Langer thuis wonen: hoe organiseer je thuiszorg?

Sommige mensen blijven gezond en fit tot op hoge leeftijd, maar voor velen ‘komt de ouderdom niet alleen’ zoals het luidt in de volksmond. Als de fysieke en mentale situatie er erg op achteruit gaat stelt zich vaak ook de vraag of alleen wonen nog mogelijk is. Omdat de meeste mensen het liefst zolang mogelijk in de vertrouwde omgeving blijven wonen, krijgen veel ‘kinderen van’ vroeg of laat te maken met de vraag om thuiszorg te organiseren. Hoe doe je dat?

Het is niet vanzelfsprekend om thuiszorg te organiseren. De combinatie met eigen werk, gezin of hobby’s blijkt moeilijk, steun is er volgens 73 procent te weinig. Of het haalbaar is om die thuiszorg zelf te organiseren hangt onder andere af van hoe zwaar de zorgvraag is en over hoeveel schouders de last kan verdeeld worden.

Hoe begin je aan thuiszorg?

• Maak de keuze voor thuiszorg niet overhaast. Er komt heel wat bij kijken, zet alles vooraf goed op een rijtje: welke zorg is er nodig, hoeveel tijd gaat dat kosten, hoeveel tijd kan jij of de groep mantelzorgers vrijmaken, waar ligt de grens? Dat realistisch inschatten is moeilijk, maar wel nodig om het leefbaar te houden. Besef ook dat er naast de werkelijke zorg een hele administratieve rompslomp en geregel begint. Begin maar aan thuiszorg als de werklast je haalbaar lijkt.
• Zoek bijkomende informatie of hulp: huisarts, zorgbemiddelaar, het ziekenfonds of OCMW kunnen helpen bij de organisatie van thuiszorg.
• Hoor eens rond bij collega’s, vrienden of familie in een gelijkaardige situatie: wellicht kunnen hun tips jou voor fouten of tijdrovende zoektochten behoeden.
• Vaak moet thuiszorg geregeld worden na een ziekenhuisopname. Weet dat je er bij het ziekenhuis kan op aandringen dat de zorgbehoevende persoon niet wordt ontslagen voor je de thuiszorg hebt kunnen organiseren.

Ook belangrijk om te beseffen is dat een thuiszorgsituatie geen constant gegeven is. De zorgvraag kan groter worden of er kan een zorgdrager wegvallen, bijvoorbeeld. Dit betekent dat telkens opnieuw naar nieuwe oplossingen gezocht moet worden, met alle papierwerk dat erbij komt kijken.

LEES OOK > Langer zelfstandig thuis wonen: laat je huis meegroeien met je leeftijd

Professionele zorg versus mantelzorg

Het belangrijkste is wellicht te bepalen welke zorg door professionelen zal uitgevoerd worden en welke jij en/of familieleden zelf willen opvangen. Schakel niet te weinig professionele hulp in: zelfs met hun diensten, blijft er nog meer dan genoeg werk en geregel over voor de mantelzorgers.

‘Hoewel de thuisverpleging verzorging doet, blijft de takenlijst aangroeien: eten maken, klusjes en boodschappen doen, administratie. Het is elke keer puzzelen om er voldoende te zijn voor de eigen ouders én het eigen gezin.’ – Fatima Yassir

Er bestaan een pak professionele diensten waarop je beroep kan doen:

• Thuisverpleging: wondzorg, hulp bij medicatie of voor diabetespatiënten, hygiënische zorg …
• Gezinshulp: hulp in het huishouden, met boodschappen en/of koken
• Klusjesdiensten of tuinmannen
• Maaltijden laten bezorgen aan huis
• Boodschappendienst: sommige gemeenten regelen dit zelf

Dienstencentra en diensten van ziekenfondsen hebben elk hun eigen aanbod. Het loont om op de website van jouw ziekenfonds (of die van je zorgbehoevende familielid) te kijken wat ze allemaal aanbieden. Bij de Gezinsbond is binnen sommige afdelingen een gezelschapsdienst uitgebouwd. Die wordt gerund door vrijwilligers, die kleine zorgtaken op zich nemen. Meer informatie over de gezelschapsdienst op de website of bij je afdeling.

Praktische hulpmiddelen

Zorgbehoevenden hebben vaak ook nood aan extra materiaal of aanpassingen die langer thuis wonen mogelijk maken.

• Bij uitleendiensten van de mutualiteit kan je terecht voor krukken, looprekje, ziekenbed, incontinentiemateriaal enz.
• Overweeg een persoonlijk alarm: daarop kan de thuiswonende hulpbehoevende drukken als hij of zij niet meer bij de telefoon geraakt. De knop is verbonden met een alarmcentrale die vervolgens iemand langs stuurt. Praktisch als je niet kan vertrouwen op de buren en jij en je familieleden niet elke dag kunnen langsgaan. Ook dit kan je aanvragen via de mutualiteit.
• Bekijk de inrichting van de woning: moeten er hoogteverschillen in huis weggewerkt worden of meubels verplaatst worden om vlot te kunnen passeren, een ziekenbed te plaatsen, enzovoort. Zoek ook op of je hier een premie voor kan krijgen.

Ledenvoordeel: 150 tot 250 euro spaarkorting bij aankoop van een traplift bij Comfortlift. Zo blijven alle verdiepingen bereikbaar, wat langer thuis wonen mogelijk maakt. Bekijk de details hier.

LEES OOK > 12 praktische tips om langer thuis wonen haalbaar én veilig te houden

En jij als mantelzorger?

Als je minder wil gaan werken om zelf een deel van de zorg op te nemen, informeer je dan over de mogelijkheden voor tijdskrediet, verlof voor medische bijstand of palliatief verlof. De voorwaarden, tijdsduur en vergoedingen heeft de sociaal-juridische dienst van de Gezinsbond op een rijtje gezet. Klik hier voor het overzicht.

Financiële tussenkomsten

Mensen langer thuis laten wonen is een mooi streven, maar er hoort ook een kostenplaatje bij. Of het nu voor verbouwingen, materiaal, inhuren van professionele hulp of het verlies aan inkomen als mantelzorger is. Hier en daar bestaan financiële tussenkomsten.

• Wie een woning wil laten aanpassen in een zorgsituatie kan daar in heel wat gevallen een premie voor krijgen.
• Vraag na of de zorgvrager in aanmerking komt voor een tegemoetkoming van de Vlaamse zorgverzekering.
• Sommige gemeenten geven ook een mantelzorgpremie.

Dit artikel is een aanvulling op een artikel dat in januari 2018 verscheen in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.