De scholen zijn weer opgestart. Scholieren fietsen in kleinere en grotere groepen hun dagelijkse traject. Leerlingen gaan, al dan niet vrolijk, op weg met de boekentas op de rug. En instappers zoeken aan de hand van hun (groot)ouders de veiligste route naar hun juf of meester. Of stappen in de auto, want ook die zijn helaas weer volop in het straatbeeld.
Rustige en veilige straten tijdens de lockdown
‘De lockdown deed ons fietsen als nooit tevoren’. In 2020 was het zelfs een kop in de krant. Tijdens de lockdown lieten we de auto vaker staan en namen we massaal de fiets. Logisch: we werkten allemaal thuis en vrijetijdsverplaatsingen met de wagen waren zo goed als verboden.
Het mooie lenteweer en meer tijd met het gezin zorgden voor een toename van ‘vrijetijdsfietsers’ én wandelaars. Gezinnen gingen te voet beren zoeken, deden fietstochtjes, en veel jonge ouders vonden eindelijk de tijd en ruimte om de kinderen te leren fietsen. En dat kon veilig!
Minder auto’s en vrachtwagens deed structurele files verdwijnen maar zorgde vooral voor heerlijk rustige en veilige straten in de stad. En het zorgde ook voor een betere luchtkwaliteit.
LEES OOK > Ook na de coronacrisis: blijven fietsen allemaal!
‘Ondanks de lockdowns raakten in 2020 elke schooldag 12 kinderen gewond in een verkeersongeval op weg van of naar school’
Die relatief veilige fietsomgeving tijdens de lockdown staat in schril contrast met de realiteit in Vlaanderen. Uit een nieuwe statistische analyse van verkeersinstituut Vias blijkt dat elke dag 12 kinderen gewond raken in een verkeersongeval op weg naar of van school terug naar huis. En dat in het atypische jaar 2020.
Meer nog, in 2021 nam het aantal verkeersdoden in Vlaanderen opnieuw toe. Waar Wallonië en Brussel een duidelijke daling optekenden van 20 en 60%, kwam het aantal verkeersdoden in Vlaanderen voor de eerste jaarhelft weer op 109 slachtoffers, meer dan vóór de coronaperiode.
Minister van Mobiliteit Lydia Peeters beloofde in haar nieuwe verkeersveiligheidsplan het aantal verkeersslachtoffers met 25% te reduceren tegen 2025. In 2040 zouden er zelfs geen voetgangers of fietsers meer mogen sterven in het verkeer. Een ambitie waar we helaas nog mijlenver van af staan.
Er lijkt heel wat mis met onze openbare ruimte. Uit een grote bevraging van de Fietsersbond en de Vlaamse Stichting Verkeerskunde blijkt dat bijna de helft van de 24.000 respondenten vindt dat kinderen in hun gemeente niet veilig naar school kunnen fietsen. 42% vindt dat ook ouderen niet met een gerust hart kunnen fietsen.
Verkeersveiligheid voor fietsers in Vlaanderen blijft achterop hinken. Voor vlotte fietsers is er de laatste jaren heel wat verbeterd. Kwetsbare fietsers blijven vaak in de kou staan. Als een straat opnieuw wordt aangelegd, vindt slechts de helft van de ondervraagden dat de situatie ook voor fietsers verbeterde.
Te veel slachtoffers
Het aantal verkeersdoden blijft al jaren te hoog. Na tien jaar daling bij het aantal letselongevallen, zijn die in 2021 opnieuw gestegen in elk gewest. Jonge bromfietsers en elektrische fietsers zijn het sterkst gestegen in het aantal ongevallen. Het lijkt er op dat we na een jaar coronacrisis minder aandacht hebben voor verkeersveiligheid.
Te veel ouders zijn bang om hun kinderen te voet of met de fiets de verkeersjungle in te sturen. Sommige ouders kiezen dan ook voor de auto, zelfs al is de school dichtbij. Niet de beste keuze: het hoogste aantal verkeersdoden viel te betreuren bij automobilisten.
Bovendien zorgt een verschuiving naar de auto voor meer drukte in de schoolstraten. Maar, ook meer luchtvervuiling en minder gezonde beweging voor de kinderen.
Ondertussen krijgen kinderen ook niet de kans om te leren hoe ze zich zelfstandig in het verkeer moeten gedragen.
LEES OOK > Je kind mee met de fiets in het verkeer: zo kan het op elke leeftijd
Teach them young!
Net zoals kinderen op een bepaald moment moeten leren fietsen zonder steunwieltjes, moeten ze ook leren hoe ze zich veilig in het verkeer kunnen begeven. Vanop een klein fietsje zien kinderen minder goed wat zich in het verkeer afspeelt. En ook te voet zien ze een naderend voertuig minder goed aankomen.
Kinderen en jongeren moeten complexe situaties leren inschatten, net als de snelheid van een naderend voertuig. Sensibilisering en begeleiding van kinderen in het verkeer zijn belangrijk. Net als verkeers- en fietslessen op school.
LEES OOK > Veilig met je kind op de fiets: 10 tips
Concrete voorstellen
Maar naast verkeersopvoeding, moeten kinderen en jongeren ook meer inspraak krijgen bij het verkeersbeleid. En uiteraard kan de infrastructuur veel veiliger en beter. De Gezinsbond doet volgende concrete voorstellen:
- Maak kruispunten en oversteekplaatsen veilig en op maat van kinderen.
- Zorg dat fietspaden zo veel mogelijk afgescheiden zijn van de rijweg, voldoende breed zijn én haaghoogtes aangepast zijn aan kleine weggebruikers.
- Zorg dat kinderen de weginrichting makkelijk kunnen lezen.
- Maak schoolomgevingen bij begin en einde van de schooldag verkeersluw.
- Maak topprioriteit van handhaving van de verkeersregels.
- Voorzie voldoende tijd en ruimte om kinderen het verkeer ‘te leren’. Verkeerslessen op school vergroten hun vaardigheden.
- Sensibiliseer het dragen van een fietshelm, de zichtbaarheid op de fiets en het belang van een goed werkende en veilige fietsuitrusting.
- En niet onbelangrijk: geef kinderen en jongeren inspraak bij lokaal verkeersbeleid.
Kindnorm in het verkeer
De Gezinsbond wil vertrekken vanuit een kindnorm in het verkeersbeleid. Dat betekent een verkeersbeleid dat rekening houdt met de mogelijkheden en beperkingen van kinderen en jongeren.
Een kindnorm biedt ruimte en veiligheid aan stappende en fietsende kinderen. En meer ruimte en veiligheid op straat is goed nieuws voor elke weggebruiker. Meer over de kindnorm in verkeer lees je hier.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 02/09/2020, laatste update op: 17/05/2022