Je kleuter draaft de hele dag door het huis met een pot op het hoofd en beide benen in een kartonnen doos. Er wordt gevochten tegen dreigende draken en prachtige prinsessen worden gered uit de krokodillenzee. De fantasie van kinderen, heel schattig allemaal, tot jij diezelfde zee wil stofzuigen natuurlijk…
Fantasie is niet zomaar een extraatje. Wie zich veel kan inbeelden, verplaatst zich vlotter in anderen, redeneert creatiever en bedenkt sneller een oplossing voor een probleem.
Voor kinderen is fantasiespel bovendien de perfecte manier om gevoelens te verwerken. Ze spelen bijvoorbeeld een ruzie na met hun poppen of doen in het keukentje alsof ze mama of papa zijn. Ze gebruiken hun fantasie ook om alle onbegrijpelijke, bizarre en nieuwe dingen te verklaren. En voor kleuters zijn dat er heel wat! Al die gaten in hun kennis vullen ze aan met hun grenzeloze fantasie.
Hoewel daar niks mis mee is, moedig je het beter niet te veel aan. Begrijpt je kleuter iets niet? Met een duidelijk antwoord op maat van je kind help je om die wonderlijke wereld beter te begrijpen.
Bang
Bij kinderen tot zes jaar krijgen die eigen bedenksels soms de overhand. Half begrepen en half opgevangen zaken leiden in hun fantasie een eigen leven. Ze leggen foute verbanden en worden bang van hun eigen levensechte verzinsels. Het ene moment zijn ze bijvoorbeeld nog leuk aan het fantaseren over krokodillen, en even later zijn ze plots in paniek. Ook alledaagse dingen zoals een pleister kunnen hen schrik aanjagen: ‘Tegen het bloeden? Loop ik dan niet helemaal leeg als die pleister eraf moet?’
Omdat in de wereld van kleuters álles mogelijk is, heeft het geen zin om hen te overtuigen van hun ongelijk. Neem hun angst serieus en dwing kinderen zeker niet om enge dingen toch te proberen. Zo verlies je het vertrouwen en dat heeft een averechts effect.
Nachtmerries
Een nachtmerrie overkomt ons allemaal weleens. Ook kleuters blijven er niet van gespaard. Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de kinderen tussen de drie en zes jaar minstens één keer per week eng droomt.
LEES OOK > Zo ga je om met nachtmerries van je kleuter
Schuldgevoel
Zulke foute verbanden kunnen niet alleen leiden tot angstdromen, maar ook tot stevige schuldgevoelens. In de magische denkwereld van kleuters is het namelijk mogelijk dat hun zus ziek werd omdat zij haar pop hebben stukgemaakt. Of dat hun opa gestorven is omdat zij die avond geen slaapliedje zongen, een ritueel dat normaal wél elke avond plaatsvindt. Daarom geef je best een woordje uitleg bij belangrijke gebeurtenissen. Zo vermijd je dat je kind zelf oorzakelijke verbanden legt die er niet zijn.
Liegen
Omdat kleuters feiten en fantasie kwistig door elkaar gebruiken, krijg je soms de indruk dat ze veel liegen. ‘Nee, ik nam geen chocolade, maar mijn tijgerknuffel wel’, vertelt je kind met een chocoladesnoet. Op deze leeftijd weten kleuters heus wel dat ze iets fout deden. En ja, ze voelen zich schuldig, maar ze weten nog niet wat ze moeten doen met dat vervelende gevoel. Er zit maar één ding op: ze verzinnen een denkbeeldige ‘dader’. En hupla, dat schuldgevoel verdwijnt als sneeuw voor de zon. Kleuters kunnen met hun fantasie dus wel dingen verzinnen, maar niet écht liegen. Pas rond hun vijfde verjaardag groeit het besef dat hun fantasiewereld verschilt van de echte.
Betrap je je kleuter op een leugentje? Laat dan gewoon blijken dat je weet dat die uitspraak niet waar is en dat je dat niet prettig vindt. Vertel en toon vooral dat je belang hecht aan eerlijkheid. Bewonder je kind als hij of zij in een hachelijke situatie toch voor de waarheid kiest: ‘Ik vind het niet fijn dat je stiekem chocolade eet, maar het is wel tof dat je dat eerlijk toegeeft.’
LEES OOK > De grappigste kleuteruitspraken op een rijtje: kleuterklap
Dit artikel is eerder verschenen in Brieven aan Jonge Ouders, het gratis tijdschrift voor alle ouders dat je automatisch in de bus krijgt. Daarnaast hebben we ook een maandelijkse nieuwsbrief voor kersverse ouders die perfect de leeftijd van je kindje volgt. Schrijf je hier snel in!
Gepubliceerd op: 10/07/2023