Wat kan je als ouder doen om de ‘financiële opvoeding’ van je kind te stimuleren? Met deze 8 tips leren jonge kinderen omgaan met geld.
1) Begin vroeg met zakgeld
Zakgeld is niet populair voor kinderen jonger dan 12. Meer dan de helft krijgt geen. Van de kinderen tussen 6 en 12 jaar die wel zakgeld krijgen, krijgen de meeste minder dan 6 euro per week.
Toch valt er veel te zeggen voor (cash) zakgeld, ook voor jonge kinderen. Dat hoeft niet veel te zijn. Een klein bedrag dat hen leert sparen, voor dat extra speelgoedje of een snoepje dat jij écht niet wil kopen bijvoorbeeld. Tel ook af en toe samen het geld: zo ziet het kind de vooruitgang. Meer info op zakgeld-geven.be.
2) Oefenen in het echte leven
Ook zonder zakgeld kunnen kinderen de waarde van geld leren: kijk samen naar de prijzen in de supermarkt en vergelijk ‘Paw Patrol’-koeken met andere koekjes bijvoorbeeld. Laat hen uitrekenen wat de drankjes op een terrasje kosten of stuur ze, zodra ze verantwoordelijk genoeg zijn, met 10 euro naar de bakker om twee broden en vier pistolets.
De dagelijkse toepassing leert dat alles geld kost en ondertussen oefenen ze (en jij!) nog wat hoofdrekenen ook. Ook spelletjes zoals winkeltje of Monopoly kunnen een en ander duidelijk maken over geld en budgetteren.
3) Praten over budgetten en kosten
Praten over geld vinden de meeste ouders niet zo fijn. Er zijn niet veel ouders die het maandinkomen of het gespaarde geldbedrag uitleggen aan de kinderen. Gezien de leeftijd van de kinderen is dat niet zo vreemd, maar het feit blijft dat geldvragen vaak taboe zijn.
Voor deze jonge kinderen uit de lagere school volstaan de grote lijnen, maar je kan wel aangeven dat sommige dingen te veel kosten of niet lukken die maand. Of dat je spaart voor een vakantie of voor de ‘dure’ maanden, september en december.
4) Uitleggen waar geld vandaan komt
Meer dan 7 op 10 ouders vindt het belangrijk dat hun kind weet dat geld niet uit de lucht komt vallen. Dat kan je natuurlijk zeggen, maar voor een kind betekent dat niets. De link tussen werken en geld kan wel duidelijk gemaakt worden.
Probeer dit alleen niet negatief te doen, zodat het kind niet de boodschap krijgt dat werken enkel dient om geld te verdienen. Of erger: dat ze enkel willen ‘werken’ (zoals huiswerk of huishoudtaken) als ze er geld voor krijgen.
5) Impulsaankopen weerstaan
Ouders vinden het ook belangrijk dat hun kind leert impulsaankopen en reclames te weerstaan. De verleiding is dan ook groot om elke impulsaankoop van een extra snoepje of spelletje af te blokken, maar dat is niet hoe kinderen leren. Laat ze het maar uitgeven, en voelen hoeveel langer ze moeten wachten op dat grotere ding waarvoor ze spaarden. Praat voor en na de aankoop ook over de gevolgen.
6) Leer je kind sparen
We zijn een natie van spaarders, en dat weerspiegelt zich ook in de resultaten: 3 op 4 ouders vindt sparen belangrijk. De meeste sparen ook zelf voor hun kind. 14 procent vindt dat kinderen dure extra’s 100 procent zelf moeten betalen, 59 procent vindt dat ze er deels voor moeten betalen.
Bespreek met je kind dat geld niet enkel dient om uit te geven, en bekijk waar het eventueel voor zou kunnen sparen. Zoek samen iets uit dat op relatief korte termijn (een paar weken of maanden) bijeen te sparen is, om je kind te laten zien dat het doenbaar is. Maak dit eventueel visueel zichtbaar met een taart, balkje of tekening die je kind inkleurt.
7) Geef niet bij als het op is
Is je kind een levensgenieter en spendeert hij alles wat hij krijgt quasi onmiddellijk? Weersta dan de verleiding (en het gezeur) om het iets extra toe te stoppen op een cruciaal moment. Ook ‘voorschotten’ hou je best beperkt, voor een uitzonderlijke uitgave én beperkt in de tijd (maximum twee à drie weken). Kinderen kunnen nog niet echt op lange termijn denken
Nadert je kind de tienerleeftijd en blijft dit probleem, ga dan eens aan tafel zitten om de uitgaven onder de loep te nemen. Hou dit zo neutraal mogelijk: vel geen oordeel over de dingen waar je kind geld aan uitgeeft, maar bespreek wel de gevolgen – geen nieuwe game kunnen kopen, bijvoorbeeld. Ook hier geldt dat een visuele voorstelling je kind kan helpen vol te houden.
8) Geef het goede voorbeeld
En zoals altijd wanneer het over opvoeden gaat, hebben de gewoontes van de ouders een grotere impact dan ze zelf bedenken. Winkel je in de supermarkt met een strikt lijstje of gooi je vanalles in de kar, zodat je soms driedubbele porties hebt? Ben je bezig met een budget of doe je zomaar wat? Vertel je aan je kinderen over de keuzes die je maakt en de prioriteiten die je stelt of praat je enkel over geld als ze slapen? Deze gewoontes leren kinderen onbewust veel over geld.
Omgaan met geld leer je niet op een paar dagen of weken. Ook kinderen niet. Er zal veel herhaling en nog meer oefening bij komen kijken. En de ruimte om eigen beslissingen te nemen en te falen: geld uitgeven aan prullen bijvoorbeeld, of een spaardoel uit het oog verliezen. Zolang het gaat over kleine, te overziene risico’s kan je hen laten doen, al kan je achteraf wel praten over de effecten van hun financiële beslissingen.