Peter woont met dochters Fee (12 jaar) en Liz (9 jaar) in Mechelen. Zijn vrouw Nele − ‘moeke’ voor de kinderen − stierf bijna zeven jaar geleden, wat hem plots alleenstaande ouder maakte. ‘Ik was niet alleen Nele kwijt, maar ook mijn leven’, zegt hij. ‘Met mijn job en de kinderen blijft er vandaag nog maar weinig ruimte over voor een sociaal leven. Gelukkig heb ik een goed contact met de buren op ons woonerf, dat netwerk is goud waard.’
Alleenstaande ouder
Kort na de geboorte van Liz werd bij Nele kanker vastgesteld. ‘We wisten dat ze niet lang meer zou leven, hoelang kon niemand zeggen’, vertelt Peter. ‘We maakten nog uitstapjes en spraken af met vrienden, maar altijd onder voorbehoud. Afhankelijk van hoe Nele zich die dag zou voelen. Plannen maken zoals andere jonge gezinnen − binnen vijf jaar het huis renoveren of een grote reis maken als de kinderen wat ouder zijn − deden we niet meer.
Aan de kinderen vertelden we dat moeke heel ziek was en ook de dood verzwegen we niet. Liz was twee en half toen Nele stierf, zij vatte het nog niet. Fee had nachtmerries en verlatingsangst. Als ik even buiten ging om de vuilniszak buiten te zetten, was ze al bang. Ze is een tijdje naar een psycholoog geweest. Ik heb ook voor mezelf begeleiding gezocht. Ik moest het verlies van mijn partner verwerken, maar ook het verlies van mijn leven.’
Absurde schooluren
‘In het begin is het overleven. Je krijgt te maken met administratieve rompslomp die eenvoudiger zou moeten kunnen. Wegbrengen en ophalen van de kinderen, thuis zijn voor hen, het huishouden… Alles viel nu op mijn schouders. Mijn moeder kwam in de beginjaren op woensdag vanuit Zele hier bijspringen. Er was en is ook steun van de schoonouders. We hebben een goede relatie, maar Nele als natuurlijke brugfiguur naar de eigen familie was weg en het was wat zoeken in het begin.
Vooral de buren hier op het woonerf waren en zijn een grote steun. De buurvrouw is een alleenstaande moeder, onze kinderen lopen bij elkaar in en uit en we vangen elkaars kroost op. Toen Nele pas gestorven was, deden buren boodschappen en vandaag springen ze ook bij voor opvang.
De schooluren vind ik absurd. Welke ouder kan die combineren met een job? Vakanties overbruggen is al helemaal moeilijk. Nu doen Liz en Fee een drietal kampjes tijdens de zomervakantie. Dat heeft wel een prijs. Negenhonderd euro per kind aan kampjes, niet alle gezinnen hebben die financiële ruimte. Daar schiet de overheid tekort, vind ik. Ouders – en niet alleen alleenstaanden – moeten het zelf uitzoeken.’
LEES OOK > Hoe kan je als alleenstaande ouder op vakantie?
Mopperende automobilisten
Liz en Fee gaan in Mechelen naar school. Fee – die nu in het eerste jaar middelbaar zit – kreeg haar voorkeurschool toegewezen. ‘Sommige kinderen kunnen niet in de eigen stad naar school’, zegt Peter. ‘Door een gebrek aan langetermijnbeleid. Dat zou anders moeten.
De kinderen fietsen zelfstandig naar school. Ik heb hen al heel vroeg leren fietsen. Ik zet heel hard in op zelfstandigheid. We hebben de weg vaak samen gereden en dan wees ik op de gevaarlijke punten. Mechelen maakt werk van fietsveiligheid: fietspaden, fietsstraten, autovrije delen… Automobilisten mopperen daar soms over, maar ik sta er volledig achter.
