In De Morgen van 21 november 2018 pleit Simon Ghiotto van denktank Itinera Institute ervoor om de gezinsverloven (moederschapsverlof, geboorteverlof, ouderschapsverlof, adoptieverlof… ) te vervangen door een familierekening. Als Gezinsbond vinden we dat een mooi voorstel, maar de prioriteiten liggen elders.
Wat is een familierekening?
Een familierekening is een korf verlof als recht van het kind. Ouders mogen die korf verdelen onder elkaar, uitdelen aan anderen, en opnemen op het moment die hen het beste past.
In het opiniestuk verwijst Simon Ghiotto naar het Zweedse model: ouders verdelen er 480 dagen verlof per kind onder elkaar in de eerste vier levensjaren, met een klein korfje dat bestemd is tot het kind 12 jaar wordt.
Een Zweeds twee-oudergezin heeft maar recht op het volledige pakket verlofdagen als beide ouders het verlof onder elkaar verdelen. De uitkering is grotendeels gelijk aan het inkomen tijdens het deel dat enkel voor mama of papa is bestemd. Hoe gelijker de rest van het verlof verdeeld is, hoe hoger de uitkering.
Het Zweedse verlofsysteem is wel minder flexibel dan soms wordt gezegd: de overheid legt heel wat spelregels vast.
Hoera voor het Zweedse systeem
De waardering voor het Zweedse systeem kunnen we alleen maar bijtreden. Vorige maand zelf riepen we nog op tot een uitbreiding van het ouderschapsverlof naar Scandinavisch model.
Het is fantastisch dat hun excellente verlofstelsel ook nog eens samengaat met een afdwingbaar recht op kwaliteitsvolle kinderopvang, arbeidsuren die afgestemd zijn op het gezin, onbeperkt familiaal verlof bij ziekte van het kind enzovoort.
Al deze aspecten samen dragen zeker bij tot de arbeidsmarkt, de productiviteit, het welbevinden van werknemers én kinderen en de tewerkstellingsgraad van mannen én vrouwen.
Het Zweedse gezinsbeleid hier kopiëren, we tekenen er onmiddellijk voor.
De vrijheid en flexibiliteit die de familierekening met zich meebrengen, ogen mooi. Zeker op papier. Want keuzevrijheid klinkt goed, en ouderschapsverlof opnemen in dagen, waarom ook niet? Voor het geboorteverlof is dat trouwens al het geval. Zelfs binnen het moederschapsverlof heb je een zekere vorm van flexibiliteit.
LEES OOK > Gezinsbond voor uitbreiding van het ouderschapsverlof naar Scandinavisch model
Uitdagingen in ons land
Ons huidig systeem dan maar in het jasje van de familierekening gieten? Volgens Ghiotto een mooie stap in de Zweedse richting, maar daar maken we toch graag een paar kanttekeningen bij.
Ten eerste: de familierekening is veel minder flexibel dat wat Ghiotto laat uitschijnen. Ook daar ligt vast wie wanneer wat mag opnemen en binnen welke periode.
Ten tweede, laat ons er geen doekjes om winden: in ons land liggen de uitdagingen voor het verlof rond de geboorte elders dan bij de keuzevrijheid. Wij zien er drie:
- De duur van het verlof. Gezinnen zijn bijna unaniem: het verlof rond de geboorte is te kort. Onze petitie om het geboorteverlof op te trekken naar 20 dagen werd dan ook vlot getekend.
- De vergoeding, die veel te laag is om ouderschapsverlof voor elk gezin toegankelijk te maken.
- Het feit dat nog niet iedere werknemer zijn gezinsverlof kan opnemen. Nog teveel vrouwen en mannen krijgen (expliciet of impliciet) te horen dat ouderschapsverlof opnemen niets voor hen is. Mannen trouwens meer dan vrouwen.
Een korf verlof, vrij op te nemen door eender wie op eender welk moment, negeert de druk die een werknemer kan voelen én de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen die onze arbeidsmarkt en samenleving nog steeds kenmerkt.
LEES OOK > Er schort nog wat aan de gezinsvriendelijke werkvloer voor mannen
Eerst het geboorteverlof
Waarom is de familierekening dan niet de oplossing? Omdat er andere dingen eerst moeten gebeuren. Meer geboorteverlof voor vaders en meemoeders bijvoorbeeld. En de uitbreiding van het betaald geboorteverlof naar zelfstandigen, zodat ook zij hun belangrijke rol in de eerste periode kunnen opnemen.
10.600 personen tekenden de petitie van de Gezinsbond en de Vrouwenraad voor 20 in plaats van 10 dagen geboorteverlof. Die petitie overhandigden we aan Alexander De Croo (Open VLD).
We zijn benieuwd welke stappen er de komende maanden en jaren worden gezet voor betere gezinsverloven.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 22/11/2018, laatste update op: 09/02/2022Tags: combinatie werk/gezin, geboorteverlof, moederschapsrust, ouderschapsverlof