Energie van de zon is gratis, ze schijnt voor iedereen. Maar zonnepanelen om die energie op te vangen kosten wel geld. Nu we geen subsidies meer krijgen en de terugdraaiende teller is verdwenen, zijn zonnepanelen dan nog interessant? Jawel, maar je moet het goed aanpakken. We leggen je uit hoe.
De prijs van zonnepanelen is de laatste jaren sterk gedaald. Zo sterk dat subsidies niet meer nodig zijn om een investering rendabel te maken. Sinds 1 januari 2024 zijn de Vlaamse premies voor zonnepanelen dan ook stopgezet. In Brussel kan je wel nog groenestroomcertificaten krijgen.
Heb je een budget ter beschikking, dan kun je dus kiezen: je zet het op een spaarboekje aan 2% rendement, of je investeert het in zonnepanelen, aan minstens 3,5% rendement.
LEES OOK > Geen terugdraaiende teller meer voor zonnepanelen: alle vragen op een rij
Zo werkt je zonne-installatie
Je zonnepanelen leveren elektriciteit. Op een zonnige dag leveren de panelen meer dan op een bewolkte dag. En als de zon recht boven de panelen staat, leveren die meer elektriciteit dan wanneer het licht schuin invalt. Schaduw op de panelen kan de opbrengst tijdelijk sterk laten dalen, ook als maar één paneel voor een stukje in de schaduw ligt.
De zonnepanelen sturen de elektriciteit naar de omvormer. Die maakt de stroom geschikt voor injectie op je elektriciteitsnetwerk. Of technischer: die maakt van de gelijkstroom van de panelen een mooie wisselspanning van ongeveer 230 volt, met een frequentie van 50 hertz.
Te veel of te weinig
Wekken de panelen meer stroom op dan je zelf verbruikt? Dan gaat het overschot via je digitale meter naar het elektriciteitsnet in de straat. Elk kwartier meet je teller hoeveel je geleverd hebt.
Naast je gewone elektriciteitscontract sluit je dus ook een teruglevercontract af met je leverancier. Die zal de geleverde stroom vergoeden. Afhankelijk van je leverancier en je contract krijg je daarvoor 2 tot 7,5 eurocent per kilowattuur. Bij de meeste leveranciers is het teruglevercontract afhankelijk van je afnamecontract. Je kan dus niet zelf combineren.
Verbruik je meer dan de panelen leveren? Dan neem je de nodige stroom af van het elektriciteitsnet. Je digitale meter telt opnieuw elk kwartier hoeveel extra stroom je afneemt. Die wordt je aangerekend op je energiefactuur. De prijs die je betaalt ligt een stuk hoger. Op deze elektriciteit betaal je een winstmarge voor de leverancier, maar ook alle distributiekosten, taksen, toeslagen en btw. Zo kom je op 30 tot 43 eurocent per kilowattuur.
Het is dus interessant om je eigen stroom zoveel mogelijk direct zelf te gebruiken, zonder die eerst naar het net te laten stromen. Hoe meer je je eigen ‘productie’ kunt aanwenden, hoe hoger het rendement van je zonnepanelen.
LEES OOK > Gascondensatieketel of warmtepomp?
Slim investeren voor optimaal rendement
Vroeger werden zonnepanelen zoveel mogelijk naar het zuiden geplaatst. Midden op de dag staat de zon het hoogst, en levert ze dus het meeste energie. Anderzijds zijn veel gezinnen dan net niet thuis. Zonnepanelen op het zuiden zijn dus niet ideaal voor het zelfverbruik.
Bij de meeste gezinnen ligt de verbruikspiek ’s avonds. Iedereen komt thuis, de kookplaat en oven gaan aan, en misschien draait de eerste was al. Je zonnepanelen op het westen richten is in zo’n situatie dus beter.
Heb je een oost-west gericht dak, dan kun je ook de helft naar het oosten, en de helft naar het westen leggen. De opbrengst zal dan veel gelijkmatiger gespreid liggen over de hele dag.
Een plat dak is ideaal. Door de rijen beurtelings naar het oosten en het westen te leggen, passen er bovendien dubbel zoveel panelen op het dak.
Een dak vol?
Als maatschappij hebben we zoveel mogelijk duurzame stroom nodig. In het ideale geval leggen we dus alle daken maximaal vol. Zolang de terugleverprijzen hoog waren, was dat ook financieel interessant. Maar nu de terugleverprijzen sterk gedaald zijn, kies je de installatie beter niet te groot. Zo kun je meer van je eigen opbrengst direct opgebruiken.