‘Ik moest het verlies verwerken van mijn partner en van mijn leven.’ – Alleenstaande ouder Peter
Op ons woonerf heeft zowat elk gezin een longtailfiets of een bakfiets. We inspireren elkaar. In de stad gaat het sneller én het is ecologischer en goedkoper dan pakweg een tweede auto. Zelf gebruik ik de bakfiets voor boodschappen. Het is een kleine klimaatvriendelijke bijdrage.
Het baart me wel zorgen in welk klimaat mijn kinderen zullen opgroeien. In de letterlijke betekenis − de opwarming van de aarde en andere milieuproblemen − maar ook het maatschappelijk klimaat. Er is de dreiging van oorlog. En houdt onze democratie stand? Ook de toenemende individualisering betreur ik. Middenveldorganisaties hebben het moeilijk, dat is jammer. De Gezinsbond als belangenbehartiger van gezinnen vind ik belangrijk. Als kind ging ik naar filmvoorstellingen van Jefi (de toenmalige dienst voor jeugdfilms, n.v.d.r.), later volgde ik een monitorencursus en we gingen op reis met Gezinsvakanties. Met ons eigen jonge gezin werden we ook meteen lid. De Gezinsbond laat zijn stem horen in belangrijke maatschappelijke thema’s als kinderopvang, Groeipakket, mobiliteit, verbondenheid tussen mensen. Dat is voor mij de hoofdreden waarom ik lid ben.’
LEES OOK > Wanneer kan mijn kind alleen naar school fietsen?
Wereld voelt klein
‘Ik ben vooral een zorgende papa. Ik had liever meer de buitenwereld binnengebracht in ons gezin, maar dat schiet er door de omstandigheden wat bij in. Ik neem op woensdagnamiddag ouderschapsverlof. Een goede overheidsmaatregel, als het goed is mag het ook gezegd worden. (lacht) Drie dagen per week werk ik van thuis uit. Zo kan ik er zijn voor de kinderen als ze thuiskomen. Maar die dagen zit ik acht uur achter mijn computer op de slaapkamer, dan wordt je wereld wel heel klein.
De psycholoog zei me: “Zoek een hobby waar je elke week naartoe gaat.” Het was een terechte raad, maar ik zag het niet te combineren. Ik heb een tijdlang lesgegeven aan kinderen die door ziekte niet naar school konden, en tot voor kort was ik vrijwilliger bij ‘Welcome in Mechelen’ waar nieuwkomers Nederlands oefenen. Nu gaat Fee op die avond kajakken en Liz is nog te jong om dan alleen te blijven. Ik heb vroeger toneel gespeeld. Een engagement voor één avond per week, en naarmate de voorstelling nadert zelfs twee of drie avonden, kan ik niet waarmaken.
En zo schrap je dingen waar je energie uithaalt. En waar je ook eens onder volwassenen bent. Want die gesprekken mis ik wel. Als je partner wegvalt, heb je geen klankbord meer, bijvoorbeeld als je thuiskomt van je werk. Ik ga wel af en toe naar een voorstelling in het cultureel centrum en ben heel blij met de goeie buurtcontacten die in schril contrast staan met de individualisering van de samenleving.’
Weinig regels thuis
‘De band met de kinderen is heel hecht. Mijn opvoedingsstijl ligt in de lijn van hoe het bij ons thuis was. Ik kom uit een warm gezin, waar open gepraat kon worden. We mochten onze mening zeggen en er werd naar ons geluisterd. Ik probeer het ook op die manier en leg niet veel regels op. Neem nu digitale media. Fee heeft een gsm, die ze trouwens ook nodig heeft voor schoolwerk, we hebben een laptop, tablet, televisie… Ik ben daar liberaal in. Alleen TikTok heb ik eraf gegooid. Omwille van de veiligheid. TikTok zou om de 15 seconden je adresboek kopiëren, waar is dat voor nodig?
