Aanklachten tegen pubers (1): ‘Ze hebben geen respect meer’

Het proces tegen de pubers van vandaag loopt al een tijd. Ze worden verdacht van absolute luiheid. Zouden vreselijk verwend zijn. Respectloos, ongeïnteresseerd en alleen maar met hun smartphone in de weer. Wij weten wel beter. Dit klopt voor geen meter. We nemen een straf team van topadvocaten onder de arm om met vuur onze tieners te verdedigen. In dit artikel aanklacht 1: pubers hebben geen respect meer voor regels, gezag of mensen die het voor het zeggen hebben.

De advocaten

• Pedro De Bruyckere: pedagoog en docent aan de Arteveldehogeschool in Gent en auteur van verschillende boeken over onderwijs en opvoeding.
• Eva Vereecke: directeur van De Ambrassade, de organisatie die jeugd, jeugdwerk, jeugdinformatie én jeugdbeleid op de kaart zet.
• Joy De Pau: jeugdwerker, stadsmedewerker van OverKop Gent.
• Jolien Van Hauwermeiren: leerkracht wiskunde en muziek in de eerste en tweede graad secundair onderwijs.
• Dirk De Wachter: psychiater, psychotherapeut en auteur van verschillende bestsellers.

De mythe van de lastige puber

Voor we van start gaan met de concrete klacht, wil meester De Bruyckere een hardnekkige mythe ontkrachten.

Pedro De Bruyckere: Het idee van de lastige puber is ontstaan in 1904 door een publicatie van Stanley Hall, één van de grondleggers van de adolescentiepsychologie. Die publicatie heeft onze blik op jongeren ontzettend hard bepaald, hoewel bijna elk onderzoek daarna de visie van Hall tegensprak.

Het moeilijke gedrag dat we als ‘typisch tieners’ bestempelen, komt minder vaak voor dan we denken. Slechts één op vijf jongeren vertoont het. Bovendien blijkt dat die jongeren het ook vaak vóór en/of ná de puberteit moeilijker hebben dan hun leeftijdgenoten. We zien dat soort gedrag dus ook op andere leeftijden, maar dan zeggen we gewoon: ‘Oei, daar scheelt iets mee!’

LEES OOK > Eerste hulp bij lastig pubergedrag

Lap, is ons magazine BOTsing met al die boeiende info over tieners dan compleet overbodig?

Pedro De Bruyckere: Nee hoor, zeker niet. Het is sowieso een bijzondere fase, een overgangsperiode. Tieners zoeken hun plaats in de maatschappij en moeten belangrijke beslissingen nemen. Dus hun ouders kunnen dat steuntje in de rug zeker en vast gebruiken.

Maar het feit dat het bij vier op vijf jongeren héél goed meevalt, is toch een belangrijke boodschap.

Aanklacht 1: Pubers hebben geen respect meer voor regels, gezag of mensen die het voor het zeggen hebben

Joy De Pau: Denk misschien eens terug aan je eigen tienerjaren. Weet je nog hoe ellendig jij het vond om te moeten zwijgen, om geen eigen mening te mogen hebben? Vroeger werd er strikt geleefd volgens de tradities en de regels van de school, de kerk en het dorp.

Vandaag kunnen jongeren zich voluit informeren waardoor ze zien dat het ook anders kan. Bijgevolg stellen ze het gezag en bepaalde regels in vraag.

Heel wat volwassenen hebben het daar moeilijk mee, want hun wil is niet langer wet. Volgens mij zit daar veel frustratie achter, zo van: ‘Verdorie, ik had als tiener ook wel willen reageren maar ik durfde niet!’

LEES OOK > Praten met pubers doe je zo

Jolien Van Hauwermeiren: Het automatische gezag: ‘Ik zeg het dus zo is het!’, werkt vandaag inderdaad niet meer. Leerlingen verwachten van jou ook respect, het moet van twee kanten komen. En dat werkt perfect, want zo kan je als leerkracht tegen die tieners zeggen: ‘Oké, jij wil als gelijke behandeld worden, maar dan verwacht ik van jou dat jij je zo volwassen mogelijk gedraagt.’

Het feit dat pubers geen respect zouden hebben voor leerkrachten, wil ik absoluut tegenspreken. Als ik zie hoe dankbaar ze zijn na een leuke les en hoe ze mij dat op een beleefde manier komen vertellen, hartverwarmend is dat!

‘Pubers hebben net véél meer respect voor hun medemensen’

Pedro De Bruyckere: Er was vorig schooljaar veel ongenoegen rond de massale protesten van tieners tegen schoolreglementen en kledingvoorschriften.

Om even in te pikken op de kleren in het schoolreglement: die discussie komt van jongeren die heel bewust nadenken over gender en over de verhoudingen binnen de maatschappij.

Ze protesteren niet zomaar, om dwars te liggen, ze komen op voor gelijke rechten: ‘Waarom zou een jongen in een short naar school mogen en mag een meisje geen spaghettibandjes dragen?’

Op nieuwssites zitten bepaalde volwassenen te fulmineren over het gebrek aan respect bij de jeugd, maar intussen hebben die pubers net véél meer respect voor hun medemensen. Ze willen niet dat iemand in een hokje van kleur of gender gestopt wordt en voeren een strijd voor meer verdraagzaamheid.

Op die manier zie ik een rechtstreekse lijn met het opkomen voor gelijke rechten in de jaren zestig – toen sommige van die volwassenen ook jong waren en protesteerden.

LEES OOK > Gloria Monserez: ‘Die heftigheid, da’s net het zalige aan jong zijn’

‘Jongeren protesteren heus niet zomaar’

Eva Vereecke: Onze jongeren protesteren heus niet zomaar tegen elke regel of tegen elke vorm van gezag. Een mooi voorbeeld kreeg ik vorig jaar in het begin van de pandemie. Ik was strijd aan het leveren om ervoor te zorgen dat mondmaskers niet verplicht zouden worden in middelbare scholen.

Na een paar weken zei mijn zoon van zeventien: ‘Moeke, je moet je niet zo druk maken, we zijn het intussen al gewoon hoor.’ (lacht) Dat was geen gelatenheid maar simpelweg flexibiliteit, iets wat ik bij de meeste andere jongeren ook heb gezien.

Hun uitgangspunt: ‘Als dat de regels zijn, en we begrijpen waarom, dan houden we ons daaraan en maken we er het beste van.’

Het was bijvoorbeeld ongelooflijk hoe alle jonge vrijwilligers in dat coronajaar jeugdwerk, sport en cultuur hebben georganiseerd. Ze bleven zich smijten terwijl ze zich telkens aan andere en heel lastige regels moesten houden, die het voor hen allesbehalve plezant maakten.

Toch deden ze dat, omdat ze alles op alles wilden zetten om ademruimte te geven aan de kinderen en jongeren van hun vereniging.

LEES OOK > Filosoof Jean Paul Van Bendegem over de gelijkenissen tussen senioren en pubers

De andere aanklachten uit het puberproces ontdek je hier.

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.

Tags: Het puberproces, puberteit