Oma en opa worden, mémé of pépé, mami of papi. Zo’n nieuwe rol dóet wat met een mens. Zonder auditie te doen wordt de rol van grootouder zomaar in je schoot geworpen. Misschien ben je ’n oude rot in het vak en heb je de kneepjes perfect onder de knie. Misschien speel je deze rol voor het eerst en verga je van de plankenkoorts. In elk geval is houvast geen overbodige luxe. Speciaal voor jou, ingefluisterd door een enthousiast team van top-souffleurs: een (bijna compleet) alfabet aan handige informatie, weetjes, tips en getuigenissen.
Wie is aan het woord?
- Marijke Bisschop, pedagoge en auteur van het boek ‘Helpen zorgen voor je kleinkinderen’
- Claudine Crommar, werkt als psychotherapeute vooral met baby’s en hun jonge ouders
- Ria Grommen, psychologe, docent aan het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen en zelf grootmoeder van negen kleinkinderen
- Greet Vossaert, seniorenconsulente
- Kathleen Ghequière: socioloog, antropoloog en psychotherapeut. Kathleen geeft lezingen voor de Gezinsbond over grootouders en kleinkinderen. Ze heeft zelf een schattige kleinzoon van twee jaar
- Heleen Crul: Nederlands journalist en auteur van onder andere ‘Dan word je opeens opa en oma.’ Heleen heeft zeven kleinkinderen en noemt zichzelf een héél blije oma.
- Linde, Etienne, Mieke, Rika, Moniek, Jef, Danny, Anne, Hilde, Karin, Walter, Arlette, Patrick, Nicole, Philip, Frans, Philip, Frans, Yvonne, Karin en Tom: praatgrage (groot)ouders, en Aaron: koddig kleinkind.
Alles anders
Ria Grommen: ‘Wanneer je kleinkind geboren wordt, geeft dat een nieuw elan aan je familie. Je kinderen stonden al even op eigen benen, je zat al jaren tussen de volwassenen. En plots is daar zo’n hummeltje dat die “sleur” doorbreekt. Het grootouderschap is daarom echt een mijlpaal in een mensenleven.’
‘Een baby is ook altijd vertederend. Je ziet mensen letterlijk veranderen in de buurt van kleine kindjes: ze fleuren helemaal op. Daar komt nog eens bij dat het een kind is van jouw kind, de verbondenheid zit enorm diep. “Bloed van je bloed” is een soort oermotivatie, dat mag je niet onderschatten.
‘Dat kleinkind geeft je een tweede adem en nieuwe energie. Eens het wat ouder is, trek je met veel enthousiasme naar het bos, ook al bleef je liever binnen. Je gaat een beetje gek doen, plant leuke activiteiten en vertelt hem of haar honderduit over vroeger… Het maakt je leven de moeite waard.’
LEES OOK > Grootouder worden: het verandert je leven
Beter begrip
Naast opa of oma ben je natuurlijk ook nog pa of ma. Blijft alles zoals het was of komt er ook een kentering in de relatie met je kinderen?
Moeke Mieke: ‘Mijn eerste dag als oma? Ik keek meteen op een andere manier naar mijn dochter. Het voelde aan alsof we nu een tikkeltje gelijk waren: twee moeders tezamen.’
Oma Karin: ‘Je kind dat een baby krijgt… best een raar gevoel.’
Claudine: ‘Ik hoor het vaak, dat de geboorte van een kleinkind een kantelmoment is. Jonge mama’s die hun eigen moeder ineens in een ander daglicht plaatsen. Kersverse papa’s die naar hun vader toegroeien.’
Ria Grommen: ‘De relatie met je kinderen verandert grondig. Bij mijn eerste kleinkind heb ik een half jaar lang vooral genoten van de hernieuwde band met mijn zoon en schoondochter. We begrepen elkaar ineens zó goed! Tja, wanneer je kind vader of moeder wordt, zijn jullie plots lotgenoten. Je kinderen relativeren een aantal conflicten die ze vroeger met jou hadden en ze zien in hoe bezorgd je als ouder kunt zijn. Dat is heel verrijkend.’
Crèche?
Ben je een energieke oma die elke dag van de week haar koddige kleinkinderen op de schoot poot? Of wil je genieten van je vrije tijd en kunnen de kleintjes enkel in noodgevallen bij jou terecht? Het grootouderschap giet je niet in algemeenheden. Iedereen organiseert het anders.
