Wat geeft de sandwichgeneratie energie?

Zorgen voor een oudere en een jongere generatie tegelijk: het kan heel zwaar zijn, maar het kan je ook veel voldoening geven. Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van Odisee Hogeschool interviewde 37 mensen die dat doen. Wat schenkt de sandwichgeneratie energie, plezier en voldoening in hun zorgrol?

Graag gedaan

Wat geeft de sandwichgeneratie energie? De band met diegene voor wie je zorgt blijkt een enorm grote rol te spelen. Zorgen voor een (schoon)ouder of (klein)kind met wie je een fijne relatie hebt of hebt gehad, kan heel betekenisvol zijn, en het leven mee zin en inhoud geven.

‘Ik heb altijd een goede band gehad met mijn ouders. Toen mijn vader terminaal ziek was heb ik palliatief verlof genomen. Ik wilde bij de doktersafspraken zijn en veel voor hem kunnen doen.

Ik heb dat gedaan tot hij gestorven is. Het was zwaar, maar ik voel me er ook goed bij dat ik het kunnen doen. Het was voor mij een hele eer.’

LEES OOK > De sandwichgeneratie: waardoor weegt de combinatie werk/zorg zwaar?

Een blijk van waardering voor de hulp en de zorg kan ook voor een energie-boost zorgen. Dat hoeft voor de bescheiden sandwichgeneratie niet té vaak te gebeuren, maar het versterkt wel de motivatie om te blijven zorgen.

‘Mijn ouders appreciëren mij enorm. Mijn vader zegt altijd: “ik had me geen betere zoon kunnen wensen.” Ik sta ook altijd voor hen klaar. Ze moeten maar een belletje geven en ik ben daar.’

Een goede familieband is voor veel sandwichers een fundamentele bron van energie. Ze putten kracht uit het gevoel een schakel te zijn tussen generaties en tussen familieleden.

‘Waar ik het meeste plezier aan heb, is mijn gezin, mijn familie. Ik geniet als ze er zijn.

Door mijn operatie ben ik nu een tijdje thuis. Gisteren hadden mijn kinderen en kleinkinderen een bloempje en tekeningen bij. “Kijk, die kruisjes zijn allemaal kusjes”, vertelden ze. Wat wil je nu nog meer. Ik vind dat super.’

Gedeelde zorg

Sandwichers die zich gedragen weten door een netwerk van familieleden, voelen zich sterker. De partner is voor velen van hen de belangrijkste steunpilaar.

‘Mijn geheim is mijn man. Hij moet veel opvangen. Hij heeft in zijn job veel vrijheid en is heel flexibel. Als hij onderweg is kan hij al eens een boodschap doen of telefonisch iets regelen.

Hij is mijn secretaresse. We zijn een team, een tandem.’

Broers en zussen zijn ook erg belangrijk. Als de zorg bij momenten te zwaar wordt, kunnen ze de taken anders verdelen en iemand een adempauze gunnen. Broers en zussen die verder wonen, kunnen morele ondersteuning geven.

Belangrijk is dat ze vertrouwen hebben in elkaars inzet en mogelijkheden. Als je je opgenomen voelt in een team dat samen de problemen kan aanpakken, geeft dat als sandwichgeneratie energie.

‘Mijn vader belde altijd naar mij: ik moest als dochter altijd klaarstaan. Maar we hebben hem voor een voldongen feit gesteld. Wij hebben samen gezegd “Kijk papa, we helpen u, maar zoals het voor ons kan.”

Nu doen we week om week de boodschappen, en als het echt te veel voor mij wordt, pakt mijn broer het volledig over. We hebben echt wel duidelijk moeten maken aan vader dat hij twee kinderen heeft die alle twee evenveel doen.’

Schatten van kleinkinderen

LEES OOK > Grootouders zijn de echte sandwichgeneratie

‘Zorgen voor mijn kleinkinderen, dat is mijn batterijen weer opladen. Ik kan op woensdagavond wel eens zeggen: “Wow, nu ben ik moe”, maar dat is een ander soort vermoeidheid. Dat is een deugddoende vermoeidheid.‘

De 55-plussers van de sandwichgeneratie zijn vaak al grootouder. Dat is voor hen iets magisch. Ze besteden maar wat graag tijd en energie aan hun kleinkinderen. Die investering, vinden ze, komt dubbel en dik terug.

‘Ik zorg ook voor ons kleinkind Marthe. Maar ik klasseer dat niet onder ‘zorg’. Als ze vragen om te komen oppassen zeg ik altijd ja.

Mijn eigen plannen zet ik met plezier opzij om een avond bij haar te kunnen zijn. Voorlezen, spelen, dat geeft mij nu eens echt energie.’

Tijd voor de dingen die je graag doet

Tijd: het is één van de meest kostbare goederen voor de sandwichgeneratie. Tijd kunnen vrijmaken om de dingen te doen die je graag doet: dat geeft de sandwichgeneratie energie.

Het helpt enorm om op adem te komen. ‘Me-time’ is belangrijk om niet overspoeld te worden door verwachtingen en taken.

‘Tijd voor jezelf nemen is erg belangrijk. Ik heb dat ervaren toen onze kinderen nog klein waren, we aan het verbouwen waren en mijn moeder door een verkeersongeval in het ziekenhuis was opgenomen.

Toen ben ik op mijn limieten gebotst. Ik besefte dat je eerst voor jezelf moet zorgen voor je voor een ander kan zorgen. Je moet tijd nemen voor de dingen die je leuk vindt. Waar je plezier uit haalt.’

Oefeningen van sandwichcoach Veerle Lengeler: energiebrengers en zelfzorg

Energiebrengers zijn niet altijd even zichtbaar, en we gaan er niet altijd bewust mee om.

Maak eens een lijstje met wat je op fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel vlak energie geeft, bijvoorbeeld met deze oefening. Dat kan helpen om je bewust te worden van je energiebrengers, en ze vaker of bewuster in je leven in te plannen.

Ook deze twee oefeningen rond zelfzorg (oefening 1 en oefening 2) zullen je een stapje dichter brengen bij een goede balans. Print alles uit en zet je er bewust aan. Een momentje zorg voor jezelf.

MEER WETEN? Nog veel meer artikels en oefeningen vind je in ons dossier over de sandwichgeneratie.

Samen met het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van hogeschool Odisee, Cense-Odisee en Loopbaanbegeleidingscentrum Emino- Kompas heeft de Gezinsbond in 2018 een project opgestart om deze sandwichgeneratie beter te ondersteunen. Het project loopt tot 2021 en wordt gesteund en gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds en de Vlaamse Overheid. De tool die gemaakt werd voor organisaties kan je hier raadplegen.

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.