‘De band met de kinderen is heel hecht. Ik kom zelf ook uit een warm gezin, waar open kon gepraat worden.’ – Alleenstaande ouder Peter
Alleen tijdens het eten moet de gsm aan de kant, voor de rest leg ik geen beperkingen op. Anders gaan ze wel kijken bij vrienden. Dan heb ik liever dat ze het gewoon hier aan de keukentafel doen en ik hoor waar ze mee bezig zijn. Op school en in Karrewiet leerden ze over de gevaren van sociale media. En ik vertrouw erop dat ze het zullen zeggen als ze met iets zitten. Ik probeer hen op alle terreinen zelfstandig en weerbaar te maken. Zelf vind ik sociale media geen toffe manier om te communiceren, je hebt zo snel misverstanden. Maar zij moeten hun weg vinden in de samenleving en hoe die nu is en evolueert.’
LEES OOK > De eerste smartphone voor je kind: waar let je op?
Pubers in aantocht
‘Fee is twaalf, het begin van de puberteit. In de vrouwelijke ontwikkeling zal ik mijn dochters vanuit mijn buikgevoel niet kunnen begeleiden. Ik hoop dat de vrouwen in mijn netwerk daar wat bij zullen helpen. Als ze nieuwe kleren nodig hebben, nemen ze geen genoegen meer met om het even welke broek of sneakers. Maar als het binnen de perken blijft en ze zorg dragen voor hun spullen, is dat voor mij goed.
Ik kijk ernaar uit om mijn vrijheid wat terug te krijgen naarmate zij ouder worden. In het begin dacht ik: “Als we vijf jaar verder zijn, zal het beter gaan.” We zijn nu zeven jaar verder en ook nu denk ik: “Over vijf jaar…” Intussen gaat het leven voort en ben ik niet meer de Peter van zeven jaar geleden. Sommige kansen komen ook niet meer terug. Ik probeer daar niet te veel bij stil te staan, maar soms overvalt het me wel.’
Koffiemoment om te koesteren
‘Ik heb de voorbije jaren één keer een relatie gehad. In het weekend gingen de kinderen mee naar ginder of omgekeerd. Hoewel de relatie niet daarop is afgesprongen, wil ik dat gedoe niet meer. De kinderen hebben trouwens hun veto gesteld tegen het delen van hun kamer. Dit huis is ook niet voorzien op pluskinderen. We hebben na de dood van Nele een nieuw evenwicht gevonden met z’n drieën. Een samengesteld gezin of latrelatie vergt energie en je offert er veel voor op, ook bestaande stabiele contacten. Het moet al een heel goede relatie zijn om dat te compenseren. Als de kinderen uit huis zijn zal er op dat vlak meer ruimte komen, maar dan zijn we weer heel wat jaren verder.
‘Ik laad me op aan het goede contact met de buren. Samen koffiedrinken op zaterdag, dat zijn momenten om te koesteren.’ – Alleenstaande ouder Peter
Intussen laad ik me op aan de goede buurtcontacten. Op zaterdag hebben we met enkele buren een vaste afspraak voor een koffie op de markt. Het groeide spontaan met ouders die hun kinderen dan naar de academie brachten en vandaar naar de markt gingen. Het zijn momenten om te koesteren.’
Ouderschap en een job
Ouderschap en een job combineren is niet evident. Zeker niet wanneer je er alleen voor staat. Dat hoorden we ook vaak tijdens het Gezinskabinet, waar we aan ouders vroegen welke ondersteuning ze écht nodig hebben. Drie suggesties van ouders om hun gezin-werk balans te verbeteren:
- Hervorm de verlofstelsels zodat elke ouder ze kan opnemen. Door de beperkte financiële vergoeding, is ouderschapsverlof niet voor iedereen een mogelijkheid.
- Maak (kinder)opvang op gezinsmaat. Want school- en opvanguren komen niet overeen met werkuren.
- Meer ontmoetingskansen met andere ouders. Zo sta je er als ouder minder alleen voor.
LEES OOK > Eindrapport Gezinskabinet
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Dit artikel verscheen in november 2024 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 06/12/2024, laatste update op: 20/01/2025