De houdbaarheidsdatum: hij staat op zo goed als alle verpakte voeding in de supermarkt, en hij moet ons helpen om de voedselconsumptie veilig te houden. Maar wist je dat die houdbaarheidsdatum ook heel wat voedselverspilling veroorzaakt?
Op Europees niveau gaat door verwarring over die datum maar liefst 9 miljoen ton voedsel per jaar verloren. Een nieuwe campagne van Too Good To Go wil ons duidelijk maken dat we verder moeten kijken dan de datum op de verpakking. Ken jij het verschil tussen ‘tenminste houdbaar tot’ en ‘te gebruiken tot’?
THT of TGT?
‘De aanduiding ‘te gebruiken tot’ gaat over voedselveiligheid’, legt Sien Van den broeke uit. Zij werkt voor de movement tegen voedselverspilling bij Too Good To Go. Dat social impact bedrijf, bekend van de app waarmee je overschotjes van winkels en restaurants kunt ‘redden’, is de drijvende kracht achter de campagne.
Na die TGT-datum mag een product niet meer geconsumeerd worden om redenen van voedselveiligheid. Zo’n ‘te gebruiken tot’-datum staat bijvoorbeeld op vlees en vis, want die bederven snel.
THT, ‘tenminste houdbaar tot’, gaat over kwaliteit. Tot die datum is de optimale kwaliteit van het product gegarandeerd. Daarna kan er wel wat smaak verloren gaan, maar als je ze correct bewaart, kun je producten met een THT-datum nog een tijdlang veilig consumeren. Dat geldt niet alleen voor droge voeding; ook zuivel gaat best nog lang mee na de THT-datum.
Kijk, ruik, proef
Met een tijdelijk pictogram op voedingsproducten wil de campagne ons helpen te leren onze zintuigen te vertrouwen bij producten met een ‘tenminste houdbaar tot’-datum.
‘We willen de bewustwording bij de consument vergroten’, legt Sien uit. En dat is niet overbodig. Uit onderzoek blijkt dat drie op de vier Belgen het verschil tussen THT en TGT niet kent. We doen het daarmee slechter dan het Europese gemiddelde van 50%.
‘Uit onderzoek blijkt dat in Europa 50% van de weggegooide yoghurtjes nog ongeopend in de verpakking zit’
Bovendien gooit een op de drie Belgen thuis producten weg met een verlopen datum zonder te kijken wat voor soort datum het is.
‘Kijk, ruik, proef – dat is de reflex die we erin willen krijgen bij de mensen’, zegt Sien. Ziet het product er nog goed uit, is de geur normaal en zit de smaak goed? Eet het dan maar lekker op van in plaats van het weg te gooien.
Yoghurtpotjes
Vooral zuivel wordt na aankoop vaak onnodig weggegooid. ‘Uit onderzoek blijkt dat in Europa 50% van de weggegooide yoghurtjes nog ongeopend in de verpakking zit’, vertelt Sien. ‘Zuivel is een belangrijk product waarrond bewustwording rond de THT-datum vergroot moet worden.’
Heel wat fabrikanten besloten om mee hun schouders onder de campagne te zetten en het label toe te voegen op hun voedingsproducten. In totaal dragen binnenkort meer dan 200 ‘referenties’ of producten het tijdelijke ‘Kijk, ruik, proef’-pictogram. ‘Goed voor meer dan een half miljoen individuele producten op de schappen’, zegt Sien.
LEES OOK > Minder water gebruiken met je gezin: zo kan het
Datumverwarring
De regelgeving rond datumaanduidingen op voedingswaren is een Europese bevoegdheid. Hij wordt vastgelegd per afzonderlijke ingrediënt, enzym, of microbiologisch bestanddeel … De fabrikant moet dan de analyse doen voor het eigen product, en een houdbaarheidsdatum bepalen.
‘Partners van de campagne worden aangemoedigd hun praktijken rond datumaanduidingen onder de loep te nemen en data te herzien waar nodig. Zo veranderde Danone op zes van hun zuivelmerken de TGT naar een THT-datum’, vertelt Sien.
Voedselhulp
Dat deze merken overstappen naar THT is ook goed nieuws voor de voedselhulp: producten met een TGT mag je niet doneren, die met THT wel. De supermarkten schenken trouwens jaar na jaar meer onverkochte voeding aan voedselhulporganisaties.
