We kloppen voor dit artikel aan bij acteursfamilie Timmermans-Timmermans. Machteld en Danny praten bij een kop koffie over opvoeding en vrijheid, intuïtie en rebellie. Het wordt een geweldig boeiend gesprek met twee trotse doorspartelaars van de stevige stormen in een nieuw samengesteld gezin. ‘Het is goed dat we er op voorhand niet te veel over gelezen hadden, anders waren we er misschien nooit aan begonnen.’
Opvoeding in vrijheid: twee uitersten
Naast de toneelplanken kan je Machteld kennen van bijvoorbeeld W817, De Ridder en F.C. De Kampioenen. Danny was onder andere te zien in Buiten De Zone, W817, Smos en Thuis en is daarnaast ook volbloed theaterman. Maar laat ons eerst eens terugspoelen naar hun jeugdjaren en naar de opvoeding die ze kregen.
Hoe ging het eraan toe ten huize van de Timmermansen?
Machteld: Mijn opvoeding? Héél streng en beschermend. Mijn ouders waren ontzettend begaan met mijn zus en met mij, ze wilden ons behoeden voor mogelijke fouten en hebben ons daarom bijzonder strikt opgevoed.
Ik woonde in het kleine Lummen en ging naar de plaatselijke katholieke school. Er viel voor jongeren niet veel te beleven en er waren weinig mogelijkheden om eens iets stiekem te doen, want iedereen wist alles van iedereen. Al die dingen samen zorgden ervoor dat ik mij erg onvrij voelde.
Welke principes waren belangrijk voor je ouders?
Machteld: Afspraken moesten stipt nagekomen worden. Wanneer ik vijf minuten te laat kwam, kon ik een week huisarrest krijgen. School was ook ontzettend belangrijk. Ik moest goeie punten halen en er fatsoenlijk voorkomen. (glimlacht)
In mijn new wave-fase heb ik eens een kort rokje gekocht, maar ik heb het nooit mogen aandoen. Misschien had ik wat rebelser moeten zijn, maar het lag helemaal niet in mijn aard om tegen schenen te schoppen.
Ik was meer een kind dat lethargisch werd, en wanneer ik terugdenk aan mijn kinderjaren is het vooral die gelatenheid die naar boven komt.
Pas op, ik heb absoluut ook leuke momenten gehad en ik weet zeker dat mijn ouders het goed meenden. Hoewel we geen knuffelgezin waren, voelde ik een enorme betrokkenheid.
Wanneer mijn moeder bijvoorbeeld vond dat we op school onrechtvaardig behandeld werden, trok ze naar de directie en nam ze het voor ons op.
Danny: Mijn opvoeding was helemaal anders dan die van Machteld: mijn ouders gaven mijn zus en mij enorm veel vrijheid. Niet vanuit een overtuiging, maar gewoon omdat ze altijd druk bezig waren. Het waren kleine zelfstandigen met een eigen garage die heel veel van hun tijd en energie opslorpte.
Na school of tijdens vakanties was ik altijd weg, en ik kwam pas thuis wanneer het donker werd of wanneer het eten op tafel stond. Een echt straatkind.
LEES OOK > Meepraten met je tiener: een handleiding
Heb je tijdens je tienerjaren nooit geprofiteerd van al die vrijheid in je opvoeding?
Danny: Mijn vader is gestorven toen ik veertien was, waardoor ik mijn puberteit heb overgeslagen. Ik schoot gewoon door naar de volwassenheid. In een vingerknip was ik de enige man in huis en nam ik die verantwoordelijkheid.
Niet dat er expliciet dingen van mij werden gevraagd of verwacht, ik deed dat gewoon. Dus over puberen of rebelleren kan ik je niet veel vertellen.
Ergens hebben die gemiste tienerjaren me wel parten gespeeld, het is een rugzakje dat ik lang heb meegedragen. (kijkt naar Machteld) Maar ik denk dat ik er nu stilaan vanaf ben.
Machteld: (lacht) Ja hoor, je bent sinds kort echt wel uit je puberteit!
Je papa die er plots niet meer is, dat moet je wereld toch serieus overhoophalen… om nog maar te zwijgen over al het verdriet.
Danny: De generatie van mijn ouders praatte niet over gevoelens of gemis. Dus je metst dat verdriet in en je doet verder, zonder te rouwen of erover te babbelen.