Opa Walter: ‘Wij hebben geen vaste oppasdag. Oma en ik zijn allebei nog aan ’t werk, dus dat past gewoon niet in onze agenda. Bovendien staat mijn zoon er zelf niet om te springen. Hij houdt bewust een beetje afstand en dat begrijp ik best.’
Mémé Arlette: ‘Wij krijgen de kleinkinderen minimum drie dagen per week over de vloer. Fantastisch, want dan kan ik ongestoord onnozel doen!’
Moeke Mieke: ‘Wij staan elke woensdagmiddag paraat. Op ons voorstel, want zo kunnen we de jonge ouders een handje helpen. Maar stiekem doen we ’t ook voor onszelf, hoor! Ik zou die twee lieve schatten geen week kunnen missen.’
Pépé Patrick: ‘Nu we allebei met pensioen zijn en tijd hebben voor hobby’s, willen we onze vrijheid niet te veel beknotten. Maar als ik zie hoe mijn zoon elke dag heksentoeren uithaalt om werk en kroost te combineren, durf ik amper weigeren…’
Oma Karin: ‘Ik vang mijn kleinzoon één dag per week op, en dan staat alles in het teken van hem. Dat is echt genieten!’
Deal!
Elke dag dat kleinkind op je dorpel of toch liever niet? Hoe kun je met je kinderen afspreken wat je wel en niet kan doen? En euhm… mag je eigenlijk nog ‘nee’ zeggen?
Marijke Bisschop: ‘Natuurlijk mag dat! Maar ik snap dat het moeilijk is, want je voelt het als je plicht om een handje toe te steken. Onthoud dat je met duidelijke afspraken heel wat heibel voorkomt. Leg je oor te luisteren: wat verwachten die jonge ouders van oma en opa? Vertel ook hoe jij je rol ziet en wees daar eerlijk in. Ouders pikken dat wel, hoor! Ze kunnen misschien even mokken, maar vinden ’t uiteindelijk fijn om te weten waar ze aan toe zijn.’
Ria Grommen: ‘Laat je vooral niet vangen door de sociale druk. Het is niet omdat je buren hun kleinkinderen elke dag opvangen dat jij dat ook moet doen. Het maakt van jou absoluut geen minder goeie grootmoeder of grootvader als je dat niet doet.’
Greet Vossaert: ‘Zie je ’t zitten om je kleinkind met de regelmaat van de klok op te vangen? Fantastisch, maar onderschat het niet. Wat als dat keischattige kleintje uitgroeit tot een pittige peuter met een stevig temperament? Wat als er zich volgend jaar twee extra kleinkinderen aanmelden? Is er een plan B voor de dagen dat het voor jou te belastend wordt? En die computercursus, kun je die wel een keertje skippen?’
Moeke Mieke: ‘Ik laat alles vallen voor de kleinkinderen, maar mijn dochter polst ook regelmatig of het niet te lastig wordt. Dat vind ik fijn. Ze is ons ontzettend dankbaar voor de hulp. Af en toe brengt ze een bloemetje mee of schrijft ze een mooie kaart. Niet dat dat hoeft, want de momenten met mijn kleinkinderen zijn een beloning op zich.’
LEES OOK > Feiten en fabels over grootouders
Even in de war
Misschien overvalt dat hele grootoudergedoe je een beetje: je voelt je overrompeld en overdonderd. En dat moet kunnen. Geef jezelf gerust de tijd om te wennen.
Oma Linde: ‘Ik ben sinds kort grootmoeder, en vind het eigenlijk heel verwarrend. Mijn jongste dochter is pas vier, dus ik ben ook nog volop mama. Luiers, badjes, flesjes… het is allemaal nog niet lang geleden en ik moet echt op mijn tong bijten om mijn dochter niet te overstelpen met goeie raad. Moeilijk hoor!’
‘Maar ja, het is mijn kindje niet, ik ben ‘maar’ de grootmoeder. Hoe gelukkig ik ook ben met mijn kleinkind, het is alsof ik me geen houding weet te geven, het voelt allemaal heel onwennig. Ik heb zelfs al een beetje gehuild. Mijn man bekijkt het allemaal heel nuchter en probeert het wat te relativeren. “Misschien heb ik wel een afwijking… ik val op oma’s!” zei hij gisteren.’
