Hoe zal mijn dochter reageren? En ikzelf? Ik weet niet meer hoe ze er nu in het echt uitziet. Ik ken haar alleen nog van foto’s en onze gesprekken via de webcam. Als we zo contact hebben, tonen we ons allebei op ons best en verbergen we onze gevoelens. Hoe gaan we ons gedragen? Is er plaats voor een knuffel? Gaan we in tranen uitbarsten? Of houden we fysiek afstand van elkaar? Zo veel vraagtekens. Ik ben al dagen misselijk van de spanning. Mijn dochter ook. Ze houdt al een tijdje de kinderen uit beeld als we webcammen en dat vind ik vreselijk, maar ik mag dat niet laten blijken.
Dinsdag
Ik telefoneer met een vrijwilliger van een organisatie die zorgt voor mensen in detentie en hun omgeving. Al acht jaar lang geeft hij mij morele steun. Ook nu staat hij naast mij bij mijn eerste stappen naar buiten. Ik ben blij dat ik altijd bij hem terechtkan, want hij beseft goed hoe moeilijk de relatie is tussen mij en mijn dochter. Ook zij kent hem en kan bij hem ‘bijtanken’ als dat nodig is. We spreken af dat ik hem na dat eerste hernieuwde contact bel om stoom af te blazen. Het is voor mij én mijn dochter een immense stap. Ik mag er niet aan denken dat het fout loopt en ze weer van mij ‘afdrijft’… Hij spreekt mij goede moed in.
Woensdag
Vandaag zie ik totaal onverwacht voor het eerst mijn kleinzoon. Wat een cadeau! Ik kan hem in mijn armen nemen en mijn dochter knuffelen. Zij zit op de achterbank en ik vooraan. Dat vindt ze fijner. We delen foto’s en sturen ze door naar mijn gsm. Daarna duiken we via Facebook in het verleden.
Dat eerste uur waarin we weer samenzijn is een rollercoaster aan emoties met vooral veel tranen en knuffels. En dan hoor ik dat manneke voor het eerst zeggen: ‘OOOOOMMMMAAA’. Terug in mijn cel sta ik te bibberen op mijn benen en val ik in de armen van mijn celgenoot. Ook bij haar rollen de tranen over de wangen, want ze is zo blij voor mij.
LEES OOK > En dan plots zie je je kleinkinderen weer, na jaren verbroken contact
Donderdag
Tijd voor een kopje koffie en een babbel bij de aalmoezenier. Ze zag hoe ik ooit als een wrak binnenkwam en jarenlang worstelde met gevoelens van wanhoop, pijn en verdriet. Ze zag hoe ik van onmacht kapot ging, maar even goed hoe ik mij telkens weer optrok aan de korte telefoontjes of de foto’s die via haar tot bij mij raakten. Tot ik op het punt in mijn leven kwam dat ik weer openbloeide en krachtiger werd. Ze deed me groeien tot wie ik vandaag ben: een sterke, onafhankelijke vrouw met een duidelijk doel. Maar vooral, nu voel ik mij weer iemand die er mag zijn voor anderen.
Ik ben weer de dochter van.
Ik voel mij eindelijk weer mama.
Mijn dochter kan weer dochter zijn.
Ik mag oma zijn en binnenkort zie ik ze eindelijk alle twee.
En zus… nicht… tante…
Wie weet?
Illustratie: Stef Rymenants
Dit artikel verscheen in december 2024 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 10/01/2025