Mijn moeder stond er ineens alleen voor en wist zelf ook niet hoe ze ermee moest omgaan, laat staan dat zij het ons kon leren.
Voor mij is het meeste nu opgelost: ik heb dat verdriet heel geleidelijk laten wegvloeien en ik ben er goed doorheen gekomen. Maar mijn mama zit nog altijd met een heleboel onverwerkt verdriet.
Hoe verliepen jouw tienerjaren, Machteld?
Machteld: Ik heb het echt lastig gehad. Wanneer er ruzie was, reageerde ik – net zoals mijn moeder – door koppig te zwijgen. Wij konden soms dagenlang niet met elkaar praten. Echt ellendig: dan zaten we nors zwijgend aan tafel, beiden te trots om toe te geven, en meden we elkaars blik.
In ons dorp heerste heel sterk een ‘doe maar gewoon’ mentaliteit, je moest binnen een bepaalde norm passen en vooral niet opvallen. Maar dat werkte niet voor mij.
Ik ging mezelf censureren en reageerde vaak ‘geforceerd’. Door mezelf voortdurend te plooien naar wat verwacht werd, ben ik vandaag nog altijd op zoek naar wie ik dan wél ben.
Kon of mocht je al eens uitgaan in Lummen?
Machteld: Er was in zo’n kleine gemeente sowieso niet veel te doen, en vanuit de ongerustheid dat er iets zou gebeuren, stond mijn vader erop om me te brengen en te komen halen.
De eerste keer dat ik uitging, mocht ik tot elf uur blijven. Het was nog niet eens begonnen of ik moest al vertrekken, ze waren alles nog aan het klaarzetten! (lacht)
Tijdens mijn studies in Leuven heb ik dat ruimschoots goedgemaakt. Omdat ik geen acteursopleiding mocht volgen, ging ik er Pol. en Soc. studeren. Ik had nog niets meegemaakt, dus ik kwam daar toe als een klein kind in een pretpark. Wauw!
Dus ja, ik heb heel veel gefeest, weinig gestudeerd en was uiteraard niet geslaagd. Ik heb mezelf dan ingeschreven in het conservatorium, en mijn ouders hebben dat van toen af altijd gesteund.
Dus uiteindelijk, was ik een beetje assertiever geweest, zouden ze daar misschien in meegegaan zijn van bij het begin.
Danny: Een studententijd heb ik niet gehad: na het ongeluk van mijn vader ben ik op leercontract gegaan, waardoor ik voortdurend tussen de volwassenen zat.
Ik was altijd de jongste van de bende en vond het leuk om met die gasten uit te gaan. Dat betekende dan echt heel de nacht doorgaan, ook al was ik nog maar een jaar of zestien. Ja, er zijn periodes geweest dat ik daar euh… hevig van genoot.
Bordje leeg
Voor ze met elkaar in zee gingen, hadden Machteld en Danny een andere relatie. Machteld werd mama van Gloria (nu 19). Danny kreeg twee dochters: Sam (23) en Robin (24).
Hadden jullie op voorhand nagedacht over de manier waarop je zou opvoeden?
Machteld: Ja, echt wel. Ik wou het helemaal anders aanpakken dan mijn ouders. Vooral op het vlak van onderwijs. Omdat ik me als kind absoluut niet gelukkig had gevoeld op school, wou ik niet dat Gloria een klassieke onderwijsvorm ging volgen.
Ik had meteen een grote klik met de steinerpedagogie: het is de enige vorm van onderwijs waar ze niet alleen aan rationele maar ook aan intuïtieve ontwikkeling doen. Ik ben zelf van nature heel intuïtief, maar toch reageer ik vaak rationeel omdat ik jarenlang alleen die kant benut heb.
Gloria is ook een intuïtief iemand, zij voelt sferen en spanningen heel fel aan. Zo kwam Gloria eens binnen nadat Danny en ik ruzie hadden gemaakt, ze zei: ‘Wow, wat is dat hier? Wat hangt hier allemaal?’
Ik heb toen geantwoord dat ze waarschijnlijk nog de spanning van onze ruzie voelde. Maar vroeger, wanneer een kind zoiets voelde en opmerkte, deden volwassenen alsof er niets aan de hand was.
