Bepaal met een zorgvolmacht zelf wie op je oude dag je zaken regelt

Corona heeft ons veel geleerd. Ook hoe belangrijk het is om tijdig bezig te zijn met het beheer van je vermogen en je zorgplanning. Steeds meer mensen zien het nut in van een zorgvolmacht. ‘Dat geeft ons gemoedsrust’, zegt Paul Van Poucke (81), die vorig jaar zo’n overeenkomst met zijn kinderen heeft opgesteld.

Wanneer heb je besloten een zorgvolmacht te laten maken?

‘Toen we voor een andere zaak bij onze notaris waren, kwam de zorgvolmacht toevallig ter sprake. Gezien onze leeftijd vond ze het zinvol om daarover eens na te denken. Dat was zonder enige verplichting, want uiteindelijk – zo zei de notaris ons nog – ben je helemaal vrij om al dan niet voor een zorgvolmacht te kiezen.’

Welke stappen heb je daarna gezet?

‘We kregen een brochure mee waarin helder uiteengezet werd wat de volmacht inhoudt. Toch heeft het nog een hele tijd geduurd eer we tot een definitieve overeenkomst kwamen.’

Hoezo?

‘Je gaat daarbij niet over één nacht ijs. Een zorgvolmacht slaat zowel op handelingen die verband houden met je vermogen als met je zorgplanning. Mijn vrouw en ik hebben eerst de tijd genomen om daar met elkaar én met de kinderen rustig over te praten.

Over ons levenseinde hadden we vroeger al in samenspraak met de huisarts een beslissing genomen, onder meer na lectuur van boeken van Manu Keirse. Maar toen ging het alleen nog maar over een negatieve wilsverklaring, die een onderdeel kan vormen van een zorgvolmacht.’

Wat heb je verder in detail op papier gezet?

‘In het document hebben we bijvoorbeeld laten opnemen dat we zo lang mogelijk in ons huis willen blijven wonen tot we naar een serviceflat of een woonzorgcentrum gaan. En zodra we verhuisd zijn, weten onze kinderen perfect wat ze moeten doen.

Eigenlijk zijn dat afspraken die het voor je nakomelingen alleen maar makkelijker maken om bepaalde beslissingen te nemen. In die zin valt een zorgvolmacht niet te vergelijken met een regeling voor een testament.’

Konden je kinderen zich meteen vinden in de keuze voor een zorgvolmacht?

‘Toch wel. Ze zijn alle drie ‘lasthebber’ en hebben daar onmiddellijk hun akkoord voor gegeven. Een van onze zonen heeft wel verschillende keren contact gehad met de notaris om bij de formulering van de definitieve tekst de puntjes op de i te zetten (lacht).

Het gaat over een document waarin je werkelijk regel per regel laat opschrijven hoe je bepaalde handelingen ziet. Het is geen vaste notariële tekst, maar een volmacht op maat van jouw situatie.

Je zet daarbij zaken op papier waar je anders misschien niet spontaan met elkaar over spreekt. Sindsdien hebben niet alleen wij maar ook onze kinderen meer gemoedsrust.’

LEES OOK > Heeft pensioensparen ook nu nog zin?

Zorgvolmacht gaat over vermogen én zorgplanning

Bijna 150.000 Vlamingen hebben al een zorgvolmacht bij een notaris laten registreren. Ruim een kwart is jonger dan 65 jaar. Met een zorgvolmacht kan je vooraf bepaalde beslissingen nemen als je daar door je leeftijd, een ziekte of een ongeval niet meer toe in staat bent.

Sinds 2014 bepaalt de wet dat iedereen die nog wilsbekwaam is, zelf kan beslissen – zodra dat nodig is – wie zijn goederen mag beheren en noodzakelijke beslissingen moet nemen. Als je dat niet vooraf regelt, kan alleen een bewindvoerder je persoonlijke zaken verder behartigen.

Wie krijgt de volmacht?

Als volmachthouder of lasthebber is meestal een gekozen familielid, bijvoorbeeld je partner of een van je kinderen. Zij kennen nu eenmaal het best jouw situatie en je wensen.

Je kunt ook verschillende volmachthouders trapsgewijs aanwijzen voor het geval iemand van hen zelf handelingsonbekwaam wordt. De volmachthouder(s) krijgen ook de vraag wie zij aanwijzen als hun opvolger in het geval ze zelf niet meer in staat zijn om actie te ondernemen.

De zorgvolmacht kan algemeen zijn, zodat je volmachthouder alle beslissingen mag nemen. Maar je kunt ook kiezen voor een specifieke zorgvolmacht. In dat geval beperk je de overeenkomst tot bepaalde handelingen (bv. je beleggingen of je onroerende goederen beheren) of wordt de bevoegdheid om te beslissen onder verschillende personen verdeeld.

Je beslist zelf wanneer de zorgvolmacht ingaat. Dat kan onmiddellijk of pas als je gezondheid het niet meer toelaat. In dat laatste geval bepaal je het best dat twee onafhankelijke artsen daarover oordelen.

Een zorgvolmacht mag je helemaal zelf opstellen. Zowel jij als je volmachthouder(s) moet het document ondertekenen. Maar de overeenkomst is pas geldig als je ze laat registreren (18,15 euro, btw inbegrepen). De registratie gebeurt bij het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat in Brussel.

Je kunt alles laten regelen via een notaris of – als je het zelf doet – op de griffie van het dichtstbijzijnde vredegerecht. Bij een notaris betaal je minstens 250 euro, maar hoe ingewikkelder het dossier, hoe hoger de kostprijs.

Een zorgvolmacht is nooit definitief. Zolang je wilsbekwaam bent, kun je de inhoud ervan wijzigen of de volmacht stopzetten.

LEES OOK > Familieraad vanaf nu verplicht in woonzorgcentra: ‘De familie heeft onze aandacht soms meer nodig dan de bewoner’

Gaat volmacht alleen over vermogen?

Sinds 1 maart 2019 heb je de mogelijkheid om in de zorgvolmacht ook beslissingen over je persoon te laten opnemen. Je geeft bijvoorbeeld aan in welk woonzorgcentrum je wil verblijven als dat nodig blijkt of wie op zoek gaat naar een voorziening die aan je wensen voldoet.

Je kunt ook duidelijk maken welke arts je moet behandelen en dat de thuisverpleging de toegang tot je huis moet krijgen. Bij opname in een woonzorgcentrum of bij dementie kun je zelfs vastleggen wat er met je huisdieren moet gebeuren. Allemaal zaken die zorgen voor meer gemoedsrust als die keuzes er zitten aan te komen.

Meer info

Dit artikel verscheen in augustus 2020 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.

Gepubliceerd op: 04/09/2020, laatste update op: 07/01/2021