De kunst van spelen. Helemaal opgaan in je spel en volledig aanwezig zijn in het nu. Wat als kind zo’n evidentie is, zijn we als volwassene vaak verleerd. Tijd nemen om echt samen te spelen met je kind is nochtans zo waardevol. Speltherapeut Niels Roelant vertelt je waarom speltherapie zo krachtig is.
Wie is Niels Roelant?
Naast teamleider van een leefgroep is Niels (40) spelcounselor in zijn eigen praktijk ‘De kunst van Spelen’. Hij gelooft in afgestemd opvoeden en de kracht van spel. Daar plukt zijn eerste kind vanaf december 2024 gegarandeerd de vruchten van.
Speltherapie is kinderspel
‘Spel is een rode draad in mijn leven’, vertelt Niels. ‘Naast twee broers en een zus had ik veel speelgoed om mee te spelen. Ik werkte als vrijwilliger op jeugdvakanties en speelpleinen, leid een leefgroep en rolde via een opleiding over de kracht van kinderspel in de boeiende wereld van spelcounseling of speltherapie.
Spel is alles. Het is de taal waarmee kinderen zich kenbaar maken. Hun hersenen zijn volop in ontwikkeling, dus ze hebben niet altijd woorden om te vertellen wat er in hen omgaat. Daarom gebruiken we spel. Het spel is de taal. Als je kind daarna in gesprek wil gaan kan dat, maar het hoeft niet. Het spel an sich doet het werk’, legt Niels uit.
‘De filosofie is dat je echt speelt wat er leeft bij je kind. Dat betekent dat je kind stuurt en jij volgt. Je probeert zo weinig mogelijk in te vullen vanuit je eigen perspectief. Je kind heeft de controle en initieert wat het wil uitspelen. Jij speelt het spel mee, zonder te zoeken wat erachter zit, want dan zit je te hard in je hoofd.’
Meer dan een leuk moment
‘Het is soms moeilijk om het spel niet te sturen. Doe je het toch, volg daarna opnieuw de richting van je kind. Sommige ouders halen ook weinig plezier uit spelen. Wees niet te streng voor jezelf en probeer het gewoon. Kruip je niet graag in fantasierollen? Zoek andere dingen. Samen iets doen is al heel waardevol. Leg je gsm weg. Focus volledig op de activiteit. Kijk open en zacht naar je kind en jezelf.
Meer dan een leuk moment, moet er ook interactie zijn. Je kan verduidelijkingsvragen stellen zoals “wie is dat?”, als je kind met een bepaald figuurtje speelt. Het is de bedoeling dat je alles aanneemt wat je kind zegt of benoemt, zonder te corrigeren. Zegt je kind “ziekenwagen” tegen een auto, of noemt hij de auto “Bob”? Dan benoem je die auto zelf ook als “ziekenwagen” of “Bob” in het spel.’
LEES OOK > Zo geef je je kind écht aandacht (ook in je drukke leven)
Vijf minuten per dag
‘Je volgt de impulsen van je kind en stelt nieuwsgierige vragen. Duwt hij of zij jou in een rollenspel als boef of politie? Dan stem je af wat je moet doen in die rol voor je actie onderneemt. Stel dat je winkeltje speelt en je kind staat achter de kassa, vraag dan bijvoorbeeld wat je moet kopen, wat voor klant je bent, enzovoort. Jij geeft je kind de kans om uit te spelen wat er in hem of haar leeft’, voegt Niels toe.
‘Een half uur per week of vijf minuten per dag samen spelen is al mooi. Dat geldt voor elk kind apart, anders is het moeilijk om individueel te volgen. Je kan afspraken maken met broers en zussen over wie wanneer speelaandacht krijgt. Voel je tijdens het spel dat je wil stoppen? Benoem dat dan. Geef je grens aan, voor je boos of gefrustreerd wordt. Bereid je kind wel voor op het einde door bijvoorbeeld te zeggen dat je nog twee minuten meespeelt.’
Meer rust, minder frustratie
‘Speltherapie heeft veel voordelen. Kinderen verwerken in hun taal wat er speelt. Via spel bouw je snel een band op. Je kind voelt zich veilig om waardevolle dingen uit te spelen en te ontladen, wat zich vertaalt in meer rust en minder frustratie. Het helpt ook om controle te krijgen, om samen te werken en probleemoplossend te denken’, zegt Niels.
‘Toont je kind veel weerstand als je een grens stelt? Dan zijn machtsomkeerspelletjes waardevol. Er wordt zoveel voor kinderen beslist in hun leven. Zo’n spel draait de rollen om en geeft jouw kind de macht. Je kan je bijvoorbeeld laten overwinnen in een kussengevecht of je kind in de rol van volwassene laten kruipen. Zorg wel dat het spel altijd veilig en vertrouwd aanvoelt voor beide partijen.’
Hulp van een speltherapeut
‘Speltherapie kan helpen als je met je handen in je haren zit rond het gedrag of de emoties van je kind. Typische signalen voor onderliggende problemen zijn boosheid, verdriet, weinig vertellen of veel ruzie maken. Het voordeel van een speltherapeut is dat die verder van het kind staat dan de eigen ouders. Dat maakt het soms makkelijker om bepaalde dingen uit te spelen, zeker als de ouders verweven zijn in de situatie zoals bij een scheiding’, legt Niels uit.
‘Als mensen bij mij langskomen, leg ik goed uit waarom ze er zijn en wat ik met hen ga doen. Ik neem de ouders mee in de begeleiding om zicht te krijgen op de hulpvraag en het netwerk rond het kind. In de spelkamer ga ik aan de slag met het kind alleen, nadien koppel ik terug. Kinderen zijn geholpen omdat spel zo vertrouwd en veilig voelt en ouders geven aan dat ze een verschil merken thuis.’
LEES OOK > Emotieregulatie bij je kind: van baby tot puber
De kunst van spelen
‘Speltherapie werkt best bij kinderen van vijf tot tien jaar. Het is belangrijk dat ze die verbeeldende spelontwikkeling al hebben, of nog hebben. Daarnaast heb je uiteenlopende materialen nodig. Denk aan figuurtjes, knuffels, voertuigen, huisjes, bouwmaterialen, open end speelgoed en meer.
Mijn spelkamer staat vol, wat kinderen automatisch uitnodigt om te spelen. Als dat gebeurt, ga ik als spelcounselor vooral volgen en vragen stellen over wat ik zie. Je merkt snel of het kind geniet van die volle aandacht, wat meestal zo is. Het spel an sich doet de rest, dat is de wondere kunst van spelen’, besluit Niels.
Topfoto: Nele Watty Fotografie
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 08/07/2024