Naar de kleuterklas en nog niet zindelijk: ‘Blijf vooral aanmoedigen’

Mag je peuter binnenkort naar de kleuterklas? Wat vliegt de tijd! En dat geldt zeker als je kindje nog niet zindelijk is, want het is een ongeschreven regel dat luiers niet meegaan naar de kleuterklas …

Wat kan je proberen om je kind toch droog te krijgen tegen de deadline? En moet je je zorgen maken als het écht niet lukt? Psychopedagoog Christel Daenen weet raad.

LEES OOK > Is jouw peuter klaar voor het potje?

De ‘deadline’ van de kleuterschool is voor veel ouders een bron van stress als het over zindelijkheid gaat. Terecht?

Christel Daenen: ‘Het is begrijpelijk dat scholen willen dat kindjes geen luier meer nodig hebben wanneer ze naar de klas komen. Kleuterleiders hebben nu eenmaal niet genoeg tijd en handen om zich daar continu over te ontfermen. Maar het is niet toegestaan om een kleuter te weigeren omdat hij of zij nog een luier draagt’, stelt Christel Daenen bezorgde ouders gerust.

‘Er zijn scholen die er zelfs rekening mee houden dat niet alle kindjes zindelijk zijn wanneer ze instappen. Sommige juffen of meesters maken van zindelijkheid een thema in de klas. Op andere scholen ligt dat gevoeliger, maar ook daar zal je op begrip kunnen rekenen als je uitlegt welke stappen je al hebt ondernomen om de luier achterwege te laten. Het ene kind heeft nu eenmaal meer tijd nodig dan het andere.’

Maar het is wel belangrijk om ruim voor de kleuterschool start te beginnen oefenen?

Christel Daenen: ‘Ja, dat is heel belangrijk! Anders mis je de gevoelige periode hiervoor. Ga er niet van uit dat je kind het mettertijd ‘vanzelf’ leert. Als je niet tijdig stappen onderneemt, kan zindelijkheid lange tijd een groot probleem blijven.

Bij de meeste kinderen start de gevoelige periode rond de leeftijd van 18 maanden. Ze zijn dan heel geïnteresseerd in alles wat met pipi en kaka te maken heeft, dus dan kan je het thema spelenderwijs aanbrengen en stilaan oefenen met op het potje te gaan.

Dat gaat niet van de ene dag op de andere lukken, het vraagt tijd en moeite. Door het potje op een fijne manier consequent aan te bieden, help je je kind om het vlot te gebruiken. Lukt het op deze leeftijd nog niet, blijf dan vooral aanmoedigen.’

LEES OOK > Zindelijkheid bij peuters, hoe werkt dat?

Dalende interesse

Waarop moet je in deze fase extra letten?

Christel Daenen: ‘Als je al een paar maanden zonder succes met zindelijkheid bezig bent, kan je kind zijn interesse verliezen. We zien vaak dat peuters dan focussen op een volgende ontwikkelingsstap, waardoor de aandacht voor het potje verslapt. De luier vaker uit laten waardoor je zoon of dochter geconfronteerd wordt met het onaangename, natte gevoel van pipi, kan dan een extra stimulans zijn.

Probeer daarnaast zelf zeker voldoende enthousiasme te blijven tonen en het thema levend te houden. En tracht niet gefrustreerd te raken, dat kan voor extra spanning zorgen. Merk je bij je kindje stress en frustratie door de mislukte pogingen? Dan is het een beter idee om het potje gedurende enkele weken te laten voor wat het is. Na die pauze kunnen jullie met frisse moed verder proberen.’

Zijn er nog trucjes die je kan toepassen?

Christel Daenen: ‘Sommige kindjes doen vlot pipi op het potje, maar geen kaka. Ze wachten dan tot ze een luier aan hebben en doen hun boodschap daarin. Dat komt omdat kaka doen heel spannend is voor kinderen van twee jaar. Het voelt heel intens, bijna alsof er een stuk van hun lichaam valt. Daarom vinden ze het moeilijker om die stap te zetten en hebben ze er soms meer tijd voor nodig.

Het kan dan helpen om hen wat privacy te bieden. Zet het potje daarom niet in de living, maar op de plaats die je kind spontaan zelf opzoekt. In de badkamer, op het toilet, of zelfs achter de zetel. Zo heeft je kind een veilig coconnetje, waarin het helemaal op z’n gemak is.

Heb je het gevoel dat je alles geprobeerd hebt en begin je de moed te verliezen, kan je trouwens altijd aankloppen bij Kind en Gezin. Wij hebben een spreekuur Opvoedingsondersteuning dat ‘bemand’ wordt door collega’s met een pedagogische achtergrond en door een psychopedagoog.

Zij zullen luisteren naar je verhaal en samen met jou bespreken wat realistische verwachtingen zijn, op zoek gaan naar de reden waarom het bij jou vastloopt en welke kleine aanpassingen je kan doen. Dat kan een striktere routine zijn waarbij je het potje op meer voorspelbare momenten doorheen de dag aanbiedt, of een andere manier om je zoon of dochter aan te moedigen. Als je al even met zindelijkheid bezig bent en het lukt maar niet, kan een frisse blik van een expert die met je meedenkt heel waardevol zijn.’

LEES OOK > Mag ik met beloningen de zindelijkheidstraining van mijn kind aanmoedigen?

Eind goed, al goed?

Je hoort weleens over kindjes die zindelijk zijn … tot ze naar school moeten! Hoe is dat te verklaren?

Christel Daenen: ‘Door spanning. Naar de kleuterschool gaan is een grote overgang. De vele indrukken en de onzekerheid die daar soms mee gepaard gaat, kunnen je kind zijn nieuwe potjesgewoonte even doen vergeten. Het is dan kwestie om er niet te veel heisa rond te maken. Zeg: “Het is niet erg, het was maar een ongelukje, de volgende keer lukt het wel weer.” Blijft het aanslepen en zie je dat je kind er zelf onder lijdt, dan kan je hierover in gesprek gaan met de leerkracht en thuis terug wat meer ondersteunen.

Ook andere ingrijpende veranderingen vergroten trouwens de kans op een terugval. Komt er een broertje of zusje bij, verhuizen jullie of wordt een grootouder ziek waardoor er meer spanning is in het gezin? Dan is het goed mogelijk dat je kindje een stap terugzet en tijdelijk minder droog kan blijven. Meestal lukt het weer zodra er weer meer rust is. Blijf vooral een steunende, sterke ouder, die zijn kind blijft motiveren en vertrouwen geven.’

Christel Daenen is psychopedagoog bij Kind en Gezin. Op de website van Kind en Gezin krijg je meer praktische tips en kan je door de nieuwe brochure over zindelijkheid bladeren. Ook in een volgend nummer van Brieven aan Jonge Ouders lees je hier meer over.

Met een baby in huis ziet je leven er een pak anders uit. Daarom krijg je als jonge ouder gratis ‘Brieven aan Jonge Ouders’, een tijdschrift van de Gezinsbond boordevol herkenbare verhalen en boeiende weetjes. Ook kan je je inschrijven voor onze maandelijkse nieuwsbrief die perfect de leeftijd van je kindje volgt. Schrijf je hier snel in!