‘Natuurlijk zag ik dit interview meteen zitten! Waarom niet?’ Hoewel haar woorden en letters tijdens onze boeiende babbel soms even blijven hangen, wil Katrien (20) in haar leven alleen maar vooruit. Voor haar is stotteren geen beperking. Het houdt haar zelfs niet tegen om een half jaar op Erasmus te gaan in Australië.
Stress op school
Fantastisch dat je al die dingen toch doet. Ben je altijd zo moedig geweest?
Katrien: (Ik stotter al mijn hele leven, maar ik heb lang gedacht dat ik er ooit weleens vanaf zou raken. Tot ik op mijn zestiende besefte dat ik er maar beter mee kon leren leven. Door het te gaan accepteren ben ik zelf enorm veranderd. Ik heb een klik gemaakt in mijn hoofd: “Het kan mij niet meer schelen wat andere mensen denken. Ik ga me daardoor niet laten tegenhouden en doe gewoon alles wat ik wil doen.”‘
Nu heb je het er makkelijker mee, maar hoe was dat vroeger?
‘Soms was het echt de hel … Vooral de eerste dag in het middelbaar was verschrikkelijk. Ik had niet alleen veel verschillende leerkrachten, maar zat ook in wisselende klasgroepen met telkens andere leerlingen. Gevolg: die eerste dag moest ik mij elke keer opnieuw voorstellen. Bij elke klasgenoot zag ik mijn beurt dichterbij komen. Dat bezorgde me zoveel stress dat ik natuurlijk helemaal niet uit mijn woorden kwam toen ik eindelijk aan de beurt was. Er werd gelachen en daar was ik even niet goed van. Gelukkig heeft de klastitularis de volgende dag wat uitleg gegeven over stotteren, dat heeft heel erg geholpen.’
Hebben ze er jou ooit mee gepest?
‘In de lagere school deden een paar kinderen me na, maar dat heeft niet lang geduurd. Toen ik erover vertelde aan mijn logopediste heeft zij het doorgegeven aan mijn mama en aan de school. Daarna was het gelukkig snel voorbij.’
Praten in groep
Wat vond je het lastigste tijdens je tienertijd?
‘In het middelbaar heb ik eigenlijk het hardst geworsteld met allerlei onzekerheden. Ik had ontzettend toffe vriendinnen, maar het waren enorme babbelaars die altijd alles in geuren en kleuren vertelden. Ik zei ook wat ik wou, maar nooit met alle details erbij. Gewoon omdat ik het vervelend vond dat ik niet uit mijn woorden kwam en zij zo lang moesten wachten tot ik uitverteld was. Nu heb ik het daar soms nog lastig mee. Zeker als ik in een grote groep ben.”
Hoe is het voor jou om iemand aan te spreken op bijvoorbeeld een fuif?
‘Voor mij is dat eigenlijk een vrij comfortabele omgeving. De muziek staat luid, dus je moet wel roepen als je iemand aanspreekt. Ideaal voor mij, want als ik luid spreek, stotter ik minder!’
Tijd nodig om uit te spreken
Hoe reageren de meeste mensen als ze horen dat je stottert?
‘Als ze het niet weten, moeten ze meestal even lachen. Maar zodra ik het uitleg, heeft iedereen er begrip voor.’
Heb je do’s-and-don’ts die jou helpen of juist niet?
‘Ik vind het heel vervelend als anderen mijn woorden afmaken. Natuurlijk doen ze dat om mij te helpen, maar ik kan er echt niet tegen. Het beste wat je kunt doen: mij de tijd geven om uit te spreken. Mensen die mij al een tijdje kennen zeggen soms dat het hen niet meer opvalt. Ook al weet ik dat ik sowieso minder stotter als ik op mijn gemak ben bij iemand, het doet toch deugd om dat te horen.’
Welke misverstand over stotteren wil je graag uit de wereld helpen?
‘Mensen denken vaak dat stotteren ontstaat door stress, maar dat klopt niet. Stress kan het inderdaad verergeren, maar ook als ik nergens zenuwachtig of gespannen voor ben, zal ik nog altijd stotteren.’