Volgens Comeos, de sectororganisatie van de Belgische handel en diensten, heeft de Belgische retailsector in 2018 zo’n 10.000 ton onverkochte voeding geschonken, 14,4% van de totale hoeveelheid onverkochte levensmiddelen. Dat is goed voor meer dan 21 miljoen maaltijden.
LEES OOK > Een klein beetje Greta: 10 makkelijke klimaattips voor het hele gezin
Checklist
Ook de overheid werkt mee aan de strijd tegen voedselverspilling. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen heeft bijvoorbeeld een lijst opgesteld met richtlijnen die aangeven hoelang een product goed blijft na de houdbaarheidsdatum als je het correct bewaart.
Momenteel richt die lijst zich voornamelijk op deskundigen in de voedingssector. Voor gewone mensen is het moeilijker om er wijs uit te raken. Maar daar moet verandering in komen: ’Samen met FAVV zijn we die lijst begrijpelijker aan het maken voor de consument’, vertelt Sien.
Movement tegen voedselverspilling
Als social impact bedrijf is Too Good To Go op verschillende vlakken actief om komaf te maken met voedselverspilling. In de movement tegen voedselverspilling bundelt het de krachten met gelijkgestemden om concreet samen te werken met bedrijven, wetsvoorstellen en beleidsaanbevelingen aan te reiken, en scholen te inspireren. En om ons als consument bewust te maken van wat wij kunnen doen.
‘Als je ze correct bewaart, kun je producten met een THT-datum nog een tijdlang veilig consumeren’
Op de website vind je heel wat praktische tips tegen voedselverspilling. En deze campagne geeft ons alvast één belangrijke les mee: Vertrouw je zintuigen voor ‘tenminste houdbaar tot’-producten. Met andere woorden: kijk, ruik, proef!
Nog 4 makkelijke tips tegen voedselverspilling
> Plan vooruit, en ga na wat je in huis hebt voor je naar de winkel gaat. Dat lukt natuurlijk het makkelijkst als je koelkast en voorraadkast netjes georganiseerd zijn.
Doorzichtige bewaardozen zijn een aanrader: zo zie je in een oogopslag wat je nog staan hebt. En zet de oudste aankopen vooraan. Zo kunnen ze niet aan je aandacht ontsnappen.
> Haal je neus niet op voor kromme komkommers en driebenenwortels. Die zijn minstens even lekker. Kijk in de supermarkt zeker ook naar de promo’s. Dat zijn vaak producten die bijna vervallen zijn, en die je dus kunt ‘redden’ van de afvalcontainer.
Opgelet: laat je niet verleiden om meer te kopen dan je kunt gebruiken. Het is niet de bedoeling dat ze bij jou thuis in de vuilnisbak belanden.
> Zet je koelkast koel genoeg (op 4°C) en denk na waar je alles een plek geeft. Onder in de koelkast, vlak boven de groentelade, bewaar je rauw vlees en vis. Daar is het het koelst (0-2°C). Bovenin en in de deur is het wat minder koel (6-7°C). Daar kun je perfect je zuivel, sauzen en drank kwijt. Het middelste schap vul je met bereide gerechten en charcuterie.
Je koelkast te vol proppen is geen goed idee, maar wist je dat ook een te lege koelkast minder efficiënt koelt? Op de leuke website Koelkast in orde vind je heel wat weetjes en tips.
> Heb je veel keukenafval? Het internet staat vol met interessante tips om dat ‘afval’ te gebruiken. Met het loof van een wortel maak je bijvoorbeeld uitstekende pesto, en citroenschil maakt heerlijk geurend schoonmaakmiddel. Overschotjes van de warme maaltijd kun je met wat creatief denken kwijt in een smakelijk restjes-gerecht.
Boterhammen van eergisteren? Die kunnen in de diepvries om broodpudding te maken wanneer het eens past, of verwen jezelf met een heerlijke croque. En overrijpe bananen? Die zijn perfect voor bananenbrood, of je maakt er in een handomdraai lekker ijs mee.
LEES OOK > Tips én inspiratie om een gezond en gevarieerd weekmenu op te stellen
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 04/11/2021, laatste update op: 03/01/2022