‘Geluk najagen en niet tevreden zijn met hoe de dingen nu zijn, levert de mensheid evolutionair voordeel op. Het spoort aan om de omstandigheden te verbeteren. Ons brein is niet gemaakt om gelukkig te zijn. Want dat maakt lui’, zegt Marcelino Lopez. Kunnen we dat geluksgevoel toch een beetje zelf maken? De Nederlandse psycholoog geeft uitleg.
‘We kunnen het geluksgevoel een handje helpen. Door de verwachtingen bij te stellen bijvoorbeeld. Ongelukkig zijn is het gevolg van niet beantwoordde verwachtingen. In een tijd waar alles mogelijk lijkt, waar we keuzes zat hebben en (sociale) media ons levens presenteren die veel interessanter lijken dan ons gewone leventje, spiegelen we ons daaraan. Met grote kans op ontevredenheid.
Ook kinderen hebben grote dromen. Ze willen geen verpleegster, boer, dokter … worden zoals vorige generaties, maar superster of topmodel. Het grote succes is maar voor een kleine minderheid weggelegd. Het leven leert je realistischer te zijn in de ambities. Of je blijft je hele leven ongelukkig.’
Meer, beter, knapper, … maar niet gelukkig
‘Dromen die wel uitkomen, brengen trouwens geen langdurig geluk. Lottowinnaars blijken na een jaar weer even (on)gelukkig als voorheen, mensen die een tegenslag te verwerken kregen idem. Zodra de basisbehoeften vervuld zijn, maakt meer, beter, knapper, hoger … niet gelukkiger.
Bloedmooie, steenrijke filmsterren illustreren dat goed. Ze hebben alles wat ze willen en worden bewonderd en toch zijn het geen uitzonderingen die zich ten gronde drinken, geen geluk vinden in de relatie, of zelfmoord plegen.
Als we ons bewust worden hoe ons brein ons voortjaagt op zoek naar geluk, hoeven we er geen speelbal van te blijven.’
Hier en nu
‘Geluk is tevredenheid over wat er hier en nu is, zonder spijt over wat geweest is of zorgen over de toekomst. We zijn het gelukkigst als we ons focussen op wat we aan het doen zijn. Schilderen of de tuin verzorgen met volle aandacht, doet de tijd vergeten. Je komt “in de flow” zoals dat heet.
Maar ook dagelijkse bezigheden zoals de afwas kan je doen met focus. Het is de kern van mindfulness: de aandacht in het hier en nu. Het klinkt misschien zweverig, maar het is juist heel erg voeten op de grond.
Onze gedachten kunnen veel leed bezorgen. Er zijn altijd wel doemscenario’s te bedenken: misschien zijn je collega’s over je aan het roddelen, je kan je baan verliezen of het coronavirus oplopen. We hebben allemaal wel eens last van piekeren, sommigen raken erin verstrikt en ontwikkelen een angststoornis.’
Piekeren helpt niet, dankbaarheid wel
‘De hersenen van piekeraars blijven in cirkeltjes draaien rond de problemen waar ze geen oplossing voor vinden. Dat verhindert dat je openingen ziet die er wel zijn. Je gelukkig denken werkt niet, iets doen is efficiënter. Een wandeling, vrienden opzoeken, sporten … halen je uit de vastgelopen cirkel.
Wacht niet tot je ervoor in de stemming bent. Doe iets wat je “optilt” en je in de stemming kan brengen. Het brein focust van nature op die ene negatieve opmerking en vindt de vele meevallers vanzelfsprekend. Dat maakt je ongelukkiger en een minder aangenaam mens.
Een simpele (en wetenschappelijk onderzochte) truc om je stemming te verbeteren (winst voor jezelf en je medemensen) is bewust stilstaan bij je “zegeningen”. Denken aan mensen die veel slechter af zijn door ziekte, armoede, of wat dan ook, of aan een periode waar het jou minder meezat dan nu, helpt ook. Dan besef je dat in de file staan met mooie muziek op, echt niet zo’n ramp is. Dankbaarheid maakt gelukkig. Het klinkt lullig, maar het werkt.’
LEES OOK > Over neurotransmitters: 7 geluksstofjes die onze stemming beïnvloeden
Dit artikel verscheen in april 2021 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 23/04/2021Tags: mentale gezondheid, uit de bond