Bashir Abdi pakte brons in Tokio en het hele land verkeerde in feeststemming. Ook met zijn familie heeft Bashir de kroon op de keiharde weg naar de top gevierd. ‘Je krijgt niets voor niets in het leven’, zegt hij. Zijn levenspad verliep dan ook niet over rozen. Maar zijn naam ‘boodschapper van het goede nieuws’ draagt Bashir met trots.
Bashir Abdi werd 32 jaar geleden geboren in Mogadishu in Somalië. Moeder verkocht kleren die ze in India ging halen. Daar verbleef ze toen in 1995 de burgeroorlog in Somalië opflakkerde. Vader Abdi vluchtte met de vier kinderen naar een kamp net over de grens, 2.000 kilometer van huis.
Moeder wist niet waar haar gezin was en vice versa. Uiteindelijk vond ze hen terug, waarna ze bij haar oom in Djibouti konden wonen. Maar moeder wilde een veiligere en betere toekomst voor haar kinderen en vertrok naar Europa.
Omzwervingen via Spanje brachten haar naar Gent waar ze asiel aanvroeg. Vijf jaar na haar vertrek kon de rest van het gezin overkomen. Het was 2002, Bashir was toen dertien jaar.
Littekens
‘Ik kende de taal niet en was nooit naar school geweest, alles was anders, ik moest van nul beginnen’, herinnert Bashir zich. ‘Het vluchten, de onveiligheid, het kampleven, zolang gescheiden zijn van mama, een vreemde omgeving … dat laat littekens na. Maar mijn moeder leerde me positief en optimistisch te blijven en de moeilijkheden maakten me tot een doorzetter. Niets wordt je in de schoot geworpen, je moet het zelf doen.
‘Mijn moeder leerde me positief en optimistisch te blijven en de moeilijkheden maakten me tot een doorzetter’
Aan die houding heb ik mooie sportprestaties te danken. Al liep ik daardoor ook veel blessures op. Ik ben heel blij met waar ik sta in mijn leven en in de sport, maar het is zwaar geweest.’
In 2011 stierf moeder Abdi. ‘Ik heb alles aan mijn mama te danken. Haar dood was een klap. Op haar sterfbed zei ze dat we goeie mensen moesten zijn, en ons nieuwe land dankbaar moesten zijn voor de kansen die we hier kregen. Met de medaille op de Olympische Spelen heb ik België iets teruggegeven, mijn moeder zou trots geweest zijn.’
LEES OOK > Ahmad zorgt voor zijn familie hier en in zijn thuisland: ‘Ik ben snel volwassen geworden’
Het positieve overheerst
‘Sport heeft me geholpen om mijn weg te vinden en het brengt mensen samen over verschillen heen. Eerst voetbalde ik. Toen ik dat in de zomer van 2005 door een blessure niet kon, schreef mama me in voor een cursus speelpleinanimator. “Om de taal te leren”, zei ze.
Op die cursus leerde ik Bert Misplon kennen, tot op vandaag een boezemvriend. Bert ging tussen de middag lopen. Ik begreep daar de zin niet van. Bert nodigde me uit naar de atletiekclub. Ik liep in het begin bij het hordelopen alle hordes omver. Maar ik ontdekte hoe aangenaam lopen is.
Ik voel me een vrije vogel als ik in mijn eentje door het bos of het park loop. Er komen ook endorfines vrij die je een goed gevoel geven. Lopend in het groen kan ik vergeten wat ik heb meegemaakt.’
Sport is universele taal
‘Zonder mijn mama en Bert had ik het lopen niet ontdekt. Je moet de juiste mensen tegenkomen. In Gent hebben Bert en ik Sportaround opgericht, een vzw die alle kinderen ontwikkelingskansen wil geven door te sporten.
We geven naschoolse sportlessen en trekken ook met een bakfiets met sportmateriaal naar pleintjes waar kinderen spelen. Daar is vaak veel agressie, ruzies … Via de sport gaan ze samenwerken. Iedereen hoort erbij. Geen gescheld, wel een high five als ze scoren. Sport is een universele taal die verbindt.
‘Sport brengt mensen samen, over verschillen heen’
In veel van de kinderen herken ik mezelf toen ik hier aankwam. Ook zij zijn zoekend om hun plek te vinden en velen zijn nieuwkomers. Wij kunnen een beetje een wegwijzer zijn. Wie interesse heeft, brengen we in contact met een sportclub. Ik ben ook een rolmodel voor hen. Ik zeg: “Ooit was ik zoals jullie. Jullie kunnen evengoed of nog beter worden.” Mijn verhaal motiveert hen.’
Of hij soms met racisme te maken krijgt, vraag ik. ‘Er zijn altijd rotte appels. Toen ik zilver won op het Europees kampioenschap zag ik reacties als “zwarte huidskleur past niet bij de Belgische vlag”. Dat raakt me, maar ik probeer het snel te vergeten. De meeste mensen zijn heel blij met mijn prestaties. Het positieve overheerst.’
