Schoolgerief, busabonnement, hobby’s die heropstarten, een nieuwe boekentas, inschrijvingsgeld … September is een dure maand voor gezinnen. Met twee kinderen in het secundair onderwijs geldt dat ook voor het gezin van Michaël Van Droogenbroeck. ‘Nee, een kind kost je geen huis. Maar wel een uit de kluiten gewassen studio’, glimlacht hij. We praten met de financieel expert over geld.
Dure maand
Michaël en zijn echtgenote Annelies Van Herck hebben twee zonen van zestien en dertien jaar oud. Met het nieuwe schooljaar staan ook zij voor flink wat schoolkosten. ‘En hobbykosten, en een fiets die in orde moet worden gezet, en nieuwe kledij allicht. September is inderdaad een dure maand’, zegt Michaël. ‘Als gezin krijg je wel een schoolbonus. Die krijg je in augustus automatisch bij je Groeipakket. Voor een kind van 5 tot 11 jaar is dat 38,64 euro, van 12 tot 17 jaar 55,20 euro, van 18 tot 25 jaar 66,24 euro. Dat is niet gigantisch veel, maar het komt toch al tegemoet aan wat extra kosten. In het lager onderwijs blijven de kosten beperkt dankzij de maximumfactuur, waarbij de school zelf moet instaan voor de kosten van het schoolmateriaal en dergelijke.
Maar je hebt natuurlijk zelf de kosten van een nieuwe boekentas, kledij, het lidgeld van de sportclub, andere hobby’s die starten. Eigenlijk zijn dat vooral voorspelbare kosten. En wat je kan voorspellen, daar kan je je op voorbereiden. Je kan nieuwe kleding al op voorhand kopen, in de soldenperiode zelfs. Of koop spullen tweedehands en in grote hoeveelheden. Schriften, mappen, balpennen, fluostiften, zulke dingen zonder houdbaarheidsdatum die je elk jaar opnieuw nodig hebt. Je kan ook een spaarplan starten waarbij je elke maand een klein bedrag opzijzet om die dure maand september te overbruggen.’
LEES OOK > Je gezinsbudget in balans houden: 8 tips van budgetcoach Djennah Van Nieuwenhove
Praten over geld
Hoe zorg je dat je als gezin een overzicht bewaart van oplopende school- en andere kosten? Helpt een aparte rekening voor ‘kinderkosten’?
‘Elk gezin deelt zijn bankrekeningen op een andere manier in. Soms houden koppels elk een afzonderlijke rekening, met een gemeenschappelijke rekening voor de kinderuitgaven. Andere gezinnen hebben gewoon één gemeenschappelijke rekening waar alle inkomsten in verdwijnen. Er is geen juiste of foute aanpak, maar het kan alleszins geen kwaad om eerst eens samen goed over geld te praten. De keuzes voor aparte of gemeenschappelijke rekeningen blijken vaak gegroeid uit gewoonte of omdat je het van thuis uit hebt meegekregen, zonder er echt bij stil te staan.
Uit een onderzoek dat wij bij de VRT hebben gedaan naar aanleiding van de Week van het Geld, blijkt dat er bitter weinig over geldzaken wordt gepraat tussen partners. Dus doe dat, ga op zoek naar de regeling die het beste werkt voor jouw gezin. Hoeveel rekeningen zijn er in het gezin? Wat gaat in de gemeenschappelijke pot? Fiftyfifty of verdeel je de inbreng naargelang het inkomen? Praat daarover.’
Je hebt zelf een samengesteld gezin, met één pluszoon. Maakt dat een eenduidige financiële regeling moeilijker?
‘Een samengesteld gezin, in welke constructie ook, maakt de dingen altijd wel wat ingewikkelder. Wie van de ouders heeft het kind fiscaal ten laste? Wie krijgt het kindergeld? Hoe worden de lasten verdeeld? Het is zinvol om voor de gedeelde kosten een rekening te delen.’
LEES OOK > Plusouders en geldzaken: ‘Hoe belangrijk hun kind is, tonen sommige ouders ook met geld…’
Het huishoudboekje
Hoe zorg je er als gezin voor dat je uitgaven binnen de perken blijven?
‘Ouders – vaak was het de moeder – hielden vroeger alle uitgaven bij in het huishoudboekje. Nu heb je veel apps die je daarbij helpen. Als je een paar maanden je uitgaven monitort, krijg je in grote lijnen zicht op waar je het gezinsbudget aan spendeert. Want soms zit het in de kleine dingen, en veel kleintjes maken een groot geheel. Het broodje en drankje dat je ‘s middags koopt, kosten misschien niet veel. Maar als je dat elke middag doet, loopt de teller op. Meten is weten. Het helpt om bewuster met uitgaven om te gaan.’
