Laat ik mijn kinderen vaccineren of niet? Voor heel wat ouders van vijf- tot elfjarigen is het een harde noot om te kraken. Dat merken we aan de ongeruste vragen die binnenlopen bij de Gezinsbond. Het is ook heel wat, om als ouder die beslissing te moeten nemen. Je draagt de verantwoordelijkheid voor het welzijn van je kind, en je wilt doen wat goed en veilig is voor hen.
Duizenden ouders zitten in hetzelfde schuitje, en niemand kent de juiste antwoorden want we bevinden ons op onbekend terrein. Er is heel wat onzekerheid, en op sociale media doet ook wel wat misleidende (of stomweg foutieve) informatie de ronde. Wat weten we wel? Dat zetten we hier voor je op een rijtje.
1. Heeft de vaccinatiestatus van mijn kind gevolgen voor het recht op onderwijs, vrije tijd,… ?
De eerste vraag is ook meteen de makkelijkste om te beantwoorden: nee, er wordt bij kinderen geen onderscheid gemaakt tussen wie gevaccineerd is en wie niet.
Na vaccinatie kunnen kinderen wel een vaccinatiebewijs opvragen, maar dat hebben ze in België nergens voor nodig. In het buitenland kunnen de regels in principe wel verschillen, maar ook daar volstaat tot nu toe een herstelcertificaat of een recente negatieve PCR-test.
2. Waarom dan kinderen vaccineren? Het virus maakt hen toch zelden ziek?
Het klopt dat jonge kinderen weinig risico lopen om ernstig ziek te worden na een corona-infectie. Kinderen met een onderliggende aandoening, zoals obesitas, diabetes of astma, belanden wel vaker in het ziekenhuis, en hebben vaker intensieve zorgen nodig.
Heel zelden kan MIS-C (multisysteem-inflammatiesyndroom) optreden. Dat is het geval bij 2 tot 5 op 10.000 besmette kinderen, zo blijkt uit Amerikaans en Duits onderzoek. Die ontstekingsziekte is ernstig: ze kan tot orgaanfalen leiden. Gelukkig kan ze goed behandeld worden.
Net als volwassenen kunnen ook kinderen long-covid krijgen, symptomen die lang aanhouden. Hierover zijn echter tot nu toe weinig betrouwbare onderzoeksresultaten bekend.
LEES OOK > 10 vragen over quarantaine en wat het betekent voor jou en je kind
3. Maakt de vaccinatie van kinderen zo’n groot verschil voor het verloop van de epidemie?
Uit Europese cijfers blijkt dat de vaccinatie van jonge kinderen het besmettingstempo in de hele bevolking met 10 tot 15 procent kan doen dalen. Kinderen vaccineren kan een besmettingsgolf dus zeker helpen te vertragen – of zelfs stevig afremmen, volgens onderzoek van de universiteit van Hasselt en Antwerpen.
Vorig najaar waren het ook vooral de kinderen die besmet raakten. De ‘motor’ van die vierde golf zat in het lager onderwijs.
Door meer kinderen te vaccineren zouden de zorgsector en de bredere maatschappij dus effectief minder belast worden. Daar doen ook de kinderen zelf hun voordeel mee: klassen en scholen zouden minder vaak moeten sluiten, en er zouden minder beperkingen zijn voor hobby’s en samenkomsten.
4. Beschermt het vaccin beter dan een besmetting?
Is je kind al eens besmet geweest? Dan loopt het een kleiner risico om opnieuw besmet te raken. Maar omikron lapt die wetmatigheid aan zijn laars. Vaccineren is dus zeker ook nuttig na een eerdere besmetting.
Dat blijkt ook uit een studie uit Kentucky: die geeft aan dat wie een infectie heeft doorgemaakt en daarna gevaccineerd wordt, minder kans heeft op een nieuwe infectie dan wie niet gevaccineerd wordt. Bovendien dragen gevaccineerden een lagere virale dosis, zijn ze minder lang besmettelijk, en worden ze er minder vaak ziek van.
Dat onderzoek dateert wel van vóór de omikron-variant die sinds december dominant is. De huidige vaccins zijn niet op maat gemaakt van die nieuwkomer.
Wachten we dan niet beter op een nieuw vaccin? Toch niet, want dat betekent dat niet-gevaccineerden tot wellicht eind van de zomer helemaal geen bescherming hebben en dat omikron vrij kan circuleren.
LEES OOK > Zenuwen voor het prikje? Zo kan je je kindje voorbereiden op het coronavaccin
5. Kan mijn kind ziek worden van het vaccin?
Net zoals volwassenen – en net zoals bij andere kindervaccins – kunnen kinderen na vaccinatie last hebben van bijwerkingen, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, spierpijn en koorts. Die verdwijnen doorgaans vanzelf na een dag (of twee), en zijn doorgaans mild van aard.
Een ernstigere bijwerking is myocarditis (hartspierontsteking). Maar die is uiterst zeldzaam (minder dan 1 op 500.000), en het risico is veel kleiner na vaccinatie dan bij ziekte na een COVID-19-besmetting.
Logischerwijs is er nog niet veel wetenschappelijk onderzoek beschikbaar, maar alle voorlopige cijfers die bekend zijn, wijzen erop dat vaccinatie veel minder risico’s inhoudt dan niet-vaccinatie, zowel voor volwassenen als voor kinderen. Het wetenschapsmagazine EOS zet het een en ander voor je op een rij.
6. Wat met gevolgen op lange termijn?
Over mogelijke gevolgen op lange termijn is nog weinig geweten (over geen enkele bevolkingsgroep). Maar vaccins hebben doorgaans geen langetermijneffecten, omdat ze al na een paar weken uit je lichaam weg zijn. Met al wat we nu al weten over long-covid zou je zelfs kunnen stellen dat het risico op langetermijneffecten een stuk groter is na een coronabesmetting dan na vaccinatie.
