Of het nu monsters, insecten, onweer of te donkere slaapkamers zijn, alle kinderen hebben tijdens hun ontwikkeling wel eens een tijdje last van angsten. Het liefst zouden we die belemmerende gevoelens meteen uit die kleine hoofdjes wegtoveren. Maar kan dat wel? Hoe kunnen we onze kleine angsthazen helpen?
‘Mamaaaaaaa, een spin!’ En dan durft je kleuter plots de woonkamer niet meer in omdat ze op het plafond een spinnetje heeft gezien zo groot als een speldenknop. Hoe meer kinderen de wereld ontdekken, hoe meer dingen er precies ook zijn waar ze bang voor kunnen worden. Echt bang.
‘Angst is op zich een heel nuttige basisemotie’, legt kinderpsychologe en cognitief gedragstherapeute Liesbeth Desmet van Praktijk Mobiel uit. ‘Het beschermt ons van nature tegen gevaar en kan een goede raadgever zijn. Angst hoort bij het leven.’
‘Angst is oké, maar het mag niet overheersen’
Waar kleine baby’s bang kunnen zijn van het geluid van de stofzuiger, worden kleuters dan weer bang van spoken onder het bed of zijn ze plots panisch voor spinnen. Elke leeftijdsfase kent specifieke angsten.
‘Iedereen is wel eens bang en dat is niet erg. Gaat de angst het leven van je kind of van jullie als ouder overheersen, dan kan het wel aangewezen zijn om hulp te zoeken.
Wil je kind geen ijsjes meer eten omdat het bang is van wespen of gaat het hysterisch naar bed omdat de monsters zich weer zullen verstoppen in de kamer, dan kan je misschien toch eens wat langer stilstaan bij de angsten van je kind.
Angst kan pas afnemen als het kind met de enge situatie durft om te gaan’, legt de therapeute uit. ‘Probeer als ouder dus de angst van je kind te erkennen en duw die vooral niet weg.
Durft je kind niet buiten te spelen omdat het bang is van insecten, hou het dan ook niet binnen. Zo bevestig je alleen maar dat er een reden is om bang te zijn.
Zeg ook niet dat het kind overdrijft of dat het niet belachelijk moet doen. De angst die je kind voelt op dat moment is een echte emotie. Leg niet te veel nadruk op de angst, maar ga het ook niet ontkennen.’
Praten
Wat kunnen we dan wel doen om onze bange hartjes te helpen? ‘Praat met je kind over wat hem zo bang maakt. Stel het gerust door te zeggen dat het niet alleen is. Erken het gevoel zodat je kind zich gehoord voelt.
Vertel dat jij als ouder ook nog angsten hebt. Dat je bijvoorbeeld de leuning van een steile trap vasthoudt omdat je bang bent dat je zult vallen.
Merk je dat de angst echt overheerst, troost je kindje dan eerst even. Een knuffel kan veel betekenen.’
LEES OOK > Praten met een klein kind: gemakkelijker gezegd dan gedaan
Stap voor stap
Is het gelukt om samen de angst van je kind onder woorden te brengen, dan kan je stap voor stap proberen die angst te overwinnen.
‘Dwing je kind niet. Is het echt in paniek, probeer het dan een volgende keer. Stimuleer je kind om in kleine stapjes juist die dingen te doen die zo eng lijken. Zo krijgt het kind vertrouwen dat waar ze zo bang voor zijn eigenlijk niet gebeurt.
Lees boekjes voor over spinnen of wespen. Bekijk zo’n beestje eens van dichtbij. Focus ook op het positieve. Spinnen maken prachtige webben, gaan we eens samen kijken?’
Spoken in de kamer
En dan zijn er nog die monsters in de kast en de spoken onder het bed. De rijke fantasie van peuters en kleuters zorgt ervoor dat in het donker alles angstaanjagend wordt.
‘Er zijn ouders die met monsterspray de monsters uit de kasten verjagen, maar dat zal ik niet snel aanraden. Op korte termijn is je kind misschien wel gerustgesteld, maar op langere termijn geef je vooral de boodschap dat de monsters er zijn.
Door de angst te erkennen, stel je je kind al gerust. Ik vertel liever dat spoken niet bestaan maar dat ze wel kunnen opduiken in onze dromen omdat we ze in een boekje of op de iPad hebben gezien.
Bespreek de angst en gebruik zelf ook humor en fantasie. Heeft je kind vaak nachtmerries? Bedenk samen een plan hoe de enge spoken verjaagd kunnen worden als ze in de droom komen. Probeer leuke gedachten te bedenken, die je kind kan gebruiken als het in bed ligt te piekeren. Samen relaxatieoefeningen doen kan ook een trucje zijn om het kind rustiger te maken.’
LEES OOK > Zo ga je om met nachtmerries van je kleuter
Laat je niet bang maken door angst
Tot slot moeten we misschien ook even stilstaan bij ons eigen gedrag. Hoe reageer jij als je een muis ziet of er dreigend onweer nadert?
‘Kinderen leren heel veel door hun ouders te observeren. Durf toegeven dat ook jij angsten hebt maar probeer ook het goede voorbeeld te geven.
Is je kind bang, probeer zelf kalm te blijven. Zo zal je kind leren dat het in stressvolle situaties beter rustig blijft.’
Je niet bang laten maken door angst, daar draait het eigenlijk om.
Met dank aan Liesbeth Desmet, kinderpsychologe en cognitief gedragstherapeute bij Praktijk Mobiel. Dit is een groepspraktijk met focus op kinderen en jongeren die zich onderscheidt door therapie aan huis.
Met een baby in huis ziet je leven er een pak anders uit. Daarom krijg je als jonge ouder gratis ‘Brieven aan Jonge Ouders’, een tijdschrift van de Gezinsbond boordevol herkenbare verhalen en boeiende weetjes. Ook kan je je inschrijven voor onze maandelijkse nieuwsbrief die perfect de leeftijd van je kindje volgt. Schrijf je hier snel in!
Gepubliceerd op: 11/06/2021, laatste update op: 04/08/2021