Een grote studio
Is een kind een goede ‘belegging’?
‘Je kent de boutade: een kind kost een huis. We hebben dat zelfs berekend in het boek Je Geldbijbel. Het is geen groot huis, maar toch een uit de kluiten gewassen studio. Zelfs een appartement als het kind nog verder studeert. Financieel gezien is een kind geen rendabele investering. (lacht) Maar een kind is op veel andere fronten een rendement.’
Een eerste kind komt vaak niet heel lang na de studies, als jonge ouders nog maar net aan het werk zijn en nog volop hun leven en financiële situatie opbouwen. Is dat het beste moment om de financiële last van kinderen erbij te nemen?
‘Goh, dat valt misschien net buiten mijn comfortzone. Dat gaat niet zozeer over het financiële luik, maar over kinderplanning. Of je daarbij rekening moet houden met je financiële situatie, daar kan ik niet op antwoorden. Je hebt natuurlijk wel het Groeipakket – het kindergeld – dat voor ondersteuning zorgt. Dat is er om op moeilijkere momenten wat te helpen. Er zijn ook fiscale voordelen aan het krijgen van kinderen. De kosten van die grote studio dat het kind kost, komen ook niet in één keer. De grote kosten komen vooral als ze ouder worden.’
LEES OOK > Wat mag je verwachten van het groeipakket?
Zijn we een kindvriendelijk land, fiscaal gezien?
‘Daar kan ik als journalist moeilijk een oordeel over vellen, want dat ligt politiek gevoelig. Sommigen zullen zeggen dat de overheid meer stimulansen moet bieden, voor anderen is het dan weer genoeg.
Maar ze zijn er wel, de maatregelen die gezinnen helpen. Enkele jaren geleden is het Groeipakket hervormd. Vroeger was het zo dat hoe meer kinderen je had, hoe sneller het maandelijkse bedrag opliep. Dat is vandaag aangepast aan de sociologische realiteit, er zijn nu eenmaal meer kleine gezinnen met één of twee kinderen. Wat ook een sociologische realiteit is volgens de cijfers van Opgroeien, is dat gezinnen met drie kinderen het financieel vaak moeilijker hebben. Armoede komt immers meer voor in grotere gezinnen.’
Financiële geletterdheid
Hoe is het gesteld met de financiële geletterdheid van onze kinderen? Kunnen ze met geld omgaan?
‘Die financiële geletterdheid is niet om van de daken te schreeuwen, is een beetje de conclusie van een grootschalig onderzoek. Als ouders zelf niet over geld praten, geven ze die financiële geletterdheid niet door aan hun kinderen. Zo krijg je een achterstand. Het onderwijs heeft daarbij een belangrijke sleutel in handen. Iemand die afstudeert aan het secundaire onderwijs, zou toch een soort van basisgeletterdheid moeten verworven hebben. In de nieuwe eindtermen zijn daar voorzichtige stappen in gezet. Maar het kan nog altijd beter.’
Hoe kan je als ouder daarbij helpen? Hoe laat je je kind slim en bewust met geld omgaan?
‘Begin met te praten over geld. Leer je kind wat een bankaart is en hoe die werkt. Duid op de valkuilen van het maken van schulden. Geef je kind zelf verantwoordelijkheid over z’n eigen zakgeld. Is er een juist bedrag? Nee, maar ook een beetje zakgeld helpt om een kind bewuster met geld te leren omgaan. Een fout maken kan, daar leren ze uit. Bedachtzaam omgaan met geld, is een leerproces.
De overheid heeft het jongeren gemakkelijker gemaakt bij te verdienen dan pakweg tien of twintig jaar geleden. Een studentenjob is flexibel en fiscaal interessant. Dat helpt hen om te leren de waarde van geld te vatten en te sparen.’
LEES OOK > Tieners: wat met zakgeld?
In Je Geldbijbel gidsen Michaël Van Droogenbroeck en Knack-journalist Ewald Pironet je vakkundig door je hele financiële leven, van je eerste belastingaangifte tot je erfenisregeling. En dus ook je financiële gezinsplanning. Uitgegeven bij Lannoo.
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Dit artikel verscheen in september 2024 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 26/09/2024