En wat met het DNA van je kind? Verandert dat? RNA-vaccins zoals Pfizer en Moderna bevatten een stukje genetische informatie. Ons immuunsysteem gaat daartegen reageren door antistoffen te produceren. Zo wapenen we ons tegen een echte aanval van het virus. Maar dat genetisch materiaal komt niet in de celkern waar het DNA zich bevindt. Het is zo verschillend van ons eigen DNA dat het onmogelijk kan worden opgenomen. Het kan je DNA dus niet veranderen.
Er zijn wel al meldingen geweest van hormonale veranderingen na vaccinatie. Heel wat vrouwen merken dat hun menstruatiecyclus ontregeld raakt: hun cyclus is korter of net langer, of ze hebben een doorbraakbloeding. Dat effect is echter zeer kortstondig van aard. Experts vermoeden dat de oorzaak niet in het vaccin zelf ligt, maar wel in de immuunrespons: onze immuunreactie kan het hormoonsysteem namelijk beïnvloeden. Dat het coronavaccin je onvruchtbaar zou maken, is in elk geval sluitend weerlegd.
LEES OOK > Vijf vragen over vaccinatieverlof
7. Moet ik nu meteen definitief beslissen? Wat als ik me bedenk?
Als je via de uitnodiging die je kind krijgt via de post of e-box online kiest voor de optie ‘Ik wil nooit een vaccin’, zal de overheid je niet opnieuw uitnodigen voor vaccinatie. Als je je toch bedenkt, moet je zelf contact opnemen met je vaccinatiecentrum om een afspraak te maken.
Wil je de vaccinatie uitstellen of in beraad houden, dan bevestig je de afspraak, maar je annuleert ze nadien via de bevestigingsmail. Je zal dan ongeveer een maand nadien een nieuwe uitnodiging krijgen.
Neem vooral de tijd om de beslissing te nemen die juist is voor jou en jouw gezin. Laat je gevoel de ruimte, en geef je angsten en bezorgdheden aandacht, maar ga het vervolgens wel uitpluizen: klopt dit wel? Wat speelt er allemaal? Bekijk rationeel alle argumenten zodat je tot een gedegen beslissing komt. Ga bij twijfel eens spreken met zorgverleners die je vertrouwt, zoals je huisarts, kinderarts of apotheker.
8. Wat als mijn partner en ik het niet eens zijn over vaccinatie van ons kind?
Wat als je het niet met elkaar eens raakt of je je kind laat vaccineren of niet? Zeker bij gescheiden ouders kan dat tot een conflict leiden.
In principe wordt de toestemming van beide ouders verondersteld – ook van de ouder die niet met het kind meegaat naar het vaccinatiecentrum. Als een van beiden de vaccinatie-uitnodiging van de overheid weigert, mag het vaccin dus niet toegediend worden, ook al dient de ander zich met het kind aan voor een prik.
Probeer er als ouders samen uit te raken, met respect voor elkaars mening en gevoeligheden, maar vooral op basis van rationele argumenten. Zorg er daarbij ook voor dat jullie kind(eren) niet in het conflict meegesleurd worden. Kleine kinderen zijn veel te jong om rationeel over vaccinatie na te denken en te beslissen, en hebben er zeker geen baat bij om angst aangepraat te worden.
Raak je er echt niet uit, dan kun je de beslissing bij de familierechtbank leggen. Die weegt alle argumenten af, en zal beslissen in het belang van het kind.
9. Wat is het standpunt van de Gezinsbond?
Moet je je kind laten vaccineren of niet? Daar kunnen we ons als Gezinsbond niet over uitspreken; wij zijn geen wetenschappers, en kunnen niet anders dan vertrouwen op het voortschrijdend inzicht van de gezondheidsexperts. De keuze over het al dan niet vaccineren van kinderen ligt bij de ouders en die keuze maakt elk gezin voor zichzelf uit.
Een kindvriendelijke aanpak en volledige informatie voor de ouders: dàt is voor ons het allerbelangrijkste. En we scharen ons volledig achter het advies van de Hoge Gezondheidsraad dat de vaccinatiestatus van kinderen geen invloed mag hebben op hun recht op vrije tijd, onderwijs of samenkomst. Verder blijven we uiteraard ijveren voor het belang van kinderrechten in de aanpak van de pandemie. Of die kinderen nu gevaccineerd zijn of niet, de Gezinsbond komt op voor àlle gezinnen.
10. Waar vind ik meer informatie?
- Het Agentschap Opgroeien heeft een heleboel vragen en antwoorden over corona voor je opgelijst.
- In het adviesrapport van de Hoge Gezondheidsraad rond vaccinatie bij kinderen van 5 tot 11 jaar vind je heel wat wetenschappelijke achtergrond en relevant onderzoek.
- Sciensano heeft onder meer een rapport over COVID-19-infectie bij kinderen in België (met metingen uit het voor jaar van 2020).
- Bekijk ook de filmpjes en vragen & antwoorden van het Agentschap Zorg en Gezondheid.
- Aarzel niet om je huisarts, kinderarts of apotheker aan te spreken als je met vragen zit.
Sinds mei 2022 zijn de vaccinatiecentra in waakfase. Tijdens deze fase zullen 1 tot 2 vaccinatiecentra per eerstelijnszone beperkt open blijven. Zo kunnen zij de bestaande doelgroepen verder afwerken en de continuïteit garanderen voor de nieuwe instroom.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 28/01/2022, laatste update op: 20/06/2022Tags: coronacrisis, jonge kinderen, vaccinatie