Feesttip
Komen jullie eten? Een simpel zinnetje, maar wel eentje van onschatbaar belang.
Ria Grommen: ‘Niets zo leuk voor je kinderen en kleinkinderen als te kunnen aanschuiven aan jouw tafel. Eten maken voor iemand is eigenlijk een primitief symbool, het betekent doorgeven van leven. Heel simpel en tegelijk ontzettend waardevol. Als je gezond bent en je hebt er de zin en de tijd voor, zou ik het zeker aanmoedigen.’
‘Hetzelfde met familiefeestjes: dat zijn momenten waarop jullie je relatie écht vieren, en het belang daarvan mag je niet onderschatten. Die feestjes vormen een heuse cultuur. Het is aan jou om daar zorg voor te dragen, jullie hebben daar misschien meer tijd voor dan de kinderen. Dus: mijn ultieme tip voor jonge grootouders: organiseer af en toe een feestje!’
Opa Philip: ‘Hier is het elke vrijdag feest, want dan komen onze twaalf kleinkinderen allemaal spaghetti eten. Het is zalig om te zien hoe die neefjes en nichtjes aan elkaar hangen. Zonder die spaghetti is onze week echt niet compleet. En het voordeel is dat we hen ’s avonds gewoon allemaal terug buitenzetten!’ (lacht)
Gouden Raad
Als grootouder ben je ouder en grijz… euh wijzer. Daarom vervallen sommigen wat sneller in allerlei soorten goede raad. Maar is het zo’n goed idee om al die levenservaring telkens weer tentoon te spreiden?
Ria Grommen: ‘Vroeger was alles anders. Daardoor heb je misschien bedenkingen bij de manier waarop je kinderen hun gezinsleven organiseren of hun kroost opvoeden. Kom beter niet te snel met advies aanhollen. Zo krijgen ze rustig de tijd om te leren hoe ze met hun kindje omgaan.’
Opa Patrick: ‘Ik weet dat mijn kinderen best opvoeden op hun eigen manier, maar soms kan ik me echt niet inhouden. Ach, uiteindelijk kiezen ze zelf wat ze doen met mijn advies.’
Claudine Crommar: ‘Sommige oma’s en opa’s kunnen het niet laten. Ze verkondigen luidkeels hoe zij het zouden aanpakken. Jammer, want eigenlijk zouden jonge ouders zoveel mogelijk naar hun buikgevoel moeten luisteren. Van de raad van anderen worden ze alleen maar onzekerder.’
‘Hoe verleidelijk en goedbedoeld het ook is, laat dat advies dus af en toe achterwege. Luister gewoon naar hun twijfels en frustraties, pols naar hun eigen oplossingen en geef toe dat jij ’t vroeger ook niet altijd wist. Daar hebben ze veel meer aan!’
LEES OOK > Kersverse grootouder: de dunne grens tussen helpen en bemoeien
Huisregels
Je kinderen geven hun kroost geen snoep. Jij vindt dat af en toe iets zoets toch wel moet kunnen… Hoe pak je die meningsverschillen aan?
Mémé Nicole: ‘Natuurlijk krijgen ze hier wel eens een snoepje extra! Tja, ik moet mijn kleinkinderen niet opvoeden hé. Pas op, ik ga hen zeker niet rot verwennen en hen ook geen dingen laten doen die niet door de beugel kunnen, maar van een koekje meer of minder gaan ze niet dood.’
Oma Karin: ‘Wanneer mijn kleinzoon me aankijkt met zijn mooie blauwe ogen en zijn handjes naar me uitsteekt, smelt ik. Dan kan ik hem niets weigeren.’
Ria Grommen: ‘Als je je kleinkind opvangt, is het in ‘t begin een beetje zoeken naar evenwicht. Je vraagt je af of je zo’n kind iets kunt verbieden wat het thuis wel mag… en natuurlijk kan dat! In jouw huis bepaal jij de regels, maar je kan uiteraard de grote principes van de ouders niet overboord gooien.’
Marijke Bisschop: ‘Kinderen raken daar heus niet van in de knoop. Mijn kleinzoon weet heel goed hoe ’t zit, zodra hij bij ons over de drempel stapt. En het hoort er natuurlijk bij dat hij die regels eens uittest.’
