‘Mama, wat is dat eigenlijk, een bom?’ Er is oorlog en dat beroert ons allemaal, ook de allerkleinsten. Hoe ga je moeilijke gesprekken aan met je kind en leer je hen op een zachte manier dat het leven ook hard en triest kan zijn?
‘Kinderen pikken meer op van het nieuws dan we denken’, vertelt Lies Scaut. Ze is psychotherapeut, maatschappelijk werker, docent aan de PXL Hogeschool, expert trauma- en rouwbegeleiding en zelf ook mama. Na de aanslagen in 2016 schreef ze samen met haar man, psycholoog Erik de Soir, een boek om kinderen te helpen omgaan met angst en terreurdreiging. Bijna zes jaar later is dit boek actueler dan ooit.
‘Een leerkracht van een lagere school vertelde me gisteren nog dat haar zoontje van acht een TikTok-filmpje kwam tonen waarop kinderen in de oorlog in Oekraïne te zien waren. Je kan kinderen niet van het nieuws weghouden. Ze krijgen beelden te zien, maar weten vaak niet wat er aan de hand is.’
En dan is het aan ons om de situatie op te helderen. Maar hoe doe je dat, praten met je kind over de oorlog?
‘De basisregel naar kinderen toe is altijd: wees eerlijk. Ga geen verhalen verzinnen en doe ook niet of er niets aan de hand is. Kinderen pikken verhalen en beelden toch op en dan is het belangrijk dat ze weten dat ze bij jou terecht kunnen, ook met al hun vragen.
Kinderen hebben een heel levendige fantasie. Het is belangrijk dat jij vertrouwen uitstraalt en hen de nodige uitleg geeft. Jij bent het baken voor je kind.’
LEES OOK > Praten met pubers doe je zo
Hoe voer je gesprekken over de oorlog zonder kleine kinderen bang te maken?
‘De situatie is uiteraard beangstigend, maar angst heeft op dit moment geen zin. Bij ons is er op dit moment geen reden om bang te zijn. Dat kan je heel erg benadrukken in je verhaal. Probeer het ook -afhankelijk van de leeftijd uiteraard- heel eenvoudig uit te leggen.
Zeker kinderen tot 6-7 jaar kunnen ‘oorlog’ nog niet bevatten. Gebruik daarom bij kleine kinderen liever het woord ‘ruzie’ en verlies je niet in details. Landen hebben som ruzie met elkaar en de ene heeft beslist om de andere aan te vallen. Daarom zijn nu ook veel mensen op de vlucht.
Hou het zo simpel mogelijk. Benadruk vooral dat iedereen er alles aan doet om de ruzie zo snel mogelijk op te lossen. En focus op de veiligheid van je kindje en van iedereen rond ons. Het gebeurt ver weg.’
Is het oké om samen naar beelden te kijken?
‘Jonge kinderen scherm je beter af van alles, zij kunnen dit nog niet plaatsen. Vanaf de lagere school kan je wel samen naar een jeugdjournaal kijken, Karrewiet bijvoorbeeld. Daar worden beelden gefilterd en aangepast aan de kinderwereld. Samen naar Karrewiet kijken is een ideaal moment om het gesprek aan te knopen met je kind. Door er samen over te praten zorg je ervoor dat je kind niet zelf conclusies gaat trekken. Vraag hen ook wat het nieuws met hen doet. Er zijn voor hen en luisteren kan al helpen om dat grote nieuws beter te plaatsen.
Dat geldt trouwens ook voor grotere kinderen en ook voor tieners. Ook op die leeftijd nemen hun gedachten vaak een vlucht en is het belangrijk om te luisteren en jongeren correcte informatie aan te reiken.’
Heb je nog tips voor ouders of leerkrachten in deze tijden?
‘Kijk goed naar het spel van je kind. Gedraagt je kind zich anders? Of misschien gaat je kind nu wel vaker soldaatje spelen? Dat is oké. Het is een uitlaatklep en hun manier om met de situatie om te gaan. Door kinderen tijdens hun spel te observeren, kan je als ouder goed horen wat er leeft bij hen en weet je meteen ook of ze wel de juiste informatie hebben.’
LEES OOK > Vraagt je kleuter ook zo vaak waarom? Zo ga je er slim mee om!
Zoek je online nog meer tips of hulp over dit onderwerp?
- Kenniscentrum Mediawijs geeft zeven heel concrete tips over hoe je kunt praten met kinderen en jongeren over het conflict:
- Neem de tijd voor een gesprek
- Stel je kind gerust
- Luister en stel vragen
- Verlies je niet in details
- Pas je taalgebruik aan en zeg bijvoorbeeld ruzie in plaats van oorlog
- Reik goede bronnen aan (Karrewiet bijvoorbeeld)
- Sluit het gesprek positief af
- watwat.be helpt je als ouder of leerkracht om moeilijke zaken uit te leggen op kindermaat. Tik je het onderwerp waar je het wil over hebben in op de website, dan krijg je heel wat begrijpelijke informatie helemaal op maat van kinderen en jongeren.
- Ook Steven Gielis, bezieler van ZITDAZO, een online community die ouders samenbrengt rond het thema weerwaarheid, deelt op sociale media vaak heel concrete tips over ouderschap en nu dus ook over praten met je kind over de oorlog.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 04/03/2022, laatste update op: 07/11/2023