Hoe help je een hoogsensitief kind opgroeien in een wereld vol prikkels?

"Mijn vrouw en ik hebben er nooit ruzie over gehad, maar we hadden wel een heel andere mening. Zij ging altijd voor de confrontatie. Ze wilde Alex meetrekken in de maatschappij, want daar zou hij zich later ook moeten handhaven. Ik had meer iets van: als die jongen het graag rustiger aan wil doen, laat hem dan toch."

Aan het woord is Toni De Coninck. Zijn zoon Alex is, net als hijzelf, hoogsensitief. Hij schreef er een boek over: ‘De windvanger’. Als volwassenen worstelen we nog met de vraag hoe we het hoofd boven water houden in onze druk-druk-druk maatschappij. Maar hoe help je een kind met HSP opgroeien in een wereld vol prikkels?

Zonder filter

Toni De Coninck: “Hoogsensitiviteit’ heb je niet, je kunt alleen maar hoogsensitief zijn. Hoogsensitieve mensen missen een bepaalde filter, waardoor prikkels harder binnenkomen. Het klassieke voorbeeld: een etiketje dat schuurt in een trui. Daar kan een hoogsensitief persoon vaak absoluut niet tegen. Maar ook lawaai, drukte, en zelfs een onaangename bries kunnen er te veel aan zijn.”

Dat zorgt ervoor dat hoogsensitieve kinderen nogal eens als ‘lastig’ worden beschouwd. Kleine, schijnbaar onbenullige prikkels kunnen aanleiding geven tot hevige uitbarstingen.

Toni: “Een doodgewone strandvakantie werd al snel een uitputtingsslag. Er was altijd wel een korrel zand of een druppel water die bij Alex voor een kortsluiting zorgde. We wisten niet wat we moesten doen.”

“De vakanties waren nooit echt vakanties. Ik was nooit ontspannen, ook omdat ik zelf hoogsensitief ben en dus extra hevige reageerde op wat Alex deed. Dan moet je als koppel wel sterk staan. We hebben onze onenigheden gehad, maar we konden altijd praten.”

Drukte: confronteren of ontwijken?

“Een hoogsensitief kind kan absoluut niet tegen verrassingen en drukte. Het is om miserie vragen als je op een zondagavond plots zegt: ‘Kom, we gaan nog snel even naar een proevertjesfestival in de stad.’ Mijn vrouw en ik hebben nooit ruzie gehad over hoe we dat aanpakten, maar we hadden wel een andere mening. Zij ging altijd voor de confrontatie. Ze wilde Alex meetrekken in de maatschappij, want daar zou hij zich later ook moeten handhaven. Ik had meer iets van: als die jongen het graag rustiger aan wil doen, laat hem dan toch. Wellicht ligt de waarheid ergens in het midden.”

Natuurlijk moet een hoogsensitief kind meedraaien in het dagelijks leven. Daar zijn geen hapklare recepten voor, geeft Toni toe.

“En het evolueert ook, dat wil ik zeker meegeven. Alex is nu vijftien en hij kan steeds beter om met die prikkels. Als hij nu in een lastige situatie terechtkomt, ontdooit hij na vijf minuten, waar dat vroeger een uur gevraagd zou hebben. Stilaan leert hij ook de mooie kanten van zijn hoogsensitiviteit zien. En humor helpt ook.”

Blijven praten

Toni: “Het is belangrijk om daar als moeder of vader over te blijven praten. Met een tiener krijg je niet altijd klank terug, maar soms hoeft het niet meer te zijn dan naast hem gaan zitten en zeggen dat het normaal is dat hij zich zo voelt. Dat je het begrijpt. Zo krijgt hij mentale rust. Als het echt nodig is, moet je hem ook durven straffen. Zolang die communicatielijn maar niet verbroken raakt.”

Normaal met een andere aanpak

Toni: “Hoogsensitieven hebben nog te vaak het gevoel dat ze abnormaal zijn. Ik noem mijn zoon bewust anders-normaal. Hij is normaal, maar vraagt soms een andere aanpak.”

“In het onderwijs was dat vijf jaar geleden zeker en vast nog een moeilijk thema. Ze vonden het aanstellerij. Het is ook niet gemakkelijk. Je zit daar met een kind dat stoelen omduwt, potloden kraakt, zich brutaal gedraagt – en dat valt echt niet goed te praten. Een kind moet op dat moment een sanctie krijgen. Maar een sanctie in volle klas zorgt bij zo’n hooggevoelig kind alleen maar voor een diep gevoel van vernedering, en maakt de zaken vaak erger.”

Medicatie?

Toni: “Er bestaan geen medicijnen voor hoogsensiviteit. Omdat Alex zich door alle prikkels maar moeilijk kon concentreren in de klas, hebben we een tijdje Rilatine geprobeerd. Maar de neveneffecten werden te groot: hij voelde zich een zombie en zijn vrienden begonnen ook te zeggen dat hij niet normaal deed. Toen liet hij zelf weten dat hij dat niet meer wilde nemen. Daar moet je als ouder naar luisteren. Ik vond het ook sterk en hoopgevend dat hij die streep zelf durfde te trekken.”

Het kapitaal van hoogsensitieve kinderen

“Daarom pleit ik ook voor een algemene verandering. We kunnen dit niet alleen maar bij het onderwijs leggen, ik droom vooral van een maatschappij die op zich zachter wordt, minder hectisch en luid. Het klinkt wellicht naïef, maar ik zou het mooi vinden als we in het algemeen meer aandacht hadden voor het kapitaal van gevoelige kinderen, in plaats van alleen maar supersterke werkkrachten te willen creëren.”

Een belangrijk signaal

Toni: “Hooggevoelige kinderen hebben ons iets te leren. Dit is een overprikkelde maatschappij, waarin we met z’n allen tegen tweehonderd kilometer per uur op een muur lijken af te stevenen. Mensen komen gewoon niet meer tot rust, en streven naar rust wordt ook niet aangeleerd op school. In tegendeel, de lat moet altijd maar hoger. Daar gaan we allemaal aan kapot. Daarom noem ik kinderen met HSP weleens de kanarievogels in de koolmijn: zij geven ons het signaal dat dit echt niet meer oké is, en dat er dingen moeten veranderen.”

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.