Als ouders aan de smartphone kleven… proberen kinderen op te vallen

Wie kent het niet? Je staat te wachten tot kindlief zijn schoenen aan heeft of kijkt toe terwijl ze spelen, en je hoort een geluidje. Of je denkt aan iets dat je nog moet doen. Je neemt de smartphone erbij, en je aandacht is weg van de kinderen. En die vinden dat niet altijd even leuk. Integendeel: sommige kinderen stellen gedrag om de aandacht te trekken als hun ouders weer aan de smartphone kleven.

Het fenomeen werd het eerst beschreven na een observatie van 55 Amerikaanse volwassenen die zorg droegen voor een of meerdere kinderen in een fastfoodrestaurant in 2013-2014. Pediater Jenny Radesky stelde vast dat 40 van de 55 ouders hun smartphone hadden bovengehaald bij het eten, 16 gebruikten die ook tijdens het eten. Ze stelde verschillende keren vast dat ouders kortaf reageerden op de kinderen of gewoon niet zagen wat er gebeurde.

Aandacht trekken

Geen wonder natuurlijk: multitasken is echt moeilijk, en meestal slorpt de smartphone je volledige aandacht op – zelfs al is het maar voor 30 seconden. In de observatie betekende het dat sommige ouders een moment met het kind miste. Een baby die lacht of een meisje dat meer ketchup wilde en het zelf ging halen, terwijl ze oogcontact zocht met de volwassene.

Andere kinderen gingen verder en trokken expres de aandacht door bijvoorbeeld een liedje te zingen. De vader zag dat anders en maande het kind aan stil te zijn, voor weer terug te keren naar het kleine scherm.

Natuurlijk zijn we opgevoed met het idee dat kinderen ‘stil’ en ‘braaf’ moeten zijn, ook in het openbaar. De reactie kan misschien wel deels daaraan te wijten zijn. Maar tegelijk mist de papa de boodschap van het kind, wat jammer is, en terwijl krijgt het kind de boodschap dat het niet belangrijk genoeg is, wat extra jammer is.

LEES OOK > Smartphoneverslaving? 8 tips om minder op je scherm te kijken

Bevestiging

In 2016 vond een kleinschalige opvolgstudie plaats waarin gesprekken werden gevoerd met 35 vaders, moeders en grootouders. De observaties werden bevestigd door de ouders en grootouders zelf. Zo rapporteerden ze dat de emotie van het bericht op de smartphone soms werd overgedragen op de kinderen. Ook meldden dat de ouders  dat ze er kortaf van werden of minder geduld hadden als ze gestoord werden en dat kinderen meer gedrag stelden om aandacht te trekken.

Een deel van de ouders worstelde met de mix van rollen: bereikbaar zijn voor het werk terwijl ze bij de kinderen willen zijn. Een ander deel gaf ook aan dat ze naar de smartphone grepen uit verveling of om even te ontsnappen aan de stress van mama of papa zijn.

Geen veralgemeningen

Zowel de observatie als de gesprekken zijn kleinschalige studies, veralgemeningen zijn dus niet op hun plaats. Maar als je een ouder bent en je smartphone gebruikt, dan weet je wel dat het gebeurt.

Al moeten we ook niet overdrijven: dit betekent niet dat je nooit je smartphone kan gebruiken rond je kinderen. Ook pediater Radesky raadt het niet aan: ‘Je hoeft niet elke seconde aanwezig te zijn, de kinderen moeten ook leren zelfstandig zijn.’

De vraag is natuurlijk wat het resultaat is van al die kleine, opgebouwde ervaringen door de jaren. ‘Hoe begrijpen kinderen deze “verstoring van de aandacht” als er naar een telefoon wordt gekeken? Weten ze wat dat betekent voor de conversatie of niet?’ vraagt professor cognitieve psychologie Gedeon Déak zich af.

LEES OOK > 6 uitdagingen om je offline leven weer leuker te maken

Wat nu?

Zoals altijd is ‘alles met mate’ een goed advies. Er is een tijd voor smartphones en een tijd zonder. Professor Radensky geeft een paar tips:

• Kies voor ruimtes of tijd zonder schermen, wat werkt voor jouw situatie. Tijdens het eten is een typisch moment om ‘offline’ te gaan, maar je kan ook kiezen voor bedtijd of vlak nadat je thuiskomt.
• Een app gebruiken die je mobiel gebruik analyseert of tijdelijk blokkeert.
• Deel je tijd op: doe de dingen die je stresseren of waar je negatief op zou kunnen reageren op een ander moment.

Er zijn altijd uitzonderingen die het systeem op zijn kop zetten, zoals een crisis op het werk of ziekte in de familie. Bespreek dan ook met je kind waarom er veel tijd gaat naar de smartphone, waarom je ‘afwezig’ bent terwijl je naast hen staat.

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.

Tags: mama zijn, omgaan met kinderen, ouderschap, papa zijn, smartphone, technologie en kinderen