Waarom vaccinaties van in het prille begin een goed idee zijn

Vaccins redden levens. ‘Toch moeten we de noodzaak van vaccineren blijven onderstrepen’, zegt vaccinatiespecialiste Heidi Theeten (UAntwerpen). ‘Ooit dachten we dat de mazelen verdwenen waren, tot die ziekte zo’n tien jaar geleden ook bij ons weer opflakkerde.’

De eerste vaccinaties gebeuren bij baby’s?

‘Een baby heeft zijn eerste prik op acht weken. Tot drie jaar gebeuren vaccinaties voor de meeste kinderen door Kind en Gezin. Zodra een peuter naar school gaat, neemt het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) die taak meestal over.

Van hun zesde jaar tot het derde middelbaar krijgen kinderen nog specifieke vaccins toegediend. Daardoor hebben we in ons land een vaccinatiegraad van meer dan negentig procent bij de allerjongsten.’

Hoe belangrijk is het dat een kind het volledige vaccinatieprogramma doorloopt?

‘Het doel van vaccinatie is je beschermen tegen infectieziektes, waarvoor we geen afdoende behandeling hebben. Dat zagen we bijvoorbeeld bij corona.

Intussen hebben we vaccins tegen heel wat levensbedreigende infectieziekten, veroorzaakt door virussen of bacteriën. Het blijft moeilijk om ze wereldwijd uit te roeien. Daarom is vaccineren van jongs af zo noodzakelijk.’

LEES OOK > Eerste hulp bij kinderziekten: van windpokken tot RSV

Toch zijn sommige ouders bang om hun kind te laten vaccineren.

‘Dat klopt. Maar sinds de uitbraak van het coronavirus krijg ik tijdens mijn consulten bij Kind en Gezin wel minder vragen over de noodzaak van vaccinaties. Dat de mensen bang zijn, heeft vaak te maken met verkeerde informatie op internet of via de sociale media.’

Vaccinatie heeft tot doel ziektes uit te roeien. In welke mate lukt dat ook?

‘Alleen met pokken zijn we daar tot nu toe op wereldschaal in geslaagd. Zeker in oorlogslanden, waar het gezondheidssysteem vaak totaal vernield is, kun je onmogelijk op grote schaal vaccineren. Toch hebben we goede hoop dat we het komende decennium polio de wereld kunnen uithelpen.

Maar we moeten waakzaam blijven. Ooit dachten we dat we mazelen in Europa uitgeroeid hadden, tot ze in 2011 weer opdoken.’

De meeste vaccinaties zijn bij ons gratis. Hoe belangrijk is dat eigenlijk?

‘Het financiële is een drempel voor sommige gezinnen. Daarom is het zo noodzakelijk dat we elk vaccin gratis kunnen aanbieden. Toch zijn er vermoedelijk nog andere redenen waarom kansengroepen hun kinderen minder laten vaccineren.

Soms hebben ze geen vaste woonplaats of hebben ze geen opvang voor hun andere kinderen. Maar evengoed kan het te maken hebben met wantrouwen tegenover gezondheidswerkers of met het isolement waarin ze leven.’

LEES OOK > Eerste hulp bij kleine kinderen: 15 wist-je-datjes

Hoe veilig zijn vaccins, want soms zijn er nevenwerkingen?

‘Algemeen staat bij de ontwikkeling van vaccins veiligheid altijd voorop. Vaccins worden uitgebreid bestudeerd vooraleer ze verkocht en gebruikt mogen worden. Ze moeten op grote aantallen mensen getest zijn om hun veiligheid en werkzaamheid te kennen, en worden bij gebruik nog verder opgevolgd.

We weten dat vaccins kortdurende nevenwerkingen (koorts, ziektegevoel..) kunnen veroorzaken die volledig verdwijnen. Sommige vaccins veroorzaken in uiterst zeldzame gevallen (cijfers rond 1/100.000 of 1/1.000.000) wel een ernstige nevenwerking. De meest gekende is een levensbedreigende allergische reactie, die kort na vaccinatie kan optreden. Daarom wordt toezicht gevraagd vlak na vaccinatie.

Het is dus waar dat vaccins niet absoluut onschadelijk zijn, maar de ziekten die ze voorkomen veroorzaken veel vaker ernstige letsels. Die balans wordt nauwlettend opgevolgd, zolang het vaccin in gebruik is.

Hoe veilig ze zijn, wordt beter onderzocht dan hoe veilig sommige geneesmiddelen zijn. Uiteindelijk gaat het over een product dat je aan gezonde mensen toedient.

We weten dat sommige kinderen door problemen in hun immuunsysteem bepaalde vaccins niet mogen krijgen. Het gaat dan vooral over levende vaccins, zoals dat tegen mazelen. Net daarom is groepsimmuniteit zo’n belangrijke factor bij vaccinatie. Wie zich laat vaccineren, beschermt niet alleen zichzelf, maar ook de ander.’

Meer info

Dit artikel verscheen in juni 2020 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.

Gepubliceerd op: 23/06/2020, laatste update op: 12/06/2023