Bojan (7), Adan (5) en Yulia (2) zijn de kinderen van Kim (33) en Boris (46). Na de geboorte van hun oudste zoon, nu zeven jaar geleden, stopte Kim met haar job als klinisch psycholoog in een brandwondencentrum. Sindsdien gaat al haar aandacht naar haar kroost. ‘Dat was vooraf zeker niet het plan’, zegt deze mama, die ook op Instagram vaak haar ervaringen over het ouderschap deelt. ‘Maar toen Bojan zes maanden oud was, voelde dit als de beste keuze.’ Een gesprek over het thuisblijven voor de kinderen, maar ook over de keuze van dit gezin om het afgelopen schooljaar huisonderwijs te geven.
Na de geboorte van Bojan bleef je thuis voor je gezin. Een moeilijke beslissing?
Kim: ‘Ik wilde sowieso het eerste halfjaar thuisblijven door na mijn moederschapsrust nog ouderschapsverlof op te nemen. Maar Bojan was een erg gevoelige baby. We zagen het niet zitten om hem al op die leeftijd naar de kinderopvang te laten gaan. Door mijn opleiding weet ik hoe belangrijk het voor een kind is om zich in die eerste levensjaren aan “primaire figuren” te kunnen hechten.
De keuze om daarvoor thuis te blijven, is niet vanzelfsprekend. We beseffen goed dat veel gezinnen daar gewoonweg niet over kunnen nadenken en kinderopvang voor hen de enige optie is. Net daarom steunen we de acties van het Crisiskabinet Kinderopvang en hun pleidooi voor minder kinderen per begeleider in de opvang. Was dat destijds zo georganiseerd, dan hadden we onze zoon misschien wel naar de kinderopvang laten gaan.’
Heb jij, Boris, als papa ook overwogen om die keuze te maken?
Boris: ‘Dat kwam wel even ter sprake, maar ik doe mijn job in het onderwijs heel graag. En ik geef toe dat ik ook dacht – zoals we dat in onze vriendenkring zagen – dat Kim na verloop van tijd weer aan de slag zou gaan. Bovendien doken er plots allerlei vragen op die we ons voordien niet hoefden te stellen: werd ik nu de enige kostwinner? Hoelang kon Kim thuisblijven met een uitkering van tijdskrediet? Wat betekende dat voor haar pensioen? Het duurde even voordat ik volledig overtuigd was van haar keuze.’
Wennen aan prikkels
En wat toen Bojan de leeftijd had om naar de kleuterschool te gaan? Hoe verliep die overstap?
Kim: ‘Op 2,5 jaar zijn heel wat kinderen nog niet klaar voor de kleuterschool. Dat was bij hem ook het geval. De school raadde ons zelf aan om te wachten tot hij drie jaar oud was. Aangezien ik toch thuis was, konden we dat in ons gezin makkelijk regelen. Voor een peuter is het ideaal om in een klasje van vijf à zes kinderen in te stappen, maar vaak is dat niet de realiteit. In veel andere Europese landen ligt de instapleeftijd voor de kleuterschool later en daar zijn goede redenen voor. Je kunt er tal van kinderpsychologen en -psychiaters op nalezen die dat ook zullen beamen.’
Die eerste schoolstart is toch voor veel kinderen een grote aanpassing?
Boris: ‘Aanvankelijk redeneerde ik ook zo: dit is gewoon een moeilijke periode waar je als ouders doorheen moet. Toch lukte het bij Bojan pas vanaf de tweede kleuterklas en hij ging nooit voltijds naar de kleuterschool. Telkens had hij tussendoor behoefte aan rustmomenten om te bekomen.’
‘Het mooie aan huisonderwijs is dat je een-op-een kan werken’ – Boris
Kim: ‘Uiteindelijk bleek hij gewoon wat meer tijd nodig te hebben om zich goed te ontwikkelen. Niet elk kind aardt zomaar in het klassieke schoolsysteem, dat weten we door onze eigen onderwijservaring. Mijn moeder is al haar hele leven leerkracht en Boris geeft les in het middelbaar. Zelf stond ik ook een aantal jaren in het onderwijs.’
Thuis ‘les’ van mama
Afgelopen schooljaar koos je dan voor huisonderwijs. Ook dat was niet gepland?
Kim: ‘Neen, maar plots vielen er een aantal zaken samen die ons daartoe brachten. Vanaf september vorig jaar moest Bojan naar het eerste leerjaar, wat dus wél voltijds was. Daar kwamen onze plannen om te verhuizen nog bovenop. In de loop van het schooljaar vonden we dat niet handig in combinatie met de keuze voor een basisschool. Vandaar de piste van individueel huisonderwijs. Ik ben toch thuis en gezien mijn ervaringen als leerkracht zag ik dat zitten.’
