Hoe vaak hebben mijn ouders mij vroeger niet gezegd: "Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag nog kunt doen!" En nu we zelf een driekoppige kroost door hun studiejaren helpen loodsen, merken we dat uitstelgedrag van alle tijden is. Met één verschil: de verleidingen zijn groter.
‘Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag nog kunt doen!’ Een uitspraak die we allemaal wel eens te horen kregen van onze ouders. Eens je zelf een tiener de studiejaren moet loodsen, merk je dat uitstelgedrag van alle tijden is. Met één verschil: er zijn vandaag veel meer verleidingen.
Uitstelgedrag is alles wat ervoor zorgt dat je taken voor je blijft uitschuiven, terwijl ze dringend moeten gebeuren. Uitstellers lijken voor hun ouders lui en ongemotiveerd. Ze gamen, lezen, ruimen hun kamer op… Kortom, ze doen alles behalve studeren op het juiste moment.
Maar meestal is er bij uitstelgedrag meer aan de hand dan luiheid. Desinteresse, passieve faalangst (liever vermijden dan proberen en falen), perfectionisme dat verlammend werkt, te weinig zelfvertrouwen… of een combinatie van al die factoren.
LEES OOK > Mijn tiener heeft faalangst
In de examenperiode kan uitstelgedrag echt een blok aan het been van je tiener worden. Door te laat te beginnen (of: te veel te ontspannen) of te veel afgeleid raken bij het studeren, komt je kroost in tijdnood en slaat de paniek toe. Niet zelden wordt dan tot een stuk in de nacht geblokt.
Hoe kan je je kind helpen uitstelgedrag aanpakken?
1) Help afleiding beperken
Smartphone in een andere kamer leggen (liefst ver weg), televisie en spelconsole uit de kamer halen en zelfs wifi uitschakelen als dat niet nodig is om te studeren.
2) Stel samen een tijdschema op
50 minuten studeren, 10 minuten pauzeren is bijvoorbeeld een goed ritme. Leer je kind dat inplannen én begrenzen. Is 50 minuten te veel? Werk dan met kleinere tijdsblokken.
3) Splits grote taken op
Een grote hoeveelheid werk die opdoemt, dat schrikt natuurlijk af. Door je kind te leren die grote taak in kleine deeltaken op te splitsen (hoofdstuk per hoofdstuk bijvoorbeeld) wordt het doenbaarder. Bijkomend voordeel is dat de tijdsbesteding van een kleine taak gemakkelijker in te schatten valt dan van een grote.
4) Fouten maken mag
Zeker bij perfectionistisch ingestelde kinderen kan het moeilijk zijn om aan te leren dat fouten maken mag, dat de lat een beetje lager mag, dat goed goed genoeg is. Ouders kunnen hierbij begeleiden door vooral te kijken naar wat goed gaat en waar er vooruitgang is, in plaats van te focussen op een fout.
LEES OOK >Stress op school: de oorzaken
5) Help het ‘grote plaatje’ te zien
Dit examen is weer een stapje dichter bij het afronden van dat jaar, dat diploma, die opleiding. Tieners hebben moeite hebben om op lange termijn te denken, dus is het jouw taak als ouder om ‘dat vervelende vak waar ze niets van leren’ in een groter geheel te plaatsen.
6) Geef het goede voorbeeld
Een irritant taakje dat ouders maar al te vaak horen, maar het klopt natuurlijk wel. Pak zelf ook de lastigste taken of degene waar je geen zin in hebt eerst aan. Benoem ook dat je ertegen opziet en dat je er toch aan begint: omdat je blij zal zijn dat het achter de rug is en je dan iets leuks kan doen, bijvoorbeeld.
Als ouder je kind met uitstelgedrag ondersteunen is één ding, maar ze moeten het natuurlijk wel nog altijd zélf doen.
Deze tips kan je je tiener onder de neus schuiven:
1) Begin eraan voor 10 minuten
Het moeilijkste deel is… beginnen. Beloof jezelf dat je na tien minuten mag stoppen om iets leukers te doen. Niet zelden zal je vaststellen dat je liever doordoet, nu je toch bezig bent.
2) Beloon jezelf
Beloon jezelf bij het afwerken van een taak. Dat werkt vooral als je realistische doelen stelt, die je dan ook kan halen. Te veel plannen en er niet raken, zorgt voor nog meer frustraties.
3) Hou het lastigste niet voor het laatst
Is er een deel van de leerstof waar je het meest tegen opziet? Hou dat niet voor het laatst, als je al vermoeid bent en in tijdnood zit. Probeer het eerst te doen: zo kan je eventuele vragen nog doormailen naar de leerkracht of een klasgenoot en zit je niet vast.
4) Doe het niet alleen
Overleg met vrienden of klasgenoten over de leerstof, stel vragen, probeer oplossingen te zoeken.
5) Elimineer afleiding
Smartphone wég, internet uit, laptop… enkel als het echt nodig is. Installeer eventueel een programma dat bijhoudt wat je doet en hoeveel tijd je eraan besteedt of dat bepaalde sites blokkeert.
Van uitstel komt afstel… en daar kan je later dan weer dik spijt van krijgen. Ook al zie je niet altijd onmiddellijk het nut, het is de moeite waard!
Lukt het niet alleen? Dan kan je terecht bij Teleblok en CLB Chat.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 17/04/2018, laatste update op: 26/05/2023