Ria Grommen: ‘De meeste gezinnen vinden daar vrij snel een evenwicht in. Vang je je kleinkind regelmatig op, dan ga je ’n vrij grote impact hebben op zijn of haar opvoeding. Het is belangrijk dat je daarvoor van je kinderen de ruimte krijgt, anders zit je in een verwrongen situatie.’
Claudine Crommar: ‘Als de ouders erbij zijn, gelden trouwens altijd de regels van de ouders. Dat is heel belangrijk, maar heel moeilijk voor grootouders: er wordt verschrikkelijk vaak tegen gezondigd. Als jullie samen op uitstap zijn en die schattige kleuter zeurt om een ijsje, is het niet aan jou om toe te geven. Nee, als het van mama en papa niet mag, dan mag het niet. Punt. Je draait je tong in je mond, krult je tenen in je schoenen en je zwijgt, hoe lastig het ook is.’
Info-input
Als grootouder ben je de perfecte persoon om te zorgen voor extra informatie-input bij je kleinkinderen. Je hoeft zeker niet te vervallen in verhalen over de goeie oude tijd. Zelfs met wat kleine weetjes en dito muziekjes kun je scoren bij dat jonge grut.
Aaron (10): ‘Volgens mij weet mijn pépé alles! Het is nog nooit gebeurd dat ik een vraag stelde waarop hij niet kon antwoorden. De aarde, de ruimte, taal, wiskunde: hij kan het allemaal supergoed uitleggen.’
‘Soms zegt mama: ‘Huh, vanwaar haal je dát nu weer?’ ‘Van pépé natuurlijk!’ Wanneer hij me naar de sportles voert, zet hij altijd een cd op met oude Nederlandstalige liedjes, een soort muziek waar we thuis nooit naar luisteren. ‘Blauwe geschelpte’ is mijn favoriete liedje!’
Je hobby’s
Soms lijkt het alsof kleinkinderen bijzondere krachten bezitten. Eén vingerknip en de grootouders veren recht. Klaar om zich compleet weg te cijferen.
Ria Grommen: ‘Een kleinkind is natuurlijk ontzettend kostbaar, maar pas toch maar op dat je er niet té sterk aan vasthangt. Je leven moet op meerdere pijlers rusten: je vrienden, je hobby’s, reizen… Als je nog andere dingen omhanden hebt, ga je je kleinkinderen niet te veel claimen en word je ook geen slaafje van hen. Hoe rijker je eigen leven is, hoe meer je kan doorgeven en hoe meer je ook terugkrijgt. Want het is absoluut geen eenrichtingsverkeer, je kleinkinderen leren je heel wat nieuwe dingen en vormen een link met de toekomst.’
LEES OOK > Column oma An: ‘Gedeelde zorgen, gedeelde vreugde’
Koest!
Jonge ouders kunnen altijd een helpend handje gebruiken, maar trop is te veel…
Dochter Karin: ‘Mijn moeder nam haar rol als kersverse oma nogal enthousiast op. Vuile was verdween uit ons huis en dook enkele dagen later netjes gestreken terug op, gordijnen werden gewassen en er werd naarstig opgeruimd. Allemaal erg goedbedoeld, maar ik voelde me er niet goed bij.’
Claudine Crommar: ‘Een té aanwezige grootouder kan gaan wegen op een jong gezin. De meeste mama’s en papa’s willen het zélf doen en graag bewijzen dat het lukt. Natuurlijk mag je zorg dragen en helpen, maar… niet te veel. Jouw kroost is groot geworden en het is nu hun beurt om ‘moederke en vaderke’ te spelen.’
‘Vraag gewoon eens wat ze van jou verwachten. Sommigen willen maar al te graag dat je een handje toesteekt in het huishouden, anderen krijgen daar de kriebels van. Door ernaar te vragen, kunnen jullie samen naar een fijn evenwicht zoeken.’
Milder
Was jij als ouder superstreng? Stond je op je strepen en duldde je geen tegenspraak? Dan zou je nu kunnen schrikken wat voor watje je wordt in ’t bijzijn van je kleinkind.
