Je tiener loopt weg van huis en laat niets meer van zich horen. Uren-, dagen- of wekenlang wacht je. Een nachtmerrie. Tineke maakte het maar liefst drie keer mee.
Stevige puberteit
Tineke vertelt het verhaal van Sam, haar tweede zoon. Sam heeft zijn vader nooit gekend, worstelde daar lange tijd mee en kreeg zelfs begeleiding om het een plaats te kunnen geven. Tineke vond na een paar jaar een nieuwe partner en er werd nog een zusje geboren. Maar Sam bleef worstelen met zichzelf.
Tineke: ‘Sam wou wel aanvaarden dat zijn stiefvader voor hem zorgde, maar hij mocht hem niet begrenzen want “Jij bent mijn echte vader niet”. Zo ging het wel vaker met Sam: hij wou de voordelen, maar niet de nadelen.
Hij heeft altijd moeite gehad met gezag, zowel thuis als op school testte hij voortdurend hoe ver hij kon gaan. We zijn ontelbare keren gaan praten met leerkrachten om te kijken hoe we dat konden aanpakken.
Wanneer hij thuis over de grens ging, probeerde hij mij achteraf te charmeren of te chanteren door te zeggen dat ik hem niet graag zag.
Vanaf het middelbaar begon zijn schoolcarrière enorm stroef te lopen, omdat hij te maken kreeg met verschillende leerkrachten. Doe daar nog eens de puberteit bovenop en je krijgt een Sam die continu in de clinch lag en bijna wekelijks naar de strafstudie moest.’
LEES OOK > Wat je kan doen voor minder stress bij je tiener
Help, mijn tiener loopt weg!
En dan, op zijn dertien jaar, loopt Sam een eerste keer weg.
Tineke: ‘Het was zes uur ’s avonds en Sam bleek spoorloos. Niemand wist waar hij uithing. Hij is uiteindelijk thuisgekomen om drie uur ’s nachts. Hij snapte de heisa niet: hij was toch veilig thuis geraakt?’
Niet zo lang daarna, op een zaterdagochtend in het putje van de winter, gaat Sam er opnieuw vandoor.
Tineke: ‘Hij wou extra belwaarde voor zijn gsm. Omdat hij nog maar net vijftien euro had gekregen, zei ik dat hij moest wachten tot de maand erop. ‘Als het zo zit, ben ik weg’, antwoordde Sam, en hij stapte buiten, de sneeuw in. Ik dacht dat hij gewoon even ging afkoelen en liet hem gaan.
Maar ’s avonds was hij nog niet terug. Ik maakte me zorgen omdat hij geen geld, eten of warme kleren bijhad, en waarschuwde de politie. Als Sam de volgende ochtend nog niet opgedaagd was, zouden ze een officiële zoekactie starten.
’s Ochtends was nog altijd geen Sam te bespeuren. We zijn zelf eerst nog een keer gaan rondrijden in de buurt … en we zagen Sam plots zitten, te midden van de velden.
Toen ik hem rustig zei dat we graag wilden dat hij naar huis kwam, reageerde hij met: “Ik wil mijn vijftien euro”. Ik antwoordde dat hij eerst moest meekomen.
Thuis hebben we Sam verteld dat dit gedrag echt niet door de beugel kon. “Als jij gewoon gaat lopen omdat je je zin niet krijgt, zonder erover te praten, dan doe je dat jezelf aan. Ik ben niet van plan om daaraan toe geven”. Hij beloofde dat hij het niet meer zou doen.’
LEES OOK > Help je mee om vermiste kinderen terug te vinden?
Koffer pakken en verder feesten
Toch kwam er een derde keer. Sam was zestien en trok in de zomer vier dagen met vrienden naar een festival.
Tineke: ‘Toen hij thuiskwam van dat festival zei hij: “Ik ga meteen terug weg, ik wil verder gaan feesten”. Ik wilde hem aan het verstand brengen dat dat echt niet kon, maar hij pakte zijn koffer en vertrok.
Vrijwel meteen heb ik de politie ingeschakeld en ze hebben onmiddellijk zijn gsm-signaal laten traceren, zijn kamer doorzocht en zijn vrienden gecontacteerd.
Ik liet weten dat ik Child Focus wou inschakelen, maar de politie vond dat geen goed idee. Achteraf vernam ik dat sommige politiediensten liever hebben dat Child Focus erbuiten blijft, omdat ze dan te veel opgevolgd en gecontroleerd worden.
Wekenlang hoorde ik niets van Sam of van de politie, maar via zijn bankrekening kon ik wel zien in welke regio hij uithing.
Op 1 september, Sam was toen al drie weken weg, heb ik contact opgenomen met zijn school. Het bleek dat hij daar ’s ochtends gewoon opgedaagd was!
Na die eerste schooldag werd Sam bij de directeur geroepen en de politie is hem komen oppikken. Hij was in alle staten en heeft de boel er bijna kort en klein geslagen.
Ze hebben Sam moeten opsluiten in een cel en de dag daarna ben ik naar hem toegegaan, samen met iemand van het Comité Bijzondere Jeugdzorg.
We hebben met Sam gepraat, duidelijk gesteld dat hij thuis nog welkom was, maar niet zomaar kon weglopen als hij zijn zin niet kreeg. Hij moest bepaalde regels volgen en afspraken nakomen.’
LEES OOK > Praten met je tiener in 7 gulden regels
Stok achter de deur
Sam stemt toe en gaat mee naar huis. De eerste zes weken komt er dagelijks iemand langs van Crisishulp aan Huis.
Tineke: ‘Die therapeute fungeerde als tussenfiguur: ze praatte met Sam en met mij. We maakten afspraken over de regels in ons gezin. Op die manier probeerden we te werken aan een gezondere manier van samenleven.
Er werd bijvoorbeeld afgesproken dat Sam telkens moest laten weten naar welke vrienden hij trok en hoe laat hij terug zou zijn.
Hij mocht zich ook niet meer opsluiten in zijn kamer, maar moest naar beneden komen om samen met het gezin te eten.
Dingen die ik jaren aan een stuk ook had proberen in te voeren, maar zonder succes. Het verschil was vooral dat we nu een stok achter de deur hadden. Als het Sam niet lukte binnen de regels van ons huisgezin, ging hij het moeten doen binnen de regels van een instelling.
Leren communiceren
De periode van zes weken Crisishulp Aan Huis zet Sam weer op de sporen, hij ziet in dat het niet anders kan en houdt zich aan de gemaakte afspraken.
Tineke: ‘Ik ben blij dat ik voet bij stuk gehouden heb, ook wanneer het moeilijk ging en Sam me verweet dat ik hem niet graag zag.
Hij is nu twintig, maar praten met hem is nog altijd niet makkelijk. Dat was altijd al zijn grootste probleem en ook de reden waarom hij vluchtte: hij kon niet uitdrukken wat er scheelde.
Hij heeft echt moeten leren communiceren. Sam kan het nu bijvoorbeeld wel zeggen wanneer hij iets nodig heeft, maar vaak gaat het ook niet verder dan dat.
Wanneer ik merk dat er iets scheelt en het lukt niet om met hem te praten, doe ik het via een briefje of via sms. Hij zal nooit zelf een eerste stap zetten, maar hij reageert tenminste. Als je weet vanwaar hij komt, is dat heel wat.’
LEES OOK > Praten met pubers doe je zo
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 09/03/2021, laatste update op: 06/06/2023