Kan je eigenlijk lachen met mopjes over stotteren?
‘Tot vijf jaar geleden totaal niet, maar nu vind ik het oké. Al lach ik alleen als het echt een goed mopje is.’
Hoe ging je om met spreekbeurten op school?
‘Die deed ik gewoon mee. Ik wil niet dat mensen mij anders bekijken of behandelen, alleen maar omdat ik stotter. Ik oefende mijn spreekbeurt zo vaak in dat het in de klas vrij vlot ging. En ik paste de trucjes toe die ik leerde bij de logopediste.’
De knop om
Heb je ooit therapie gevolgd?
‘Toen ik zeven was, ben ik gestart bij een logopediste. Zij leerde me in de eerste plaats wat trucjes aan, zoals: de eerste lettergreep herhalen van een woord waarop je blijft hangen. Bijvoorbeeld: fo-fototoestel. Bij een andere logopediste werkten we vooral rond intonatie.’
Hebben die logopedisten jou ook geholpen met je mentale gezondheid?
‘Ja, dat was een belangrijk onderdeel van de therapie. Zij polsten constant naar wat er in mij omging. Zeker dankzij de laatste logopediste heb ik echt een ommezwaai gemaakt, van schaamte naar acceptatie. Rond mijn vijftiende kreeg ik het mentaal namelijk enorm moeilijk. Ik maakte me constant druk over hoe anderen naar mij keken en wat ze over mij dachten. Tja, als tiener wil je perfect zijn en alles goed doen, maar dat lukte mij niet en dat was geweldig frustrerend. Dankzij mijn logopediste kon ik dat gepieker grotendeels uit mijn hoofd zetten.’
En je ouders, welke rol hebben zij gespeeld?
‘Mijn moeder stotterde zelf als kind en weet dus heel goed hoe het voelt. Zij is nog altijd een enorme steun voor mij.’
Zeg wat je wilt zeggen
Je studeert Toegepaste Taalkunde, geen vanzelfsprekende keuze voor iemand die stottert?
‘Nee, dat klopt. Tijdens onze opleiding hebben we vaak spreekoefeningen en ook veel mondelinge examens. Maar die spreekoefeningen zijn tot nu heel goed gegaan. Voor een mondeling examen stuur ik meestal een mailtje naar mijn prof, om zeker te zijn dat hij op de hoogte is, niet omdat hij me anders zou behandelen. Iedereen heeft daar tot nu toe al fijn op gereageerd. Bovendien zei de prof van het vak Standaard-Nederlands dat ik een erg mooie uitspraak heb omdat ik zo goed articuleer. Dat is natuurlijk tof om te horen. En hier in Australië, waar ik een half jaar op Erasmus ben, krijg ik ook alleen positieve reacties.’
Zie je nog andere positieve kanten?
‘Ik heb het gevoel dat ik erg empathisch ben. Ik kan me in ieder geval goed inleven in anderen. En … ik kan tegen een stootje.’
Heb je tot slot nog een boodschap voor tieners die stotteren?
‘Het beste advies dat ik zelf ooit gekregen heb: zeg wat je wilt zeggen. Het is niet omdat je stottert dat je je moet inhouden. Probeer er allemaal niet te veel over na te denken, leef je leven en have fun!’
LEES OOK > De bijna blinde Yannick is optimistisch ondanks zijn beperking
Katrien deelt haar verhaal in het kader van Rode Neuzen Dag 2019, de benefietactie waarmee VTM, Q-Music en Belfius voor het vierde jaar op rij geld willen inzamelen om de mentale, fysieke en sociale weerbaarheid van jongeren te verbeteren. De Gezinsbond zet dit jaar mee zijn schouders onder de actie.
Dit interview verscheen in het nummer ‘Rode Neuzen Dag’ van ons magazine BOTsing, bedoeld voor ouders van tieners. Word lid van de Gezinsbond en ontvang BOTSING gratis. Klik hier en ontdek de vele andere voordelen.
Gepubliceerd op: 19/10/2019, laatste update op: 21/06/2021Tags: psychische weerbaarheid, Rode Neuzen Dag, stotteren, tieners met een beperking