Ria Grommen: ‘Als grootouder ben je meestal veel milder en rustiger. Je hebt gewoon aandacht voor je kleinkind zoals het is. Zit je kleinkind binnen een paar jaar in de problemen, dan ben jij misschien diegene die bij je kinderen een goed woordje voor hem of haar doet. Uiteraard heb je nog dezelfde waarden als vroeger, maar je hebt ondervonden dat mensen nu eenmaal niet perfect zijn, ook jijzelf niet. Je relativeert jezelf en begrijpt dat een andere aanpak ook kan werken. Ja, grootouders zijn in het algemeen flexibele mensen!’ (lacht)
Pépé Etienne: ‘Ik was vroeger degene die heel hard hamerde op het belang van goede schoolresultaten. Nu ik kleinkinderen heb, ben ik sneller tevreden: ze hoeven van mij geen tachtig procent te halen, al mag dat natuurlijk wel. Het belangrijkste is dat ze zich goed voelen op school.’
Niemand is perfect
Jonge ouders zijn dezer dagen ontzettend onzeker. Ze willen de perfecte mama of papa zijn, en twijfelen voortdurend of ze wel goed bezig zijn.
Papa Tom: ‘Ik ben, zoals elke jonge papa, op zoek naar bevestiging. Ik vraag me vaak genoeg af of ik het goed doe en twijfel wel eens aan mezelf. Horen dat mijn vader trots is en me zo’n goede papa vindt, doet me dus wel iets.’
Claudine Crommar: ‘Die onzekerheid valt me de laatste tijd erg op. Mama’s en papa’s zijn het noorden een beetje kwijt en zoeken overal naar antwoorden: bij vriendinnen, maar ook in boekjes en op het internet.’
‘Komen ze bij jou kloppen? Laat de raad dan even achterwege en geef gewoon toe dat het niet altijd even simpel is om moeder of vader te zijn. Het kan verdomd moeilijk zijn en dat mogen zij gerust weten. Anders denken ze dat zij de enigen zijn die wel eens met de handen in het haar zitten. Vertel dus dat het bij jullie ook niet altijd op rolletjes liep, dat jij ook horendol werd van dat geween en gekrijs. Met zo’n openheid staan ze veel sterker in hun schoenen.’
Oud(er)?
Een trendy look, fitnessabonnement of flitsend facebookprofiel kunnen er niets aan veranderen: je behoort nu officieel tot de GROOTOUDERS. Dat klinkt zo… oud. Of toch niet?
Ria Grommen: ‘Tja, je schuift inderdaad wat op in de keten van generaties. Je denkt wel eens: ‘Oei, ben ik al zo ver?’, maar volgens mij gaat de huidige generatie grootouders daar vrij soepel mee om. Een kleinkind krijgen is geen synoniem van oud zijn, zelfs met pensioen gaan is dat niet.’
‘De meeste senioren beginnen zich pas ‘oud’ te voelen rond hun vijfenzeventigste. Mensen zijn veel langer vitaal en actief, dus grootouder worden is bijna een midlife-ervaring. Nee, de komst van een kleinkind is zo fascinerend dat het deprimerende gevoel van ‘dit is het begin van het einde’ compleet overheerst wordt. Natuurlijk sta je ‘r even bij stil, maar dat doe je ook als je veertig wordt of als je kinderen uit huis gaan.’
LEES OOK > Jongeren vertellen waarom hun grootouders een standbeeld verdienen: ‘Mijn oma blijft altijd kalm’
Prehistorie
Dit artikel is het beste bewijs: grootouder worden krijgt tegenwoordig veel meer aandacht dan vroeger.
Ria Grommen: ‘Er wordt inderdaad veel meer ophef gemaakt rond het grootouderschap. Vroeger kregen vrouwen meer kinderen dan nu, dus grootmoeder worden viel vaak nog samen met moeder zijn. Dat is tegenwoordig niet meer het geval: op het moment dat je grootouder wordt, ben je meestal al een tijdje uit de kinderen. Het grootouderschap is daarom iets totaal nieuws, een heuse mijlpaal in een mensenleven. Vaak zelfs een grotere stap dan het pensioen. ‘
‘De senioren met jonge kleinkinderen vormen nu ook echt een zichtbare groep in de samenleving. Op school worden zelfs aparte feestjes georganiseerd voor oma en opa! Het valt wel op dat wie ineens deel uitmaakt van die grootoudergroep, daar meestal héél gelukkig om is. Je moet die mensen eens bezig horen als ze bij elkaar zitten: ze raken niet uitgepraat over de kleinkinderen. Niet zo leuk voor de senioren die geen kleinkinderen hebben, die zitten erbij voor spek en bonen!’
