Maakt onze darmflora ons gezond én gelukkig?

Het onderzoek naar de relatie tussen onze darmflora en onze gezondheid – fysiek en psychisch – is volop aan de gang. De ontdekkingen zijn veelbelovend.

Dat darmbacteriën ons eten verteren tot bruikbare bouwstoffen voor ons lichaam en ons lichaam verdedigen tegen ziekmakende indringers, wisten we al. Maar onderzoek toont steeds meer verbanden aan tussen onze darmen en onze fysieke en mentale gezondheid. Kunnen we straks met darmbacteriën allerlei aandoeningen behandelen? We vroegen het aan professor biochemie en -informatica Jeroen Raes, die al vijftien jaar onderzoek doet naar onze darmflora.

Een kilo bacteriën

Op en in het menselijk lichaam krioelt het van de bacteriën, vooral in de darmen. Een gemiddeld darmenstelsel bevat tussen een halve en anderhalve kilo bacteriën. “Hetzelfde gewicht als de hersenen of de lever. Een soort extra orgaan onder de vorm van bacteriën dus”, zegt Raes. En dat ‘orgaan’, de darmflora, verschilt van persoon tot persoon.

Vlaams Darmflora Project

In 2012 zetten professor Raes en zijn team een groot darmfloraproject op, waarbij 3.400 Vlamingen stoelgangstalen bezorgden en vragenlijsten invulden. “Daaruit bleek een enorme verscheidenheid, zowel in het totale aantal bacteriën als in de variatie aan bacteriën die iemand meedraagt”, aldus Raes. “Voeding speelt een rol, maar ook het gebruik van geneesmiddelen (zo wist antibiotica ongeveer je darmflora uit), de leeftijd… Ook de transittijd – de tijd die voedsel nodig heeft om je lichaam weer te verlaten – blijkt een grote invloed te hebben.

”Het Vlaams Darmflora Project wees ook uit dat er vier types darmflora zijn. Een ervan bevat een heel laag aantal bacteriën en komt vaak voor bij mensen met de ziekte van Crohn. “Ook de relatie tussen darmflora en ziekten als Parkinson of Alzheimer zijn we aan het onderzoeken,” zegt de professor.

Darmflora en depressie

De voorbij jaren onderzocht Raes ook meer dan duizend stalen van mensen met depressie. “Daar zagen we heel vaak hetzelfde type bacteriën opduiken als bij mensen met de ziekte van Crohn. Er is een verband tussen darmbacteriën en depressie, alleen weten we nog niet wat de link precies is en in welke richting het werkt: veroorzaakt een bepaalde bacteriesamenstelling depressie of is het omgekeerd?”

“Beetje bij beetje leggen we de puzzelstukjes samen. Zo weten we dat bepaalde darmbacteriën neurotransmitters aanmaken, stoffen die onze zenuwen gebruiken om boodschappen door te geven. Als die neurotransmitters via het bloed de hersenen bereiken, zijn ze mogelijk in staat om ons gedrag te beïnvloeden. Een soort tweede brein dus.”

Onze darmen betrekken bij therapie

Hebben we te lang eenzijdig gefocust op de hersenen bij depressie? Dat wil de professor niet gezegd hebben. “Anti-depressiva werken en ook psychotherapie is belangrijk. De therapie die wij hopen te ontwikkelen zal die niet vervangen, maar aanvullen. Depressie en andere psychologische aandoeningen zijn complex en multifactorieel. Je moet op alle fronten tegelijk werken.”

Darmbacteriën in een pil?

Het onderzoek van professor Raes is fascinerend, maar nog te pril voor eenduidige antwoorden. Zijn besluit is dan ook voorzichtig hoopvol: “Ik denk dat we ooit een groot aantal aandoeningen zullen kunnen behandelen via de darmen en dat bacteriën toedienen uit gezonde darmflora daarin een rol zal kunnen spelen. We zien nu al in klinische studies dat fecale transplantatie nut kan hebben bij aandoeningen zoals Colitis ulcerosa en prikkelbaredarmsyndroom. Ik kijk al uit naar het moment waarop we weten welke darmbacteriën uit gezonde stalen een genezend effect hebben en we een nieuwe generatie probiotica kunnen ontwikkelen om die bacteriën via yoghurt of pilvorm ook echt te kunnen toedienen.”

Doe mee aan het darmflora-onderzoek

Wil je een bijdrage leveren aan het Vlaams Darmflora Project? Meld je dan aan via www.VIB.be/darmflora.
Deelnemen is gratis, de kosten van het huisartsbezoek krijg je terugbetaald.

Dit interview verscheen eerder in De Bond (april 2019), het ledenblad van de Gezinsbond.
De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je moet doen, is lid worden.
Wil je op de hoogte blijven van nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond? Volg ons dan op Facebook, Twitter en Instagram.

Tags: gezondheid, mentale gezondheid