Heb je een hoog verbruik, of wil je een zo groot mogelijke installatie? Bij particulieren mag een omvormer nooit zwaarder zijn dan 10 kVA. Vanaf 5 kVA heb je een driefasige aansluiting nodig. Ook hier biedt een spreiding van de panelen naar oost en west een oplossing: de panelen leveren dan nooit allemaal tegelijk hun maximumcapaciteit. De installateur kan daar rekening mee houden en je omvormer daarop afstemmen.
Met alle panelen op het zuiden kan het vermogen van de omvormer tot 20% kleiner zijn dan het vermogen van de panelen. Maar met een spreiding kun je zakken naar 50%. Of omgekeerd: met een spreiding over de windrichtingen kan je dubbel zo veel panelen aansluiten op je omvormer.
Terugverdientijd
Afhankelijk van de richting van je installatie levert een kilowattpiek aan zonnepanelen elk jaar 800 tot 1000 kWh elektriciteit op. Van april tot augustus mag je rekenen op ruim 100 kWh per maand.
Afhankelijk van het aantal panelen betaal je tussen 1100 en 1700 euro per kilowattpiek. Hoe meer panelen je laat plaatsen, hoe lager de kosten per paneel. Wil je panelen met een mooier design of een grotere opbrengst per oppervlakte, dan betaal je wat meer. Als je minstens 20% van de energie die je opwekt direct zelf kan gebruiken, kan je zonnepanelen terugverdienen in ongeveer 10 jaar. Zonnepanelen gaan makkelijk 25 jaar mee. Je hebt er nadien dus nog jaren genot van.
Rekenvoorbeeld
We nemen als voorbeeld een installatie van 5.000 wattpiek. Dat zijn 12 zonnepanelen of ongeveer 25 vierkante meter. Aankoopprijs 6.250 euro.
Gericht op het zuiden, levert deze installatie zo’n 5.000 kilowattuur elektriciteit per jaar. Naar het oosten of het westen ligt dat rond de 4.000 kilowattuur. Verkoop je die elektriciteit, dan levert dat afhankelijk van je energiecontract 80 tot 390 euro per jaar op. Als je zelf niks verbruikt, verdien je de investering dus terug op 16 tot 60 jaar.
Meer installeren dan je zelf verbruikt, is dus enkel interessant als je een hoge terugleververgoeding kan krijgen: 5 eurocent per kilowattuur of beter. Het wordt wel beter als je een deel van de elektriciteit zelf verbruikt. Je bespaart dan immers de aankoop van dure elektriciteit.
Zonder veel moeite haal je 20% zelfverbruik met een zuidopstelling. Met een oost-westopstelling of door op je gedrag te letten kan dat oplopen boven 30%. Afhankelijk van je energiecontract bespaar je jaarlijks 400 tot 600 euro. Je verdient je investering dan terug op 10 jaar. Aangezien een installatie 25 à 30 jaar meegaat, heb je nadien nog jaren winst.
Heb je een elektrische wagen die je kan laden op het moment dat de zon schijnt, dan kan je het zelfverbruik nog veel hoger opkrikken. De terugverdientijd van de zonnepanelen daalt dan navenant.
Ideaal dak voor zonnepanelen
In Brussel heb je nog recht op groenestroomcertificaten, wat de terugverdientijd ook daar verkort. Meerdere offertes aanvragen en goed vergelijken is de boodschap. Ook een groepsaankoop kan de aankoopprijs drukken. Geef steeds voorrang aan kwaliteit, niet aan de laagste prijs. Een garantie van 10 jaar op de omvormer verdient de voorkeur, zo vermijd je voortijdig extra kosten.
Zijn zonnepanelen dan een must voor iedereen? Nee, dat niet. Allereerst: je moet een eigen dak hebben. Dat kan een plat dak zijn, maar ook een hellend dak met een helling tussen 20° en 60° is geschikt.
Ideaal is een dak met dakvlakken naar het oosten en het westen. Maar alle daken tussen oost en west richting het zuiden zijn geschikt. Twijfel je? Op de zonnekaart kun je je opbrengst per dakdeel opzoeken.
De kleine lettertjes
Zonnepanelen zijn dus nog zeker interessant. We geven je nog wat aandachtspunten mee voor offertes.
Een correcte offerte vermeldt minstens:
- merk, model en type van de aangeboden panelen en omvormer
- het gebruikte bevestigingsmateriaal
- productgaranties, en de garantie op het systeem
- het geïnstalleerd vermogen
- een berekening van de jaarlijkse opbrengst, met opbrengstgarantie
- een legplan, de plaats van de omvormer en de kabels
- wat wel en niet inbegrepen is in de prijs
- de totaalprijs, inclusief btw (21%, of 6% voor woningen ouder dan 10 jaar)
Als lid van de Gezinsbond krijg je spaarkorting op zonnepanelen bij Eneco en Energy Protect. Bekijk het ledenvoordeel op onze site voor meer informatie.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 16/03/2018, laatste update op: 06/09/2024