‘Als plusouder mag je van je pluskinderen niet meer dankbaarheid verwachten dan van een goudvis’ – Machteld
Ook op andere vlakken wou ik een andere opvoeding, en voor mama en papa was dat in het begin zeker niet evident. ‘Homeopathie? Pas maar op dat je je kinderen niet vergiftigt!’
Het toffe is dat ze daar stap voor stap in meegegaan zijn en dat mama zich ook ging infomeren over mijn aanpak. Ze heeft samen met mij die zoektocht naar alternatieven afgelegd en dat vind ik heel mooi.
Danny: Bij mijn twee dochters was ik niet zo heel erg bezig met opvoeden. Ik vertelde je net dat ik nog maar pas uit mijn puberteit ben, dus toen mijn dochters geboren werden, was ik echt nog een snotneus.
Er wordt natuurlijk verwacht dat je je kinderen bewust opvoedt, maar bij mij was dat eerder onbewust.
LEES OOK > De rol van grootouders in een nieuw samengesteld gezin
Vond je het door de vroege dood van je vader confronterend om zelf papa te worden?
Danny: Het feit dat ik papa werd was niet confronterend, wel dat je voortdurend rekening moest houden met zo’n kindje. Je doet niet langer wat je wil.
En geen idee hoe het komt, maar ik was voor mijn dochters eigenlijk een vrij strenge papa, helemaal niet zoals ik het in mijn eigen jeugd had meegemaakt. Vooral op het vlak van huisregels kon ik strikt zijn.
Dat ging dan over banale dingen zoals hun bord dat ze altijd moesten leegeten. Principes waarvan ik nu denk: verschrikkelijk!
Verbonden door Sid
Een nieuw samengesteld gezin beginnen, hoe verliep dat bij jullie?
Machteld: Goh, het is goed dat we er op voorhand niet te veel over gelezen hadden, anders waren we er misschien nooit aan begonnen! (lacht)
Danny: Het heeft inderdaad een aantal jaren geduurd voor alles in de plooi viel. Ik had voor mijn dochters van bij het begin een week om week regeling, maar hun mama is lang boos geweest op Machteld en mij.
Dus als de meisjes naar hier kwamen, brachten ze die kwaadheid van hun mama mee. Wat Machteld ook deed, het was nooit goed: ze bleef de schuldige, de boze stiefmoeder.
‘Tijdens mijn tienertijd praatten mijn moeder en ik soms dagenlang niet met elkaar’ – Machteld
Machteld: Danny en ik waren de aanleiding van het verdriet van hun mama; die meisjes kónden het bij ons dus niet tof vinden.
Mijn zus is maatschappelijk assistent met heel wat ervaring in echtscheidingsbemiddeling. Zij heeft me ooit twee slagzinnen gegeven waar ik me erg aan optrek: ‘Als plusouder mag je van je pluskinderen niet meer dankbaarheid verwachten dan van een goudvis.’ en ‘Als plusouder ben je nooit meer dan een veredelde babysit.’
Die twee ‘slogans’ heb ik altijd in mijn achterhoofd gehouden. Daardoor nam ik het allemaal niet meer zo persoonlijk en was ik in staat om mijn verwachtingen bij te stellen.
LEES OOK > 7 boeken over scheiding voor tieners
Voor de rest heb ik ons altijd als een echt gezin behandeld en geen verschil gemaakt tussen Danny’s dochters en mijn eigen kinderen. Onbewust zal ik zeker fouten gemaakt hebben, maar ik kan mezelf niets verwijten.
En kijk, we hebben het gedaan! Het is goed gekomen én we zijn samengebleven. Maar ik snap dat veel nieuw samengestelde gezinnen daarop stuklopen: van zodra die kinderen thuiskomen en je voelt dat het niet goed zit, loop je op de toppen van je tenen en zit je met stress.
Danny: Op een bepaald moment werd het heel moeilijk: we konden de meisjes er zelfs niet over aanspreken want alles wat we zeiden was pertinent onwaar.
Ik ben toen gaan praten met hen en hun mama en heb alles op tafel gegooid. Ik vertelde dat ik het zou aanvaarden als ze niet meer bij ons wilden komen maar dat ik het heel jammer zou vinden.
Hun mama heeft toen geantwoord dat ze vond dat de regeling zo moest blijven. De meisjes konden op dat moment horen hoe zij er werkelijk tegenover stond, en vanaf dan ging het stilaan beter.
