Elke dag brengen we gemiddeld negentien uren door binnenshuis. Of we nu slapen, werken, winkelen of gewoon in huis rondlopen, overal ademen we binnenlucht in. En die lucht kan zo schadelijk zijn dat we er hoofdpijn, allergische reacties of astma van krijgen. Sommige stoffen verhogen het risico op kanker en zijn zelfs levensbedreigend als je ze in te hoge concentraties opneemt. De hoogste tijd dus om die ramen open te gooien en te ventileren in huis.
De expert
Pieter Ledeganck is beleidsmedewerker energie, klimaat en milieu bij de Gezinsbond.
Voldoende verse lucht
Laten we eerst bekijken hoe het met de ventilatie in onze woningen zit. Veel van de problemen die we hieronder bespreken, kan je namelijk bij de bron aanpakken. Voldoende verse lucht binnenlaten is dé oplossing om vervuilde lucht buiten te krijgen. Nieuwe woningen hebben een ventilatiesysteem. Een centrale ventilator zuigt lucht uit de vochtige ruimtes, terwijl verse lucht de droge ruimtes binnenkomt. Sommige toestellen hebben zelfs inblaasmonden die gefilterde lucht binnenblazen.
Oudere huizen moeten het doen met ‘natuurlijke trek’, en dan kunnen we beter even helpen. Zet twee keer per dag een kwartiertje de ramen en deuren open. Doe dat extra als er veel vocht in huis hangt door te koken, te douchen, te wassen of te drogen. Of schilderde je pas, poetste je de woning of kreeg je in het weekend de hele familie over de vloer? Hup, de ramen open!
LEES OOK > Gezonde lucht voor baby’s in huis
Vocht en schimmel
Wie onvoldoende ventileert of verlucht, riskeert schimmel in huis. In een op de tien woningen in Vlaanderen duikt het probleem op. Schimmel heeft vocht nodig om te groeien en daarom willen we dat vocht weg uit ons huis. Tegelijk produceren we dagelijks tien liter water aan waterdamp, gewoon door te ademen, te koken, te douchen of te poetsen. Het is dus belangrijk om je huis te verluchten of ventileren.
Koude buitenlucht bevat altijd minder water dan warme binnenlucht, ook als het buiten regent. Pak het probleem aan waar het ontstaat en plaats daarom zeker in de badkamer een afvoerventilator. Alleen zo gaat het vocht in die kleine ruimte zeker naar buiten. Zet je alleen maar het badkamerraam open, en de wind zit verkeerd, dan blaast die al dat vocht door de rest van je huis. Een vochtmeter of hygrometer voor in de woonkamer is zonder twijfel een nuttige aankoop. Stijgt de luchtvochtigheid boven de 65 procent, dan is het tijd om te ventileren.
Gebruik de dampkap
Naast de badkamer is de keuken een van de vochtigste ruimtes in je woning. Hou je een pannenkoekenslag en vergeet je de dampkap aan te zetten, zoals mij ooit eens overkomen is? Dan is na nauwelijks een halfuur de luchtkwaliteit in je huis net zo slecht als die in de Indiase hoofdstad New Dehli op een mistige maandagmorgen. Smogalarm!
Bakken veroorzaakt veel fijnstof. Kook je op gas, dan krijg je er nog stikstofdioxide bovenop. Niet goed voor je longen, bij kinderen verhoogt zelfs het risico op astma. Schakel de dampkap dus aan voor je begint te koken of te bakken, en laat ze ook nadien nog even de schadelijke stoffen wegwerken.
Heeft je dampkap verschillende standen? Weet dat het toestel bij een hoge stand tot 95 procent van het fijnstof opvangt, terwijl dat bij een laag debiet maar voor de helft is. En hou ook de filter goed in de gaten. Bij een dampkap zonder afvoer naar buiten verliest de actieve koolfilter zelfs al na enkele weken 80 procent van zijn capaciteit. Die filter moet je dus zeker op tijd reinigen of vervangen.
LEES OOK > Binnenkort mama? Zo kan je je baby beschermen tegen hormoonverstoorders
Frisse lucht na een stinkbom?
