Het nieuwe schooljaar veilig op gang trappen: tips van ouders

‘Boekentassen mee? Fietshelmen op? Hesjes aan? Zijn de lichtjes in orde? Gaan jullie goed opletten en heel voorzichtig zijn?’ Het is weer zover, de rush naar school. Nu misschien nog in de frisse ochtendzon, straks in de schemer en het ochtendgrijs. Met de fiets of te voet is het dubbel zo spannend. Niet alleen om voor de bel op school te zijn, maar ook om dat razende verkeer te trotseren.

Weet je nog, die lange, saaie lockdown? Een van de voordelen was minder verkeer op de weg. En dus gingen wij wandelen, fietsen en genoten we stiekem van de lege straten in het centrum van de stad. En zo komt het misschien wel dat mijn dochter van zes een goede fietser is. Ze fietst al sinds haar vierde gezwind op twee wielen, we gebruiken de auto amper en fietsen dagelijks, en ook de weg naar school kent ze ondertussen op haar duimpje.

13 kinderen per dag

En toch vind ik het ook weer spannend, die eerste september. Krantenkoppen als ‘Dagelijks raken dertien kinderen gewond bij ongeval van of naar school’ vangen mijn aandacht, en ik houd mijn hart vast voor wanneer kleine broer straks ook wil meefietsen. Dertien per dag, dat is heel veel.

Woensdagmiddag is het gevaarlijkste moment, bericht het verkeersveiligheidsinstituut Vias. 12 en 16 jaar zijn dan weer de risicoleeftijden. Rond 12 jaar is immers de leeftijd waarop veel kinderen zelfstandig naar school beginnen te gaan. Zo belangrijk dus om kinderen goed voor te bereiden, zodat ze over genoeg vaardigheden, kennis en reflexen beschikken om als fietser of voetganger dat zware verkeer de baas te kunnen.

LEES OOK > Veilig naar school fietsen met een verkeersbeleid op kindermaat

Echt fietsen leer je in het verkeer

Maar wanneer kan je kindje dan mee met de fiets of te voet naar school? Regel nummer 1: daar is geen regel voor. De leeftijdsgrens van 8 jaar om onder begeleiding van een volwassene naar school te fietsen is een richtlijn. Misschien durft Amber meer dan Maurice? En is Hafsa van nature wat vaardiger dan haar leeftijdsgenootjes? Belangrijk is dat je je kind niet overschat, tipt Vias nog.

Studies tonen aan dat kinderen van 8-9 jaar niet in staat zijn om alle verkeerssituaties de baas te kunnen. Maar het is wel belangrijk dat je je kind voorbereidt. Echt fietsen leer je in het verkeer, net zoals je leert zwemmen in een zwembad. En blijf je kinderen met de auto tot aan de schoolpoort afzetten, dan vergroot je zelf ook weer het conflict in de buurt van scholen tussen gemotoriseerd verkeer en die kleine, kwetsbare weggebruikers.

Laat je kind voorop

Jij kent je kind beter dan wie ook. Lukt het al goed om op de fiets rond te kijken zonder het evenwicht te verliezen? Lukt 1 hand loslaten al om de richting aan te geven? Gaat het op– en afstappen vlot, en het remmen? Weet je kind dat je moet stoppen aan het zebrapad? Dit zijn vaardigheden die je kunt oefenen.

‘Oefen door regelmatig samen in het verkeer te fietsen en de wandelen,’ tipt VSV, de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. ‘Wijs je kind op mogelijke gevaren – de uitrit van een garage bijvoorbeeld, een openslaande autodeur- en leg uit wat je kan doen in zo’n situaties. Sta ook even stil bij plekken die wat meer aandacht vragen, een druk kruispunt bijvoorbeeld. Ga zelf ook eerst als ouder op zoek naar de veiligste – en dat is niet noodzakelijk de kortste – weg naar school.

Fietsen jullie samen, laat je kind dan naast of voor je rijden. Fietsen kinderen achter mama of papa, dan gaan ze minder nadenken over hun gedrag in het verkeer. En het is net de bedoeling dat ze zelf leren om situaties in te schatten en te participeren. En last but least: vertrek op tijd. Haast en spoed is zelden goed, zeker niet in het drukke schoolverkeer.’

LEES OOK > Goed voorbereid aan het nieuwe schooljaar beginnen: checklist

Meer tips van mama’s en papa’s met jonge stappers en trappers:

• ‘Mijn dochter kon het verschil tussen links en rechts maar niet onthouden. Daarom kleefde ik twee stickers op haar stuur. Links een lolly (met de L van links), rechts eentje van een regenboog (met de R van rechts). Straks gaan we naar links, de kant van de lolly, zei ik dan terwijl ze voorop fietste.’
• ‘Al van bij de peuterleeftijd hangen in de inkomhal op een heel zichtbare plek helmen en fluohesjes. De kinderen gaan nooit buiten zonder. Het is een gewoonte geworden. Willen we vertrekken, dan is het schoenen aan, helmen op en hesjes aan. En durven wij het eens vergeten, dan zullen de kinderen er ons wel aan herinneren.’
• ‘Misschien een gekke tip, maar geniet er vooral ook van. Oké, het is gevaarlijk, maar samen fietsen of wandelen met je kind is zo leuk. En ben je zelf ontspannen, dan zal je kindje ook minder krampachtig in het verkeer bewegen.’
• ‘Het is verleidelijk om met de wagen tot vlak voor de schoolpoort te rijden, maar dat deden wij nooit. Ik zette de auto altijd 2 straten verder, zodat we rustig naar school konden stappen en ik hen ondertussen ook wat kon wijzen op de weg, de verschillende soorten gebruikers en gevaren. En dat bleek eigenlijk wel een goede voorbereiding op onze fietstochten naar school later.’
• ‘Vind ik het verkeer onderweg soms te druk of te gevaarlijk, dan laat ik mijn zoon van 8 traag op de stoep fietsen, zelfs al is er een fietspad. Beter voorkomen…. Al is het dan wel extra opletten voor voetgangers natuurlijk.’

De Gezinsbond vraagt een verkeersbeleid op maat van kinderen. Lees er hier meer over.

Kidical Mass

Ken je Kidical Mass? Deze campagne van de Fietsersbond organiseert fietstochten met zoveel mogelijk deelnemers van alle leeftijden, speciaal voor kinderen en hun ouders. Een plezant fietstochtje met de kleintjes en een signaal om duidelijk te maken dat er veel vraag is naar kindvriendelijke en veilige fietsinfrastructuur.

In september vinden er kinderfietstochten plaats in heel Vlaanderen en Brussel. Je vindt een overzicht op fietsersbond.be/kidicalmass

Bron: vab.be / vias.be / Met dank aan: VSV (verkeeropschool.be)

Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.