Best mogelijk dat je digitale vaardigheden voortreffelijk zijn, dat je een krak bent in onlinecommunicatie, goochelt met WhatsApp en vlot je weg vindt in het videochatten. Misschien smijt je ‘r tijdens het chatten hier en daar zelfs een hip jong woord tegenaan. Maar hoe slim je ook bent met je smartphone en hoe hard je ook probeert mee te zijn met de trends in tienertaal, toch zal je kroost je altijd een flink aantal stappen voor zijn.
Meepraten met je tiener
De tieners van vandaag zijn nu eenmaal digital natives: ze konden klikken, liken en swipen nog voor ze konden praten. Ze zijn geboren, getogen en opgegroeid in een onlinewereld. Een wereld waarin apps voor structuur zorgen en cijfers & letters vrolijk gemixt worden met gifs & emoticons. Een wereld waarin digitaal de moedertaal is.
Daarnaast gebruiken ze in hun woordenschat voortdurend frisse nieuwigheden, bij elkaar geshopt en opgepikt van YouTube en TikTok en ook gewoon van de straat en van elkaar.
Bravo en chapeau voor volwassenen die zich blijven interesseren en proberen om hen bij te benen, want het verandert allemaal vliegensvlug. Trends en hypes volgen elkaar in een rotvaart op. Denk je: ‘Oef, ik ben weer mee’, dan is het bij jongeren al passé.
Een handleiding schrijven om helemaal op de hoogte te zijn is quasi onmogelijk. Maar sympathiek als we zijn, zetten we voor jou met veel plezier een paar opvallende feiten, fenomenen en woorden op een rijtje.
De beelden
Eén blik op een tienerchat en de trend is overduidelijk: het jonge volk praat bijzonder graag in beelden. En dan bedoelen we niet alleen foto’s, al delen ze die natuurlijk ook volop.
- Emoticons – Die ken je sowieso al. Naast vrolijke, trieste en gekke gezichtjes zijn er nog honderden andere. Ze drukken vooral emoties uit en worden opmerkelijk meer door meisjes dan door jongens gebruikt. Natuurlijk staan die emoticons ook voor het minder jonge volk ter beschikking, maar pas toch een beetje op met wat je doet. Want sommige emoji’s hebben voor jongeren een betekenis waar jij misschien geen weet van hebt. Stuur dus niet zomaar een aubergine wanneer je aan je tieners vraagt om nog snel wat te halen in de supermarkt. Voor jou mag dit dan een ordinaire groente zijn, voor hen is het simpelweg een piemel.
- Gifjes – Niet-toxische, ultrakorte en grappige filmpjes die gebruikt worden bij het chatten op sociale media. Komt van Graphics Interchange Format. Met zo’n gifje geef je een gevoel, een boodschap of reactie weer op een originele manier. Zonder er zelf woorden aan vuil te maken. Gifjes zijn plezant en amusant en hebben de gave om online gesprekken een beetje op te fleuren. Bij apps zoals WhatsApp en Messenger kan je via een klein symbooltje onderaan je scherm een gifje zoeken dat het best bij je babbel past.
- Meme – Wordt uitgesproken als ‘miem’ en heeft dus niets te maken met grootmoeders. Al zou mijn mémé zaliger die zotte memes waarschijnlijk geweldig gevonden hebben. Memes zijn uitspraken, korte filmpjes of afbeeldingen die door een bepaalde groep via sociale media massaal bewerkt en gedeeld worden en zich op die manier razendsnel verspreiden. Na een tijdje maken ze deel uit van de cultuur van die groep. Zo heb je memes die de ronde doen bij jongeren, studenten, gamers, mensen uit de cultuursector of ouders van jonge kindjes. Voor mensen die niet tot die groep behoren, zijn memes moeilijk te snappen.
De woorden
- OK Boomer – In 2019 was de uitspraak ‘OK Boomer’ één van de bekendste memes bij jongeren. Met die twee kleine woordjes dienden ze oudere mensen – babyboomers, maar bij uitbreiding iedereen boven de dertig – van antwoord. Laconiek, schouderophalend en oogrollend. Erin berustend dat die persoon hen toch niet begrijpt. De quote werd zo populair dat je hem na een tijd ook in gewone spreektaal kon horen. Intussen is de hype alweer lang voorbij en wordt ‘OK Boomer’ alleen nog gebruikt door de boomers zelf. Want die hollen altijd een beetje achterop.
- Karen – Een gewone doorsnee vrouwennaam? Think again. In De Volkskrant lezen we: ‘Karen staat voor het stereotype van een onuitstaanbare vrouw van middelbare leeftijd – wit van huidskleur, met een vlotte korte blonde coupe – die op hoge poten de manager wenst te spreken wanneer een dienstverlener geen rode loper heeft uitgerold voor hare majesteit De Klant. Een racistische vrouw bovendien, die zich hysterisch of bazig opstelt wanneer ze geconfronteerd wordt met de aanwezigheid van een zwarte man of vrouw. En sinds kort belichaamt ze ook de betweterige antivaxer en de chronisch ontevreden feeks die zich publiekelijk verzet tegen coronamaatregelen.’
- Yeet! – Verkozen tot tienerwoord van 2019. Een uitroep van pure puberblijdschap, populairder en pakken jonger dan het antieke en tot op de draad verslepen ‘joepie’.
- Skeer – Betekent armoedig, pover.
- Hayek – Straattaalwoord waarmee tieners uitdrukken dat iets overdreven is.
De geruststelling
Wees gerust, het is heus niet nodig om je chat- en praatstijl aan te passen om te kunnen meepraten met je tiener. Om ineens massaal memes en gifjes te sturen naar je kroost en te pas en te onpas typische tienerwoorden te gebruiken. Hoe cringe zou dat zijn. Het laatste wat je moet doen, is je puber proberen te imiteren.
Wat je wel mag doen, is reageren als hun taal je stoort. Niet dat het meteen iets zal uithalen, maar je pubers mogen wel weten dat niet elk woord op elk moment gepast is.
Als jij het beu bent om continu het kutwoord te horen, mag je dat zeker zeggen. Zo deed ik thuis het voorstel om het voortaan te vervangen door vagina. Het werd niet met enthousiasme onthaald. Wel met een oogrol. Wat me echt een kutgevoel gaf.
Dit artikel komt uit nummer 86 van ons magazine BOTsing, bedoeld voor ouders van tieners tussen 12 en 17 jaar. Word lid van de Gezinsbond en ontvang BOTsing gratis.
Gepubliceerd op: 09/10/2020, laatste update op: 30/10/2020