Machteld: Na die zware periode werd Sid geboren, en hij is zowat de gemeenschappelijke factor van iedereen. Hij heeft ons letterlijk verbonden. Vóór zijn geboorte spanden Danny’s dochters wel eens samen tegen Gloria, ze moesten dat kleine zusje niet, maar nadien kwam er meer eenheid.
Ze hebben nu een heel mooie band en zijn met hun drieën ook de meters van Sid. Het is grappig om hen samen te horen vertellen over die heftige eerste jaren.
LEES OOK > Gloria Monserez: ‘Die heftigheid, da’s net het zalige aan jong zijn’
Sid is intussen ook al twaalf, een puber in wording?
Danny: Hij zit er volop in! Deze week nam hij ’s morgens voor school ineens een douche! We wisten niet wat er gebeurde! (lacht)
Machteld: Ik vind die puberteit heel boeiend: hoe ze een echt persoontje worden, hoe ze een tijdje heel extreem zijn in hun gedachten… echt fijn om mee te maken.
Sid kan erg grappig uit de hoek komen, hij is aan het puberen maar tegelijk spéélt hij ook dat hij aan het puberen is. Zo van: ‘Jullie haten mij!’ Geweldig dat hij zich bewust is van wat er met hem gebeurt en dat hij daar ook wat mee speelt.
Vrijheid in opvoeding is ook: op je bek gaan
Stel dat jullie kinderen later terugblikken op hun jeugd: wat zullen ze dan vertellen, denk je?
Danny: Ik hoop dat ze van mij zullen weten dat ik altijd zoekend was en dat altijd zal blijven, ook wat betreft opvoeding.
Machteld: Het is normaal dat we vandaag meer weten dan vroeger, en dat we het nu anders zouden aanpakken dan toen. Ik heb nergens spijt van, we hebben ons best gedaan.
Danny: Klopt. Op het moment zelf doe je het naar best vermogen, ook al was dat achteraf bekeken niet ideaal. Waar het volgens mij op aan komt: de waarde van een persoon zien te vinden en die persoon ten volle laten zijn wie hij of zij is.
Bij de generatie van onze ouders heerste meer het idee van: pas je aan, zorg dat je niet opvalt en verberg je eigen mening. Je zou het niet zeggen als je mij nu bezig hoort, maar ik heb mezelf toch vaak weggecijferd.
Tot nu. Want nu wordt het stilaan duidelijk wie ik werkelijk ben, en dat geeft ongelooflijk veel rust.
‘Mijn vader is gestorven toen ik veertien was, waardoor ik mijn puberteit heb overgeslagen. Ik schoot gewoon door naar de volwassenheid.’ – Danny
Machteld: Dat is het allerbelangrijkste bij het opvoeden: dat je je kinderen laat zijn zoals ze zijn. Dat doe je door geen kritiek te geven op wie ze zijn, maar wel – als het nodig is – door hen te wijzen op wat ze doen.
Dus niet: ‘Maar allez, zo vervelend dat jij bent!’ Maar wel: ‘Je zeurt nu al de hele tijd, dat is echt niet fijn.’ Je moet het totaalpakket nemen van je kinderen, niet alleen hun leuke kanten.
En probeer hen vooral niet in die mal te duwen, in dat sjabloon van hoe jij of de omgeving denkt dat ze moeten zijn. En ja, ze zullen fouten maken, maar daar gaan ze ontzettend veel uit leren.
LEES OOK > ‘Sexting, je zou dat moeten verbieden’ en andere nonsense ontkracht
Danny: Ik zag onlangs in een programma het beeld van een vlinder die moeite had om uit de cocon te geraken. Een man zei: ‘Kijk, ik kan die vlinder perfect helpen: gewoon door die cocon hier eventjes aan te raken zal hij er veel sneller uitraken. Maar ik laat hem wat worstelen, daar wordt hij sterk van.’
Ik vond dat een heel mooie metafoor: de enige manier waarop je iets goed kan leren, is door te vallen en weer recht te krabbelen. En dat geldt zowel voor kinderen als voor ouders.
Kijk naar mij: ik ga nog heel regelmatig op mijn bek, dus ik leer nog altijd bij. En ik hoop dat dat nog lang zo blijft.
Foto: Kristof Ghyselinck
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 04/12/2020, laatste update op: 12/06/2023Tags: nieuw samengesteld gezin