Samen spelen en speelgoed delen: moeilijk voor (bijna) elke kleuter

Kleuters die samen spelen, zonder ruzie te maken: het is de droom van veel ouders, juffen en begeleiders. Maar helaas is het zelden de realiteit. Kleuters vinden het moeilijk om speelgoed met anderen te delen en samen te spelen. Hoe komt dat? Kun je verwachten dat je kleuter al weet hoe hij samen moet spelen? En: hoe kun je hem daarbij helpen?

Speelgoed delen is voor bijna alle kleuters een probleem. Tot ongeveer de leeftijd van twee jaar speelt een kind meestal alleen. Het is tot die leeftijd niet in staat om rekening te houden met anderen. Als hij met iets aan het spelen is, dan is dat ‘van hem’. Wil een ander kindje ook met dat speeltje spelen, dan komt hij dat van hem ‘afpakken’.

Samen spelen lukt beter vanaf vier jaar

Echt samen spelen gebeurt pas vanaf vier jaar. Al zijn er daar ook nog veel verschillen: sommige kleuters spelen graag samen, andere spelen liever alleen. Maar over het algemeen gaan dingen als zich inleven in anderen, elk om de beurt de baas spelen en speelgoed delen vanaf dan alsmaar beter.

Al zal het niet altijd vlekkeloos verlopen: er zullen nog altijd veel momenten zijn waarop je zult moeten ingrijpen.

Deze trucjes kunnen je helpen:

• Nodig een vriendje uit

Spelen met neefjes, nichtjes en vriendjes stimuleert je kind om het vaker te doen en er meer plezier in te krijgen.

• Begeleid het spel

Een balspel of samen iets bouwen met blokken is ideaal om het samen spelen te leren. Begeleid het spel wel een beetje, maar word ook geen ‘helikopterouder’ die alles angstvallig in het oog houdt en het kind geen eigen inbreng geeft. Probeer het spel in goede banen te leiden door iedereen evenveel aan bod te laten komen, om de beurt met de speeltjes te laten spelen, etc. Stel vragen als: wie is er nu aan de beurt? Aan wie gaan we de bal nu geven?

Als je een verlegen – of dominante – peuter hebt, zul je misschien de neiging voelen om je kind uit de buurt te houden van andere kinderen. Maar daar leert je kind niets uit. Door met anderen te spelen en speelgoed te delen, leert je kind wat hij wel en beter niet kan doen.

LEES OOK > Wat als broer en zus (weer) ruzie maken?

• Laat je kind zelf conflicten oplossen

Ouders hebben de neiging om conflicten tussen kinderen op te lossen – zo keert de vrede sneller terug. Maar kinderen leren juist veel meer door zélf hun ruzie op te lossen. Zo leren ze op te komen voor zichzelf, en leren ze de behoeften van anderen aan te voelen en te respecteren. Moet je alsnog tussenbeide komen, kies dan geen partij, maar begeleid het proces: luister naar beide partijen, stel vragen, blijf neutraal en laat ze nadenken over oplossingen. Met andere woorden: je bent geen scheidsrechter maar vertaler van gevoelens.

• Geef positieve feedback

Positieve feedback helpt bij iedereen, dus ook bij kleuters. Als het echt goed gaat, en je kind is mooi samen aan het spelen, laat hem of haar dat dan ook weten. ‘Heel goed van je, dat je je speelgoed deelt’, bijvoorbeeld.

• Anderen hebben ook gevoelens

Je kleuter is op een leeftijd gekomen waarop hij beseft dat andere kinderen ook gevoelens hebben. Hij krijgt aangeleerd dat hij daar tijdens het spelen rekening mee moet houden. Dat proces verloopt niet altijd even vlot. Voor bijna alle kleuters jonger dan 4 jaar is dat moeilijk.

Je kunt je kind attent maken op de gevoelens van andere kinderen – en het tegelijk aanmoedigen om er rekening mee te houden: ‘Je hebt het speeltje van Liam afgepakt, kijk eens hoe verdrietig hij nu is.’ Of: ‘Kijk eens hoe blij Amelie is, nu je haar het beertje gegeven hebt.’ Een kind leert op die manier dat zijn gedrag gevolgen heeft voor anderen. Als je kind nog niet zover is, dan kun je het altijd in een fantasiespel spelen.

LEES OOK > Zo kies je veilig speelgoed voor je kind

• Niet delen moet ook soms kunnen

Je kindje hoeft niet altijd te delen – dat moeten volwassenen ook niet. Soms mag hij het speelgoed gewoon ook voor zichzelf houden – die grens aangeven is ook heel gezond. Je kunt het speelgoed dat hij of zij niet wil delen, wegleggen als er andere kindjes komen spelen.

Zoals met alles is ook samen spelen een leerproces voor je kind: het leert met vallen en opstaan hoe hij met interageren met anderen. Hij leert rekening houden met de gevoelens van andere kinderen en leert dat de wereld niet alleen uit zijn beschermde cocon bestaat. Verwacht daarom niet meteen alles van je kind. Laat het blunderen, fouten maken en zelfs ruziemaken met andere kinderen. Het maakt deel uit van het groeiproces.

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.