Vier keer per maand zijn Marie en Bart een luisterend oor voor mensen in nood, een vrijwillig engagement dat ze al jaren vol overgave doen. Toch vergden die telefoon- of chatgesprekken voor Tele-Onthaal nooit zo veel energie van hen als de voorbije tijd. Het gemis aan fysiek contact begint zijn tol te eisen.
Sinds de coronacrisis is het aantal oproepen fors gestegen. Hoe spelen jullie daarop in?
Marie: ‘Bij veel gesprekken staat nu natuurlijk gezondheid centraal. Als we een concrete vraag niet kunnen beantwoorden, verwijzen we door naar de huisarts, de coronawebsite of het 0800-nummer. Maar zoals altijd nemen we eerst de tijd om te luisteren naar het verhaal van de hulpvrager.’
Bart: ‘Je probeert je zo goed mogelijk in te leven in wat iemand vertelt, zonder een oordeel te vellen of de situatie te willen oplossen. Dat kunnen we niet. Het geeft wel een goed gevoel als je hoort dat mensen aangeven weer verder te kunnen en je daar dankbaar voor zijn.’
Hoe anders is een gesprek via de chat tegenover een telefoongesprek?
Marie: ‘Uiteraard zijn het bij chatgesprekken vaak jongere mensen, uit heel Vlaanderen. Ik herinner me van de afgelopen maand een chat van een jongetje van tien jaar. Hij vertelde over de vele schoolopdrachten, maar ook over de spanningen in het gezin – met een papa die tijdelijk werkloos is – en de discussies tussen zijn ouders.
Zo’n kind zit op dit moment ook thuis en zou anders al makkelijker naar een vriendje kunnen gaan. Hij chatte nu met ons, maar de meeste kinderen vinden allicht sneller de weg naar Awel als hulplijn.’
Bart: ‘Ik doe alleen telefoongesprekken en bij ons speelt ook non-verbale communicatie zoals een aarzeling, een diepe zucht of een moment van stilte een belangrijke rol. Net die verschillende facetten maken een gesprek aan de telefoon zo rijk en zo boeiend. Je voelt ook goed of je op die manier iets voor mensen kan betekenen.’
LEES OOK > Hoe ga je om met spanningen in huis?
Is eenzaamheid ook nu voor heel wat hulpvragers de reden om contact op te nemen?
Marie: “Door de coronacrisis zoeken er meer mensen met ons contact, want we zijn allemaal in een sociaal isolement terechtgekomen. Als je dan nog eens alleen woont én door de lockdown je gewone sociale contacten moet missen, komen die onrustwekkende berichten over corona nog harder binnen.
Zat je al met een psychische kwetsbaarheid of met een angststoornis, dan nemen die gevoelens in deze onzekere tijden alleen maar toe. Bovendien valt de professionele hulpverlening die ze anders hadden, nu vaak weg.
En als er dan al online gesprekken zijn, dan kunnen die een gewoon consult nooit volledig vervangen. Hulpverleners verwijzen nu ook naar ons door omdat wij 24h/7d bereikbaar zijn.’
‘”Ik heb niemand tegen wie ik nu kan babbelen”, klinkt het dan aan de andere kant van de lijn.’
Bart: ‘Het valt op hoeveel mensen door een gemis aan fysiek contact op dit moment hun klankbord van buren, vrienden, familie… kwijt zijn. Ook het verenigingsleden en de hobby’s zijn allemaal weggevallen. ‘Ik heb niemand tegen wie ik nu kan babbelen’, klinkt het dan aan de andere kant van de lijn.
En algauw merk je dat daar meestal een dieper verhaal achter schuilgaat. Dat kan gaan over relatieproblemen, een verslaving die nu nog sterker wordt, neiging tot zelfverminking, zelfmoordgedachten…
Een van de bellers vertelde me over zijn zoontje dat hij door de isolatie nu niet meer kon zien. Maar naarmate hij voelde dat hij anoniem en in vertrouwen kon spreken, kwam daar een verhaal van intrafamiliaal geweld naar boven.’
Ook angst en onzekerheid voeren nu vaak de boventoon. Wat doet dat met een vrijwilliger?
Marie: ‘De gesprekken volgen korter op elkaar en dat vraagt zeker meer energie van ons. Indien nodig kunnen we zelf stoom afblazen bij de professionele medewerkers van Tele-Onthaal. Hun coaching en bemoediging doet veel deugd. Wat vooral veel extra inspanning vergt, is samen met de hulpvrager bekijken wat hem of haar op dit moment het meest kan helpen.
Je kan bijvoorbeeld aanraden om niet voortdurend die stroom aan nieuwsberichten te volgen, want dat wakkert de angst alleen maar aan. Of om rust te zoeken in een boek of muziek. Maar bij iemand langsgaan of met een zelfhulpgroep samenkomen, dat is nu niet mogelijk. We moeten daar dus creatiever in zijn, wat het voor ons als vrijwilliger een stuk zwaarder maakt.’
Bart: ‘Een situatie als vandaag heb ik op al die jaren nooit eerder meegemaakt. Ons engagement vergt in deze tijden meer inspanning, dat voel ik ook wel, maar het lukt. Gelukkig neem ik de verhalen niet mee naar huis, al is corona iets dat ons allemaal treft. Ook wij kunnen onze hobby’s niet doen en moeten zoals iedereen rust zoeken in een deugddoende wandeling of een ontspannen fietstocht.’
In dit interview gebruiken we om privacyredenen fictieve namen.
Bel Tele-Onthaal op het anonieme en gratis nummer 106, 24h/7d, of chat via tele-onthaal.be.
Dit artikel verscheen in mei 2020 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 07/05/2020, laatste update op: 19/05/2022