LEES OOK > Hoe praat je met je kleuter over huidskleur en racisme?
De openheid van Afrika
Nimo, de vrouw van Bashir Abdi, is ook Somalische en heeft een gelijkaardig vluchtverhaal. Het koppel heeft een dochtertje Khadra (binnenkort drie jaar) en een zoontje Ibrahim (15 maanden). Een derde kindje is op komst.
‘Hier heb ik kansen gekregen, mijn kinderen kunnen naar school en de sociale zekerheid is van de beste in Europa. Ik mag er niet aan denken hoe mijn leven er uitgezien zou hebben als mijn moeder niet naar hier was gekomen.
De openheid van Afrika mis ik wel. Mensen lopen er gewoon bij elkaar binnen. De deur staat altijd open. De manier van wonen en het drukke leven laten dat hier niet toe. Er zijn zoveel verplichtingen. Je moet op tijd op je werk of met je kind bij de dokter zijn, er moet van alles geregeld worden. Toch probeer ik iets van die openheid te bewaren.’
Kinderen moeten diploma halen
Willen schitteren en telkens nog iets beter worden, zijn voor Bashir Abdi de grote drijfveren. In de toekomst hoopt hij vooral gezond te blijven. ‘Achter een topsportprestatie zit ongelooflijk hard werken. Ik loop 200 kilometer per week. Gezond blijven is het belangrijkste. Ik heb nu een profcontract, telkens voor een jaar. Een onzeker statuut dus. Als ik niet bij de allerbesten behoor houdt dat op.
‘Familie is het allerbelangrijkste in mijn leven. Nog een trapje hoger dan sport.’
Ik zal mijn kinderen aanmoedigen om te sporten, ik weet hoe goed dat doet, maar ze moeten geen langeafstandslopers worden. De weg is lang, zwaar en eenzaam. Je moet mentaal heel sterk zijn of zware dingen meegemaakt hebben om het vol te houden.
Ik combineerde een tijdje de studie sociaal assistent met werken én sporten. Dat lukte niet meer, ik heb de studie stopgezet. Als onze kinderen willen sporten, zullen we hen steunen, maar ik wil dat ze eerst een diploma halen. Dan hebben ze een tweede optie als de sport wegvalt.’
Het belangrijkste bij feestvieren is het samenzijn
We polsten ook naar de feesten die in de familie Bashir gevierd worden. ‘De feesten van de Westerse cultuur vieren wij ook’, zegt Bashir. ‘Vooral veel verjaardagsfeestjes. De jaarwisseling – die overal in de wereld iets bijzonders is – is ook voor ons een feestelijk moment.
Daarnaast hebben wij de religieuze feesten Offer- en Suikerfeest. Bij dat laatste worden allerlei koekjes en snoep gegeten, alles wat zoet is. Een belangrijke gebeurtenis om te vieren is de geboorte van een kind. Dan schenken wij, vanuit onze traditie, een bedrag voor mensen die het minder goed hebben. Als dank voor het goede verloop van zwangerschap en bevalling.
Trouwen is reden om te feesten, maar ook de handvraging. We zijn daarvoor met familie en vrienden naar Nederland getrokken waar Nimo woonde. Bij een feest hoort natuurlijk veel en lekker eten.
Maar de kern van feesten is het samenzijn. In de eerste plaats met familie. Familie is het allerbelangrijkste in mijn leven. Nog een trapje hoger dan sport. Door hen ben ik ergens thuis. Het is belangrijk dat je elkaar hebt en steunt, dat besef je des te meer als je je land moest verlaten en veel meemaakte.’
Toen Bashir Abdi brons pakte op de Olympische Spelen barstte in Gent, zijn thuisstad, het feest los bij een schare trouwe fans. Later werden alle Gentse sporters die terugkwamen uit Tokio juichend onthaald.
De familie van Bashir organiseerde een feest in het park. Iedereen had taart gebakken of lekkere hapjes mee en was in het wit gekleed. ‘Ik was ontroerd dat er zo werd meegeleefd’, vertelt Bashir.
‘Het was hier nacht toen ik liep, maar velen zijn opgebleven, ook al moesten ze de volgende dag werken. In Tokio mochten we alleen ons hotel uit om te trainen of voor een wedstrijd, we hadden geen contact met de bevolking. Hier stond een massa op de oevers toen we in bootjes over de Gentse wateren werden gevoerd. Dat was echt feest.’
LEES OOK > 5 tips voor een geslaagd eerste verjaardagsfeest
Meer info
Het verhaal van Bashir Abdi lees je in het boek ‘Op de loop’.
Foto: Frederiek Vande Velde
Dit artikel verscheen in oktober 2021 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 14/12/2021