Mantelzorgverlof: kom jij in aanmerking?

De erkenning en ondersteuning van mantelzorgers: daar ijveren we al jarenlang voor. Sinds 1 september 2020 kun je het statuut van mantelzorger aanvragen. Voldoe je aan specifieke voorwaarden, dan kun je dankzij dat statuut mantelzorgverlof opnemen. Voorlopig is het mantelzorgverlof het enige voordeel dat gekoppeld is aan het mantelzorgstatuut.

Eindelijk een statuut

Sinds 1 september 2020 is er een officieel mantelzorgstatuut. Dat statuut wordt opgedeeld in twee types erkenningen: een algemene erkenning en een erkenning waar sociale voordelen aan worden gekoppeld.

Bij die tweede categorie van het statuut horen striktere voorwaarden, en voorlopig is er maar één voordeel – maar het is er wel een dat kan tellen: het mantelzorgverlof.

Type 1: Algemene erkenning

Wil je erkend worden als mantelzorger, dan moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen. Als mantelzorger moet je in België verblijven en ingeschreven zijn, en een dichte relatie hebben met de persoon die je helpt. Die zorgvrager moet bovendien ook een beroep doen op professionele zorgverlening.

LEES OOK > Mantelzorgers snakken naar adem: ‘Ik ben op’

Voldoe je aan deze voorwaarden? Dan kun je het statuut aanvragen. Dat doe je via het ziekenfonds. Vul samen met je zorgvrager het aanvraagformulier en de bijhorende verklaring op erewoord in. Een medisch attest over de zorgbehoefte is niet nodig voor type 1.

Welke concrete gevolgen en voordelen de algemene erkenning oplevert, daar hebben we voorlopig het gissen naar. Duimen maar dat de nieuwe regering daar snel duidelijkheid in schept.

Type 2: Erkenning met sociale rechten

Voldoe je aan de voorwaarden van type 1, en geef je minstens 50 uur per maand of 600 uur per jaar gratis mantelzorg, dan kun je ook het erkenningsstatuut met sociale rechten aanvragen.

Daar komt wel wat onderbouwing bij kijken. De zorgvrager mag niet in een woonzorgcentrum of residentiële voorziening verblijven, en moet voldoen aan de medische criteria voor zorgbehoevendheid:

• meerderjarige zorgvragers scoren minstens 12 punten op de graad van zelfredzaamheid voor de integratietegemoetkoming
• minderjarige zorgvragers scoren minstens 12 punten op het groeipakket, of minstens 6 punten in de derde pijler van het pakket

De vaststelling van de zorgbehoefte kan gebeuren door de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid, door Medex of door de adviserende arts van het ziekenfonds.

Heb je als zorgvrager al een vaststelling laten uitvoeren, bijvoorbeeld bij de aanvraag van een zorgbudget voor ouderen of voor zwaar zorgbehoevenden? Dan hoef je die niet opnieuw te laten uitvoeren als je score op de inschaling hoog genoeg was.

Mantelzorgverlof

Aan het statuut van type 2 hangt voorlopig nog maar één sociaal recht vast, maar het is er wel een dat kan tellen: het mantelzorgverlof.

Ben je werknemer of ambtenaar? Dan kun je dat verlof bij je werkgever aanvragen. Dat moet minstens 7 dagen op voorhand. De onderbrekingsuitkering wordt bepaald volgens de regels van het thematisch verlof voor medische bijstand.

Je hebt in totaal recht op drie volledige maanden mantelzorgverlof per zorgvrager, en je kunt voor maximum 6 verschillende zorgvragers zorgverlof opnemen.

Het maximum aantal maanden verlof over je hele loopbaan is sowieso beperkt tot twaalf maanden, ongeacht het aantal zorgvragers aan wie je mantelzorg biedt.

Wie voltijds werkt, kan het mantelzorgverlof ook opnemen op halftijdse of 1/5de basis.

Maximum 3 mantelzorgers

Het mantelzorgstatuut met sociale rechten is vanaf de aanvraag een jaar geldig, al kan het wel verlengd worden. Vraag de erkenning dus pas aan als de kans groot is dat je mantelzorgverlof zult willen opnemen. Let op: per zorgvrager worden maximum drie mantelzorgers erkend.

Ben je zelfstandige? Dan heb je ook recht op een vorm mantelzorgverlof. Hiervoor heb je geen specifieke erkenning nodig.

Het nieuwe mantelzorgverlof is voorlopig alleen van toepassing voor werknemers, contractueel overheidspersoneel, federale, Vlaamse en lokale ambtenaren.

LEES OOK > Kan ik verlof nemen om mijn zieke kleinkind op te vangen?

Meer weten?

• Bij je ziekenfonds kun je het aanvraagformulier krijgen. Zij helpen je ook graag verder met eventuele vragen. Ook bij de RVA, die instaat voor de onderbrekingsuitkering, staat een leidraad over het mantelzorgstatuut.
• Met al je vragen over mantelzorg kun je steeds terecht bij één van de 6 erkende mantelzorgverenigingen van het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg. Op de website vind je ook een overzicht van alle verlofmogelijkheden voor mantelzorg.

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.