Boris: ‘Had iemand ons tien jaar geleden verteld dat onze kinderen thuis les zouden krijgen, dan vonden we dat toen zeker een gek idee. We houden zelf mooie herinneringen over aan onze schooltijd.’
LEES OOK > Leren over huisonderwijs
Hoe kijken jullie nu terug op dat voorbije schooljaar?
Kim: ‘Op die leeftijd zijn kinderen nog heel gemotiveerd om van alles te leren. Lezen, schrijven, rekenen… Er zijn zo veel dingen in onze dagelijkse leefwereld waardoor ze geprikkeld worden om die vaardigheden gaandeweg onder de knie te krijgen. Het begint gewoon met de straatnamen te lezen als je wandelt in de buurt. Door samen op ontdekking te gaan in de natuur of een stad te bezoeken zijn er trouwens heel wat leerkansen. De onderwijsinspectie – die huisonderwijs terecht goed controleert – moedigt dat ook aan.’
Boris: ‘Ik was vooral bezorgd over hoe dat zou lopen met nog twee jongere kinderen in huis. Maar dat ging prima. De schoolse context, met een dagplanning en een kringgesprek ‘s ochtends, boots je immers niet zomaar na. Kim zat veel minder met werkschriftjes aan tafel dan ze tevoren dacht. Het mooie aan onderwijs thuis is dat je een-op-een werkt, anders dan wat een leerkracht in de klas kan doen.’
‘Net als toen ze nog kleiner waren, kan ik door huisonderwijs volop inspelen op het tempo waarop elk van onze kinderen zich ontwikkelt’ – Kim
Kim: ‘Uiteraard waren er momenten dat ik mij met Bojan een uurtje apart zette om te rekenen, terwijl ik de jongste kinderen een andere leuke activiteit liet kiezen. Maar als we een boek lazen of op stap gingen, konden we dat samen doen. Ook vaak met Boris erbij als hij dat met zijn lesopdrachten kon regelen.
Ik merkte trouwens dat Adans interesse om dingen te leren almaar meer gewekt werd en hij er soms gewoon spontaan bij kwam zitten. Als vijfjarige is hij straks ook leerplichtig. Als hij niet naar de kleuterschool gaat, zal ik hem evengoed huisonderwijs geven. Net als toen ze nog kleiner waren, kan ik op die manier volop inspelen op het tempo waarop elk van onze kinderen zich ontwikkelt. Het lijkt erop dat Bojan nu wat voorsprong heeft op andere kinderen. De vraag rijst dan ook hoe dat zal verlopen als hij ooit toch weer naar school gaat. Zelf vindt hij het in elk geval fijn om thuis les te krijgen en voor ons gezin is het op dit moment gewoon de beste keuze.’
Niet geïsoleerd
Welke reacties krijg je van je omgeving als jullie keuze voor huisonderwijs ter sprake komt?
Boris: ‘Wat we waarschijnlijk het meest te horen krijgen, is “zijn jullie kinderen dan wel sociaal genoeg?”. Daar kunnen we volmondig “ja” op antwoorden. We leven als gezin niet geïsoleerd. We ontmoeten regelmatig andere gezinnen die ook huisonderwijs geven, onze kinderen hebben hun hobby’s en in de vakantie gaan ze op kampjes.’
Kim: ‘Toch zou ik ons huisonderwijs graag collectiever aanpakken om het meer te kunnen dragen samen met andere gezinnen. Collectief huisonderwijs vindt in ons land nog te weinig plaats. Onze directe omgeving, mijn ouders en mijn zus, stelt zich niet echt vragen over dat huisonderwijs. Ik heb een goede band met hen. Zij steunen ons op alle vlakken en zijn gaandeweg meegegroeid in de soms atypische keuzes die we als gezin maken.
Daarnaast heb ik veel contact met andere gezinnen via Instagram. Maar ook door de ‘Mamababbels’, die ik voor een vroedvrouwenpraktijk organiseer. Veel jonge ouders voelen de behoefte om de uitdagingen van het ouderschap samen te dragen. Daarvoor is het goed dat we fysiek kunnen samenkomen, want we leven vandaag allemaal op onze eilandjes.’
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Dit artikel verscheen in september 2023 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram
Gepubliceerd op: 18/08/2023, laatste update op: 18/09/2023