‘Moeder, waarom feesten wij?’ Het is een vraag die al eens vaker bij ons opkomt, zeker na een feest met iets te veel rosé. Omdat het hoog tijd is voor een antwoord, kloppen we aan bij socioloog en feestexpert Walter Weyns.
Breugel
Waarom feesten mensen eigenlijk?
Walter Weyns: ‘Omdat ze op zoek zijn naar verbinding met andere mensen. Nergens zal je banden meer aanhalen dan op een feest.
Maar het gaat verder dan dat: er wordt ook gedronken, gegeten en gedanst, dus de verschillende zintuigen worden geprikkeld. Een feest is eigenlijk een groot bad van verbinding en van prikkels.
Er zijn zelfs sociologen die beweren dat de samenleving geboren is uit de geest van een feest en dat je geen echte samenleving hebt zonder die feestmomenten.’
Gelukkig zijn er duizend-en-één redenen om te feesten: verjaardagen bijvoorbeeld.
‘Ik zou veeleer spreken van aanleidingen, want in se is er maar één reden: nog eens bij elkaar komen. We vieren eigenlijk de verbinding, die verjaardag is maar een excuus.
Een feest is ook een moment waarop we de dagelijkse taken en routine neerleggen en loskomen van ons eigen kleine individu. We kunnen even onze vleugels uitslaan en zowel op fysiek als op geestelijk vlak grenzen overschrijden.
Op het ideale feest eet en drink je samen, luister je naar dezelfde muziek, dein je mee op hetzelfde ritme, … en zo wordt iedereen samen één groot geheel.
Als het even kan, blijft het niet alleen bij menselijke verbindingen maar sturen we ook vuurwerk de lucht in en betrekken we de kosmos erbij. Dan is het écht feest. Het doorsnee feestje heeft misschien de neiging om binnenshuis te beginnen, maar na een tijdje willen we graag verruimen: dan gooien we ramen en deuren open en mag iedereen meevieren.
‘Er zijn sociologen die beweren dat de samenleving geboren is uit de geest van een feest’
En blijkbaar zijn we daar in Vlaanderen altijd al goed in geweest. Kijk maar eens naar de schilderijen van Breugel: daarop zie je mensen eten, drinken, dansen en springen maar ook een ketting maken en zo door het dorp lopen.
Het waren meestal de jongeren die op een feest letterlijk grenzen wilden doorbreken, en ze deden dat symbolisch door ergens binnen te vallen en dan in een sliert door het huis te dansen. Dat dansen is een rituele manier om elk onderscheid weg te werken en alles op te nemen in het gewoel van het feest, iets wat we nu nog zien in polonaises en kringdansen.
Het feit dat mensen op feesten grenzen verleggen, leidt soms tot gevaarlijke toestanden. Voor je het beseft, komt het tot seksueel grensoverschrijdend gedrag of fysiek geweld. Het is niet toevallig dat er op feesten niet alleen uitbundig gelachen wordt, maar ook uitbundig gevochten.’
LEES OOK > 5 tips voor een geslaagd eerste verjaardagsfeest
Na de lockdowns snakte iedereen naar feest, maar aan de andere kant hoorde je sommige mensen ook vertellen dat ze het niet zo hard gemist hadden. Want geen feest betekende ook: geen feest-stress.
‘Mja, bij het organiseren van een feest komt heel wat kijken: eten en drinken, de uitnodiging, de plaatsen aan tafel, versiering … allemaal dingen die stress kunnen veroorzaken. Feest wordt dan gereduceerd tot een klus, iets wat je MOET doen.
Wat ik daarnet beschreef was het ideaalbeeld van een feest, maar in de praktijk is er een heel spectrum. Het gaat van het meest opwindende en onvergetelijke carnavalsfeest tot de oersaaie en louter ceremoniële bedoening die je wel nog “feest” noemt, maar eigenlijk teruggebracht is tot het skelet ervan.’
Emoties delen
Als tiener zat ik vol verdriet aan de koffietafel van mijn grootmoeder. Na een paar uur hoorde ik twee verre familieleden tegen elkaar zeggen: ‘Amai, wat een tof feest!’ Ik vond dat bijzonder pijnlijk. Kunnen we een koffietafel een feest noemen?
‘Het toeval wil dat mijn grootmoeder en moeder koffietafels organiseerden en dat ik daar als kind regelmatig koffie ging inschenken. En ja, soms zag ik het voor mijn ogen evolueren naar een uitbundige toestand. Dan werd er luidkeels gelachen of maakten ze ruzie.
‘Het feit dat mensen op feesten grenzen verleggen, zorgt soms voor gevaarlijke toestanden’
Bij een koffietafel gaat het in de eerste plaats om het delen van verdriet, en niets verbindt mensen zo sterk als het delen van emoties. Zo belanden we weer bij het begin van ons gesprek, namelijk dat het bij feesten vooral om die verbinding draait.
Dus ja, een goeie koffietafel is een feest. Je komt samen met vrienden en familie en je haalt herinneringen op. Mijn vader zei ooit eens: “Het is jammer dat ik mijn eigen begrafenis niet kan bijwonen. Al die mensen die ik al jaren niet meer gezien heb, dat moet echt tof zijn!” (lacht)’
Foto Walter Weyns: Kristof Ghyselinck
LEES OOK > ‘Oh, dat had je echt niet moeten doen!’: de leukste foute geschenken
Dit artikel verscheen in oktober 2021 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 06/12/2021