Quotes
Een paar praatgrage grootouders aan het woord…
Opa Frans: ‘Het moment waarop je hoort dat alles oké is met je kersvers kleinkind, dat het gezond is… ongelooflijk! Want het blijft toch het eerste wat er door je heen gaat: Is alles in orde, heeft het tien vingers en tien tenen? Ik stond er op die momenten ook even bij stil hoe erg het moet zijn als het misgaat.’
Mémé Arlette: ‘Toen ik hoorde dat ik mémé zou worden, overviel mij een echt waaw- en joepiegevoel!’
Mémé Yvonne: ‘Kort na de geboorte van mijn eerste kleindochter ging mijn man met pensioen. Ik had dus meteen twéé kleine kinderen in huis. (lacht) En hij maakt evenveel vuil als zij!’
Pépé Etienne: ‘Mijn visie is serieus veranderd sinds ik grootvader ben. Vroeger vond ik kinderopvang geen echte job, nu weet ik wel beter!’
Oma Rika: ‘Toen ze mij ’t nieuws kwamen vertellen, voelde ik me toch even oud. Natuurlijk verlangde ik naar kleinkinderen, maar ik zag mezelf nog niet als een oma’
Oma Moniek: ‘Er komt gigantisch veel af op jonge ouders! We mogen die stress en tijdsdruk niet onderschatten. Ik vraag me wel eens af hoe ze ’t allemaal volhouden…’
Oma Lieve: ‘Het grootouderschap heeft me veranderd, rustiger gemaakt. Ik leef hier en nu, laat de dingen gebeuren en geniet van elk moment dat mijn kleindochter en ik samen zijn.’
Opa Jef: ‘Ik vind dat kinderen vandaag te fel beschermd worden. Wij waren veel vrijer: we klommen in bomen, maakten ons vuil en reden overal met de fiets naartoe. Nu ja, het verkeer is natuurlijk niet meer hetzelfde.’
Relatierevolutie
En plots lig je met een oma/opa in bed. Grootouder worden doe je meestal niet alleen, maar samen met je partner. Zorgt zoiets ingrijpends als een kleinkind ook voor een revolutie in je relatie?
Ria Grommen: ‘Samen grootouder worden is bijzonder en mooi, het is iets dat jullie verbindt. Bij heel wat koppels reageren man en vrouw er totaal verschillend op, en daarmee moet je toch rekening houden. Voor de ene betekent het een nieuw begin, voor de andere is het misschien minder diepgaand omdat hij of zij opgeslorpt wordt door andere dingen. En als je het allemaal praktisch gaat organiseren, de opvang en zo, kunnen heel wat dingen uit het verleden weer boven komen.’
‘Een klassiek voorbeeldje: de vrouw heeft altijd voor de kinderen gezorgd, en is blij dat ze dit nu ook voor een nieuwe generatie kan doen. Haar man hoopte misschien dat z’n vrouw éindelijk eens wat tijd aan hem zou besteden, ze konden wat vaker op reis gaan of zo.’
‘Het omgekeerde zie je ook. Een moeder vindt dat ze in het verleden al genoeg gemoederd heeft en wil nu andere dingen doen. De echtgenoot heeft het gevoel dat hij veel van zijn kinderen heeft moeten missen, wil die verloren tijd inhalen en dringt aan om de kleinkinderen vaker op te vangen.’
‘Het komt erop aan dat je als koppel bekijkt wat jullie willen en kunnen doen voor de kleinkinderen, dat je overlegt en een manier van aanpakken vindt waarbij jullie je allebei goed voelen.’
LEES OOK > Ouderenpsycholoog Lies Van Assche legt uit hoe je de vonk in langdurige relaties houdt
Sandwichgeneratie
Net als je denkt het wat rustiger aan te doen, wordt je leven drukker dan ooit.
Ria Grommen: ‘Let op dat je niet te veel hooi op je vork neemt. De generatie van jonge senioren, mensen vanaf vijfenvijftig of zestig jaar, zitten vaak gekneld tussen de zorg voor hun kleinkinderen en de zorg voor hun bejaarde ouders. Het is de nieuwe sandwichgeneratie. De term ‘sandwich’ betekent dat je een beetje verdrukt wordt en niet weet wat je eerst moet doen.’
