Opvoeden met de RIE-methode: respect staat centraal

Respect is een rode draad doorheen opvoeding. Vooral van kinderen naar ouders en ouderen dan. Wanneer je je kindje opvoedt met de RIE-methode geldt het omgekeerde: respect tonen voor het kind. Doen we dat niet al? Volgens de methode niet helemaal …

RIE of Resources for Infant Educarers is geen nieuwe methode. Ze bestaat al sinds de jaren ‘40 en werd geformuleerd door de Hongaars-Amerikaanse Martha Gerber. Overtuigde aanhangers van RIE interpreteren sommige principes nogal extreem, maar de basis klinkt niet zo onlogisch.

Die basis bestaat uit respect en vertrouwen. Respect voor de baby of het kind, voor wat het wil en wat het kan.

1. Actief vs passief

Dat betekent ook dat je het kind laat rollen of rechtstaan tijdens het verluieren of aankleden: liever actieve participanten dan passieve recipiënten.

2. No phone zone

Het wil ook zeggen dat je de gsm bewust aflegt of niet meeneemt tijdens die momenten van verzorging: uit respect voor de ontwikkeling van het kind wijd je alle aandacht aan het kind. Tijdens spelmomenten wordt aangeraden het kind te observeren, om zo beter te begrijpen wat het nodig heeft.

LEES OOK > Smartphoneverslaving? 8 tips om minder op je scherm te kijken

3. Natuurlijke ontwikkeling 

RIE vertrouwt erop dat baby’s en kinderen zich zullen ontwikkelen tot een authentiek persoon, dat zich veilig, onafhankelijk, verbonden en competent voelt. Als ouder hoef je dat niet te stimuleren of aan te leren: het kind zal op eigen tempo ontwikkelen en gedrag vanzelf overnemen van zijn rolmodellen (de ouders dus).

De beste manier is via vrij en ononderbroken spel: wat het kind kiest om te doen, is voldoende  en moet niet bijgestuurd worden. Bij ruzies tussen kinderen wordt liefst niet ingegrepen, afhankelijk van de leeftijd en de aard van de ruzie.

4. Veilige omgeving

Wat je als ouder wel doet, is een veilige, uitdagende maar ook voorspelbare omgeving waarin ontdekking en vrij spel centraal staat. Je stelt consequente regels die je duidelijk naar het kind toe communiceert.

LEES OOK > Risicovol spelen: tips om je kinderen veilig en avontuurlijk te laten spelen

5. Praten in volzinnen

Communicatie verloopt authentiek: geen aangepaste toontjes of aangepaste taal. Je zegt in gewone zinnen tegen het kind wat zal gebeuren of wat jullie gaan doen. Dat geldt voor uitstapjes of nieuwe ervaringen evenzeer als vo  or het klaarmaken van een fles of een verse pamper of kleren aandoen.

6. Emoties worden erkend en toegelaten

De emoties van het kind zijn legitiem, ze mogen ze voelen en uiten. RIE kant zich dan ook tegen elke methode die emoties van kinderen onderdrukt.

Voorstanders loven vooral de rust, doordat ze niet meer proberen voldoen aan allerlei standaarden; de tijd en energie die vrijkomt om het kind te laten zijn en de vertrouwelijke en respectvolle relaties die ze met hun kind hebben. 

Extremere standpunten

Gerber klonk niet altijd zo redelijk. In het boek Baby knows best van Deborah Carlisle Solomon komen enkele van haar meer extreme principes naar voren. 

• Geen tut want ‘een tutje is letterlijk een stop. De baby weent niet meer, maar heeft een baby dan niet het recht om te wenen? Die tut is er enkel omdat wij ze niet willen horen wenen.’ RIE adviseert om de baby zolang mogelijk te laten wenen vanuit het principe dat de emoties van de baby niet moeten onderdrukt worden. 
• Geen dragers, buggy’s, kinderstoelen of relax’en: deze ‘bewegende gevangenissen’ respecteren de emoties van het kind niet en zorgen ervoor dat hij afwezig zit te dagdromen (en jou niet meer lastig valt)
• Speelgoed is overbodig ‘want bijna alles wat een kind nodig heeft, is te vinden in de keukenkast’. Rammelaars zijn al helemaal een no-no ‘want  dat is typisch een volwassen idee: iets dat geluid maakt als je  het opneemt. En waarom maakt het geluid? Omdat een volwassene er iets heeft ingestoken!’

Slik, slechte ouders?

Nee, je bent géén slechte ouder omdat je kind wél een tutje heeft, in een kinderstoel of relax zit of de wereld bekijkt vanuit een buggy of babydrager. RIE is een methode, een visie op opvoeding en niet de allesomvattende waarheid.

Als ouder kunnen enkele principes van deze methode je helpen, of niet. Je kiest eruit wat bij je past. Belangrijkste is dat je zorgt voor je kind en voor jezelf: waar voelt het kind zich goed bij, wat past bij de ouders en ook, wat vraagt de situatie. Met twee (of drie, of vier) kleine kinderen is een kinderstoel, een relax en een buggy gewoonweg nodig.

LEES OOK > Perfecte ouders bestaan niet: een pleidooi voor mild opvoeden

Wetenschappelijk weerlegd

Sommige principes kunnen ondertussen weerlegd worden door de wetenschap. Zo verkiezen baby’s hogere tonen en luisteren ze er langer naar. Dat komt omdat ze dan be  ter het begin en einde van woorden horen.

Of je nu net babytaal of gewone taal moet gebruiken om taalontwikkeling te stimuleren, daar bestaat geen uitsluitsel over, al neigt de wetenschap eerder naar het gebruik van bestaande woorden.

En wat betreft het tutje is iedereen het erover eens dat baby’s zuigbehoefte hebben en graag zuigen. Het dient dus niet enkel om huilen te stoppen of te voorkomen. Wel wordt aangeraden om niet zomaar te beginnen (bij een rustige baby bijvoorbeeld) en om het niet als troostmiddel bij huilen te gebruiken. De sleutel is hier de leeftijd van het kind: hoe ouder, hoe minder het kind een tutje nodig heeft. Voor de leeftijd van 4 jaar zou het kind ‘ontwend’ moeten zijn. 

Laten we niet vergeten dat deze principes ruim 70 jaar geleden werden gelanceerd: in een andere tijd, met andere woningen, een verschillende levensstijl en arbeidsomstandigheden. Op haar website en blog (daterend eind de jaren ‘90) klinkt Gerber zelf allang niet meer zo extreem, trouwens. Wat vooral aantoont dat alles evolueert, en dat is met opvoeding niet anders!

Met een baby in huis ziet je leven er een pak anders uit. Daarom krijg je als jonge ouder gratis ‘Brieven aan Jonge Ouders’, een tijdschrift van de Gezinsbond boordevol herkenbare verhalen en boeiende weetjes. Ook kan je je inschrijven voor onze maandelijkse nieuwsbrief die perfect de leeftijd van je kindje volgt. Schrijf je hier snel in!

Tags: mama zijn, opvoeding, opvoedingstips, papa zijn