Veel kinderen en jongeren hebben het lastig met de coronamaatregelen. Maar geldt dat ook voor baby’s? Belemmeren de maatregelen hun ontwikkeling? Kan een kind bijvoorbeeld vlot taal leren en emoties ontdekken als het vooral mensen met mondmaskers ziet? Een gesprek met ontwikkelingspsycholoog Bart Soenens van UGent over de impact van de coronacrisis op baby’s.
Corona-baby’s
‘Het belangrijkste voor baby’s is dat ze een gevoel van basisveiligheid ontwikkelen’, schetst Bart Soenens de ontwikkelingstaak van onze jongsten. ‘Ze moeten erop kunnen vertrouwen dat er iemand klaarstaat als ze honger hebben, zich niet goed voelen of hulp nodig hebben.
Daar hebben ze enkele hechtingsfiguren voor nodig. Dat zijn in de eerste plaats de ouders. Een veilige thuishaven wordt door de coronamaatregelen niet per se gehinderd. Ook in de crèche gaat het er redelijk gewoon aan toe.
Baby’s leven ook zonder pandemie in een beperkte bubbel, en dat is goed om hun eerste hechtingsrelaties op te bouwen.’
LEES OOK > Annelies werd voor de tweede keer mama tijdens corona: ‘Welkom in onze bubbel, Jutta!’
Stress als stoorzender
Corona kan ouders wel extra stress bezorgen door verlies van inkomen, angst voor de gezondheid, wegvallen van ondersteunende sociale contacten, thuiswerk of noem maar op. En dat kan onrechtstreeks invloed hebben op kinderen.
‘Wie onder stress staat, heeft het moeilijker om rustig en liefdevol in te spelen op de behoeften van het kind’, beaamt Bart Soenens. ‘Daarom is het belangrijk dat ouders ondersteund worden – en des te meer in kwetsbare gezinnen. Daar is de stress er ook zonder corona. De pandemie versterkt die alleen maar, en brengt die ook binnen in gezinnen die er voorheen minder last van hadden.
Die kanttekening geldt voor alle leeftijdsgroepen. Negatieve impact op gezinnen kan ook wegen op de kinderen en jongeren die erin leven.’
Gezichten lezen
‘Als er door corona meer uitval en wissels van personeel zijn in de crèche kan ook dat de verbinding met hechtingsfiguren bemoeilijken. Dat komt de sociaal-emotionele ontwikkeling niet ten goede.
Voor een baby in een warm nest zal corona weinig verschil maken. In het gezin draag je geen mondmaskers, en een studie toonde aan dat baby’s die geconfronteerd worden met mensen met mondmaskers beter in staat zijn om de emotie van het gezicht af te lezen dan volwassenen.
Baby’s zijn in hun omgeving constant op zoek naar informatie waar ze iets uit kunnen leren over hoe de wereld in elkaar zit. Een opzienbarende vaardigheid die we als volwassenen een beetje kwijtspelen. Ze lezen de emotie af aan de sprankel in je ogen, luisteren naar de intonatie van de stem en puzzelen alle stukjes informatie samen.’
LEES OOK > Help, mijn kind begint iedereen te imiteren!
Klein maar slim
De impact van de coronacrisis op baby’s is dus veeleer klein. ‘Ze zullen hun weg wel vinden, ook op het vlak van taalontwikkeling. Ze houden bijvoorbeeld heel erg van “child directed speech” zoals we dat noemen: als je tegen een baby praat, pas je automatisch je intonatie en articulatie aan.
Ze moeten niet per se je mond zien om naar de stroom van klanken te luisteren. En ook samen de blik naar iets richten of met hun vingertje iets aanwijzen en benoemen draagt bij tot taalontwikkeling. Als één element ontbreekt – bijvoorbeeld de mondbeweging – is er een flexibel arsenaal aan alternatieven om dat te compenseren.’
Dit artikel verscheen in mei 2021 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Speciaal voor jonge ouders is er ook het gratis magazine ‘Brieven aan Jonge Ouders’. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 07/05/2021, laatste update op: 18/05/2022