‘Maar je kan het ook positief bekijken: wanneer je aan je hoogbejaarde ouders vertelt over de fratsen van je kleinkinderen, kunnen ook zij daar enorm veel plezier aan beleven. Ik gebruik dan ook liever de term ‘verbindingsgeneratie’. Je zorgt voor contact tussen de generaties, en dat is heel cruciaal. Zo ontdekken je kleinkinderen hun plaats binnen een veel grotere lijn.’
Tweerichtingsverkeer
Liefde die van twee kanten komt, heerlijk toch!
Ria Grommen: ‘Het klinkt misschien melig, maar een kleinkind is voor grootouders een gigantische bron van vreugde. De genegenheid die je krijgt van je kleinkinderen doet ongelooflijk veel deugd. Je smélt gewoon omdat ze zo lief zijn en je krijgt het gevoel: ‘Ze zien mij graag!’ Let wel op dat je je niet laat vangen door dat goed gevoel. Het gebeurt soms dat grootouders genegenheid proberen te kopen met extra cadeautjes of verwennerij. Best blijf je gewoon jezelf. Zo ben je het kostbaarst voor je kleinkinderen.’
Uit elkaar
Als je kind gaat scheiden, ga je door een heftige emotionele periode. Je voelt je machteloos of misschien zelfs een beetje boos omdat je vindt dat je (schoon)kind niet hard genoeg z’n best heeft gedaan. Of je bent bang omdat je vreest dat je je kleinkinderen niet meer zo veel zal zien.
Vake Danny: ‘Toen mijn zoon en zijn vrouw uit elkaar gingen, vroeg ik mij meteen af of ik mijn kleinkinderen nog zou zien. Ik heb dan ook zo snel mogelijk even gebeld met hun mama en afspraken gemaakt. Toch zien we onze kleinkinderen veel minder dan vroeger…’
Oma Anne: ‘Ik kan me niet vinden in de aanpak van mijn ex-schoondochter en dat zorgt voor spanningen. Ik vind het lastig om daarbij het hoofd koel te houden, maar ik doe het voor de kleinkinderen. Ik weet dat ik hen de kans moet geven om hun beide ouders graag te zien.’
Moeke Mieke: ‘Toen ik het nieuws hoorde, was ik totaal in paniek: ‘Dat kan niet! Dat mag niet! Wat gaat er gebeuren met de kinderen? Hoe moet mijn dochter zich hier door slaan?’ Het is vreselijk om je eigen kind door zo’n ellendige periode te zien gaan. Ik heb het haar daarom in de eerste plaats zo makkelijk mogelijk gemaakt. Die hulp heb ik intussen stukje bij beetje terug afgebouwd. Maar de telefoon blijft naast ons bed liggen: op elk uur van de dag kan ze op ons rekenen.’
LEES OOK > De rol van grootouders bij een scheiding: ‘Grootouders spelen belangrijke rol bij verwerkingsproces’
Van Vlees en Bloed
Je dochter is samen met een man die al twee zoontjes heeft uit een eerste huwelijk. Je zoon adopteert het dochtertje van zijn nieuwe vriendin…
Ria Grommen: ‘Bij kleinkinderen die biologisch gezien niet van je eigen kinderen afstammen, zit je misschien met een dubbel gevoel. Ook al wil je die kinderen echt graag zien, het voelt anders. Dat is begrijpelijk, want er ontbreekt een diepe kracht, namelijk ‘dit is het kind van mijn kind’. Als er ook al ‘eigen’ kleinkinderen zijn, is het moeilijk om geen onderscheid te maken. Je zult moeten zoeken hoe je daarmee omgaat. Dat vraagt wat tijd maar het lukt je zeker: je hart is groot en kinderen zijn aanhankelijk. Hen gewoon graag zien is de boodschap!’
‘Hopelijk kom ook jij niet in de kou te staan, en wordt de band met je kleinkinderen nooit verbroken. Vraag daar gerust wat aandacht voor. Want jij bent ook voor hen een groot geschenk!’
Wat als…
… je kleinkind in het buitenland woont? Oma Hilde (Gent) vertelt over kleindochter Elisa (Guatemala).
Oma Hilde: ‘Een dochter en een kleinkind op afstand… leuk is dat natuurlijk niet. Nog een geluk dat we kunnen mailen, bellen en skypen, maar ik zou Elisa veel liever op schoot nemen om haar eens goed te knuffelen.’