Ook het kleinste kamertje verdient hier natuurlijk de nodige aandacht. Iedereen kent het, nare geurtjes die na een toiletbezoek blijven hangen. Die stinkbom na een avondje Mexicaans probeer je snel even weg te krijgen met een luchtverfrisser. Maar zijn die vieze geurtjes dan ook echt weg? Neen, je bedot je neus met een andere geur.
Bovendien bevatten luchtverfrissers vaak vluchtige organische stoffen die ongezond zijn. Jaag de nare geurtjes weg door te verluchten of met een badkamerventilator. En leg in het toilet wat echte lavendel of dennentakken als je graag iets anders ruikt.
Soda en azijn
Bij een verhaal over verluchten en ventileren in huis, hoort ook een stukje over poetsen. Stof wegnemen dat misschien schadelijke stofjes bevat? Top! Maar begin niet te desinfecteren of te ontsmetten, laat dat liever over aan de schoonmakers van ziekenhuiskamers. Zware poetsmiddelen als javel zijn nergens voor nodig.
Gebruik schoonmaakmiddelen met het Europese ecolabel, zonder hormoonverstoorders, en vermijd producten met gevaarsymbolen. Kies voor azijn, want dat ontkalkt en maakt je ramen streepvrij. Je kan azijn ook als wasverzachter in de wasmachine en als naspoelmiddel in de vaatwas gebruiken. Met warme azijn is je toilet zo weer proper. Sodakristallen (natriumcarbonaat) zijn ideaal als allesreiniger, ontstopper en schuurmiddel. Maar hou ze wel buiten het bereik van kinderen en dieren.
LEES OOK > Poetsen zonder hormoonverstoorders: 5 voorbeelden
Als de rook is verdwenen…
Roken is niet gezond, maar die keuze maak je zelf. Binnen roken stelt ook je medebewoners en bezoekers bloot aan de vierduizend chemische stoffen in sigarettenrook, waarvan er minstens vijftig kankerverwekkend zijn.
Na het roken blijven die stoffen urenlang in de binnenlucht hangen. Ook al zie je de rook niet meer: kinderen die van school komen of je kleinkinderen die je een bezoekje brengen, ademen de giftige deeltjes in. Rook zet zich af op alles in huis. De stofdeeltjes waaien weer op als je je in de zetel ploft of ze blijven plakken aan peuterhandjes die over het tapijt kruipen. Binnen roken doe je dus niet.
De geur van nieuwe meubels
Overweeg je nieuwe meubels te kopen? Denk eraan dat de geur van het hout van een nieuwe kast of een zetel veroorzaakt wordt door vluchtige organische stoffen die daaruit vrijkomen. Deze stoffen kunnen irriteren en voor vermoeidheid en concentratieproblemen zorgen, maar ook je hormoonbalans verstoren. Gaandeweg vermindert de uitstoot, maar het eerste halfjaar na je aankoop kan je het best extra verluchten.
Dat is ook belangrijk als je een kinderkamer inricht met een nieuw bed of bureau. Zorg ervoor dat je zeker een half jaar lang regelmatig ventileert zodat je kinderen niet blootgesteld worden aan schadelijke stoffen. Natuurlijk kan je ook alles kopen op een tweedehandsbeurs of in de kringwinkel. Maar let er dan op dat de vorige eigenaar geen roker was.
Verbrandingstoestel? Een CO-melder kan je leven redden
Met de winter op komst verdient ook koolmonoxide onze aandacht. CO-vergiftiging doet zich voor bij een onvolledige verbranding. Een oude gasgeiser of een kachel in een slecht verluchte ruimte kan op een mistige dag snel veel koolmonoxide afgeven. Koolmonoxide zie je of ruik je niet. Je krijgt wel hoofdpijn, wordt misselijk en voelt je moe. Zorg je niet tijdig voor verluchting, dan raak je bewusteloos en kan je door zuurstoftekort overlijden. Een CO-melder met CE-label waarschuwt je op tijd. Een aankoop van 30 euro kan je leven redden!
Meer info
Surf naar vlaanderen.be/wonen-in-vlaanderen/podcast-woonwoord voor de leerrijke podcast Woonwoord van Wonen in Vlaanderen. Aflevering 3 gaat specifiek over een veilige en gezonde woning.
Dit artikel verscheen in oktober 2024 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 07/11/2024