Vlaanderen heeft nog een hele weg te gaan om asbestveilig te worden, wat weliswaar nog niet hetzelfde is als asbestvrij. Maar wat is asbest precies? Waar kan deze stof opduiken? En wat moet ik over asbest weten als ik ooit mijn huis verkoop?
Wat is asbest?
Asbest is een natuurlijke, onbrandbare, minerale vezel. Jarenlang werd asbest gebruikt als ideale component in 3.500 bouwmaterialen, maar nadien bleek deze stof levensgevaarlijk.
Asbest zou je kunnen omschrijven als een soort ‘prikkel voor de longen’. We ademen de kleine, scherpe, langwerpige vezels gemakkelijk diep in. Ons lichaam kan ze niet verwijderen door hoesten of slijm. De minerale vezels stapelen zich op, jaar na jaar na jaar.
De kans op een asbestziekte neemt toe met de hoeveelheid vezels die je gedurende je hele leven inademt. De gevolgen manifesteren zich vaak pas na tien tot dertig jaar. Asbest leidt dan tot ziekten als asbestose, longkanker en mesothelioom. Jaarlijks overlijden in ons land honderden mensen aan de gevolgen van asbestblootstelling.
Waar kan er in mijn huis asbest zitten?
Je komt in alle huizen asbest tegen, maar vooral in woningen die tussen 1955 en 1985 gebouwd of verbouwd zijn. Dit zijn de meest voorkomende bouwmaterialen die asbest kunnen bevatten:
- daken met golfplaten, kunstleien of vezelcement onderdakplaten (menuiseriteplaten)
- buitengevels met kunstleien
- valse plafonds met brandwerende plafondplaten
- isolatie rond warmwaterbuizen en -leidingen of schoorstenen
- losse asbestvezels in een regenpijp en regenwaterput aan een asbesthoudend dak
- vloerbekleding met oude vinyl en balatum, waarvan de onderlaag uit ‘schoendooskarton’ bestaat
- tegellijm voor keukens, badkamers en toiletten (van vóór 1985)
- vensterbanken en dorpels van imitatiemarmer
- bloembakken en rioolbuizen in asbestcement
- een oud strijkijzer, een oude warmhoudplaat, asbestkoord rond de deur van een oude kachel
- oude bakelieten toiletbrillen, telefoons, schakelaars
- oude afdichtingskit en stopverf
Zijn de losse vezels gevaarlijker dan ‘gebonden asbest’?
Er is een groot verschil tussen asbest dat vastzit in een ander materiaal (‘gebonden asbest’) en losse vezels.
Gebonden asbest is relatief veilig, zolang het materiaal waar het in zit niet beschadigd raakt. Bij afbraakwerken kunnen de vezels echter vrijkomen, zeker als je mechanisch te werk gaat, met hamer of slijpschijf. Gebonden asbest kan en mag je zelf verwijderen als je alle veiligheidsmaatregelen respecteert.
Draag dus altijd een volledige beschermingsset met ademmasker als je aan asbestmateriaal werkt. Hoe meer je ermee in contact komt, hoe groter het risico op een slechte afloop. Laat kinderen dus nooit in aanraking komen met asbest. De gevolgen van het inademen van asbest komen immers pas na jaren tot uiting. De impact op kinderen is dus extra groot. Elke vezel is er één te veel.
Los asbest laat je altijd weghalen door een erkend asbestverwijderaar. Besef goed dat bij losse asbestvezels het gezondheidsrisico bijzonder groot is. De gewone beschermingssets zijn hier onvoldoende. Los asbest vind je bijvoorbeeld rond oude verwarmingsbuizen, vaak met een katoenen doek of een gipslaag eromheen gewikkeld.
LEES OOK > Help, er ligt asbest op mijn werkhuis in de tuin: hoe kan ik dat verwijderen?
Sinds wanneer is asbest verboden?
In Vlaanderen mag je sinds 2001 geen asbest meer gebruiken. Elk gebouw dat ouder is, kan dus asbest bevatten, al is die kans kleiner voor huizen die tussen 1998 en 2001 gebouwd zijn. Start je met afbraakwerken aan een oud huis, een carport, een garage,… vraag je dan altijd af of daar asbest in kan zitten.
Vanaf wanneer is een asbestattest verplicht?
Verkoop je vanaf 23 november 2022 een ouder huis, dan moet je een asbestattest kunnen voorleggen. Dat verplichte attest zorgt ervoor dat een koper meteen de precieze informatie heeft om veilig te renoveren zonder risico’s voor de gezondheid.
Het attest is verplicht bij huizen die gebouwd of verbouwd zijn vóór 2001. Dat asbestattest vermeldt waar zich binnen of buiten het huis asbest bevindt dat een risico kan vormen bij het dagelijks gebruik van het gebouw.
Hoe wordt zo’n attest opgemaakt en wat kost dat?
Gecertifieerde deskundigen mogen het asbestattest opstellen. Verkoop je je huis, dan komen ze bij je langs. Ze maken een inventaris van het asbest op op basis van wat ze zien, van de documentatie van je huis en door stalen te nemen.
Het attest vormt een onderdeel van het verkoopcompromis en de notariële akte. De kostprijs is afhankelijk van de grootte van je huis en van wat erbij hoort, zoals een aanbouw of een schuurtje. Je moet rekenen op enkele honderden euro’s. Naast het plaatsbezoek zijn daarbij ook de stalen en de analyse ervan inbegrepen.
Het asbestonderzoek is niet-destructief. De deskundige zal geen wanden of vloeren opbreken om te kijken wat er onder zit. Bij grote verbouwingen loop je dus nog steeds het risico op verborgen asbest te stoten. Alle details over het asbestattest lees je op ovam.vlaanderen.be/het-asbestattest.
Wanneer is Vlaanderen helemaal asbestveilig?
De komende jaren moet asbest geleidelijk verdwijnen uit onze woningen. Zo is het verplicht om bij een renovatie alle asbestmaterialen te (laten) verwijderen die door de werken eenvoudig bereikbaar zijn. Dat moet leiden tot een asbestveilig Vlaanderen in 2040.
Asbestveilig is echter niet hetzelfde als asbestvrij. Ingesloten gebonden asbest kan nog jaren aanwezig blijven. De komende jaren staan we ook voor een enorme renovatiegolf om onze woningen energiezuiniger te maken. Daarbij zal heel wat asbesthoudend materiaal naar boven komen. De Vlaamse regering heeft daarom extra subsidies voorzien als je asbestverwijdering combineert met isolatiemaatregelen. Meer informatie daarover vind je hier.
LEES OOK > Energiezuinig renoveren: waar vind ik informatie en hulp?
Dit is een uitgebreide versie van een artikel dat in november 2022 verscheen in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 04/11/2022, laatste update op: 13/12/2022