‘Toen Eva, mijn dochter, bijna moest bevallen, zijn mijn man en ik naar Guatemala gereisd. Het was echt uniek om die kraamperiode van dichtbij mee te maken. Dat moment waarop ik mijn kleinkind voor het eerst zag, vergeet ik nooit meer.’
‘Twee weken na de geboorte moesten we naar huis en beseften we dat het een tijd zou duren voor we Elisa weer konden zien. Het afscheid viel dan ook ontzettend zwaar’
‘Elisa is nu bijna twee jaar en ik heb intussen twee andere kleinkinderen die ik heel regelmatig zie. Daardoor besef ik nog beter wat we allemaal moeten missen. Als we Elisa de volgende keer zien, zal het een half jaar geleden zijn. Voor zo’n kindje is dat lang. Mijn dochter toont wel regelmatig foto’s van ‘oma en opa in België’, zodat we geen vreemden voor haar zijn, en ze spreekt ook Nederlands met haar.’
‘Ik probeer het gemis een plaatsje te geven en trek me op aan al het ‘digitale’ contact dat we hebben, maar het blijft best moeilijk. Elisa is de tiende geboren, en elke maand stuur ik op de tiende een mailtje. Dat ben ik nog geen enkele keer vergeten.’
Xtraatjes
Oma en opa zijn er voor de cadeautjes. Je vindt het heerlijk om zo’n kleintje lekker te verwennen. Maar is die kolossale knuffelbeer en die nagelnieuwe outfit echt nodig?
Marijke Bisschop: ‘Als grootouder leg je die schatten graag in de watten, dat snap ik best. Maar voor ouders is dat soms een heikel punt.
Ria Grommen: Sommige grootouders proberen genegenheid te kopen met extra cadeautjes of verwennerij. Daar ben ik geen voorstander van. Blijf maar gewoon jezelf, zo ben je het kostbaarst voor je kleinkinderen.’
‘Marijke Bisschop: Kinderen vragen helemaal niet om gigantische cadeaus. Wat ze wel heerlijk vinden? Samen met oma en opa iets leuks doen: naar de speeltuin, een boekje lezen of een superleuk spel. Een dikke knuffel en een klapzoen, meer moet dat echt niet zijn!’
Yes!
Je kleinkind groeit op in een duizelingwekkende digitale wereld. En hoe zit het met jou? Hol je hopeloos achterop of spring je mee op de online-trein? Mémé Arlette bompa Philip zeggen alleszins volmondig ‘Yes!’ tegen de evolutie.
Mémé Arlette: ‘Ik heb een heel fijne band met mijn kleinkinderen. Mijn oudste kleindochter is nu bijna dertien en een echte spraakwaterval. Wanneer ze bij mij komt, babbelt ze honderduit over het basketbal en haar schooluitstapjes. Ze zegt dan: ‘Je zou écht mijn foto’s eens moeten zien!’ Maar daar komt natuurlijk niets van in huis: ze gooit die beelden meteen op Facebook en wist ze van haar camera.’
‘Op een dag zijn we samen aan de pc gaan zitten en heeft ze voor mij een profiel aangemaakt. Het duurde wel even voor ik het allemaal onder de knie had, maar nu vind ik het ongelooflijk. Niet te schatten wat je daar allemaal kunt zien en doen! Ik volg mijn kinderen en kleinkinderen op de voet, ik krijg eindelijk wat foto’s onder ogen én ik heb al een heleboel oude vrienden teruggevonden. Zelfs mijn Roemeense pennenvriendin van 40 jaar geleden!’
Opa Philip: ‘Mijn kleinkinderen houden me jong, zo heeft mijn kleinzoon me onlangs een USB-stick gegeven met Dubstep muziek. Dus nu jogt deze bompa op Dubstep!’
Zo…
Als je dit allemaal gelezen hebt, ben je klaar om te schitteren in de rol van je leven: die van grootouder. Break a leg!
LEES OOK > Overbevraagde grootouders zijn de échte sandwichgeneratie
Dit artikel verscheen in het Magazine voor GROOTouders. Ook ontvangen? Schrijf je dan in voor het magazine en de bijbehorende nieuwsbrief. Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 17/07/2017, laatste update op: 18/04/2023