De LEGO-trein waar hun papa vroeger mee speelde, is het favoriete speelgoed van Emiel (8) en Jan (5). Maar in het echt naar treinen kijken, spreekt natuurlijk nog meer tot de verbeelding. We ontmoeten de twee broers, samen met mama Anke en papa Dries, in Train World in Schaarbeek. Sinds kort heeft dit treinmuseum ook een belevingsgerichte rondleiding op maat van kinderen zoals Emiel, die al van bij de geboorte slechtziend is.
Voor dit belevingsbezoek spreken we af in de immense hal achter de museumshop, waar enkele prachtige stoomlocomotieven je meteen overweldigen. Gids Christos begint zijn rondleiding met het levensechte verhaal van de spoormannen Alfons en Raoul. ‘Dit zijn jullie blauwe werkmanskleren, kepie en sjaaltje’, zegt hij tegen het jonge gezelschap. ‘En vergeet ook je stofbril, borstel, vuilnisblik, brooddoos en thermoskan niet.’
De ‘verhalenlocomotief’ waarmee Emiel en Jan door de hal mogen rijden, is een wagentje dat al hun zintuigen prikkelt. Ze kunnen zelf de stoplichten en remmen bedienen, er komt rook uit een klep en ze ervaren allerlei geluiden en geuren.
‘Waar is mijn stoomtrein?’, roept Emiel uit, terwijl hij zich helemaal inleeft in de rol van machinist Alfons. ‘Ik wil de oliekan’, reageert zijn broer Jan, die zo het werk van stoker Raoul voor zijn rekening neemt. ‘Maar hoe kan ik nu de wielen van die grote trein oliën?’, zie je dat vijfjarige baasje zich afvragen.
LEES OOK > 6 tips die een museumbezoek met kinderen leuker maken
In een klein stationnetje
Zodra Emiel de sleutels van hun treintje gevonden heeft, voelt hij zich vertrekkensklaar voor een dagje met de stoomlocomotief. ‘Ho, ho, jongens, wacht nog even hé’, spreekt gids Christos hen kordaat toe. ‘Eerst moeten we de remmen testen. En zie je hier die lichten?’
Als ze de lichtknoppen opmerken, zijn de twee broers niet meer weg te slaan van het seinpaneel. ‘Als het groen is, mag ik vertrekken’, weet machinist Emiel. Ook Jan leeft zich uit met de seinlichten, al zitten voor hem de knoppen nog net iets te hoog. En nadat onze gids-verteller de jonge spoormannen nog wat verplichte administratieve documenten getoond heeft – jawel, ook toen al! –, kan het grote werk beginnen.
De ‘verhalenlocomotief’ waarmee Emiel en Jan door de hal mogen rijden, is een wagentje dat al hun zintuigen prikkelt
Als een volleerde kolenschepper voorziet Jan hun locomotief van de nodige brandstof. Daarna klimmen ze allebei in de stuurpost, bij deze trein ook wel het ‘machinistenhuis’ genoemd. De broers zitten nu in een echte stoomlocomotief, de Type 10 Pacific, die begin vorige eeuw vooral op de lijn naar Antwerpen-Centraal reed.
Ze zoeken de remmen, de versnellingen, draaien aan het stuur en proberen allerlei knopjes uit voor het seinsignaal. ‘Opgelet’, zegt Christos nog, ‘hier staat “voorzichtig, doodsgevaar!”. Dit mag je dus niet aanraken.’
De verbeelding van de jongens slaat vanaf dan pas echt op hol en uit volle borst beginnen ze In een klein stationnetje te zingen. Klaar voor een lange droomreis met deze legendarische stomer. Tjoeke, tjoeke, tuut tuut, weg zijn wij!
Slechtziend
‘Op die manier hebben we nog nooit een museumbezoek met onze kinderen beleefd’, reageert Anke na de rondleiding in Train World. ‘Ze konden werkelijk al hun zintuigen gebruiken en dat maakte het voor Emiel heel tof.’
Dat de oudste zoon van Anke en Dries van bij de geboorte slechtziend is, heeft vanzelfsprekend een impact op het hele gezin. ‘Toch belet ons dat niet om samen allerlei leuke dingen te doen en zo te ervaren wat wel of niet lukt’, zegt Dries. ‘Dit museum heeft het voordeel dat treinen heel groot zijn en je dus alles goed kan zien.’
Een tijdje geleden trokken Anke en Dries met hun kinderen naar het Brusselse dinomuseum. Ook dat bezoek viel voor Emiel goed mee. ‘Die dinosaurussen zijn enorm grote wezens waar je niet naast kunt kijken’, lacht Anke.
‘We bezochten ook eens een LEGO-expo met het gezin, maar daar had je net heel wat kleine voorwerpen. Toen Emiel alles van dichtbij wilde bekijken, vonden de museumbewakers dat niet zo fijn…’
Universal design
Het ‘treintje op kindermaat’ van Train World – de Multisenso Rail – kadert in een aanbod dat oorspronkelijk ontwikkeld werd voor mensen met een mentale beperking. Maar uiteindelijk beleeft iedereen plezier aan zo’n rondleiding die alle zintuigen prikkelt en inspeelt op de persoonlijke leefwereld van elk kind. Daarin verschilt deze aanpak sterk van een gewone gidsbeurt, waar het accent vooral ligt op de overdracht van kennis en informatie.
‘We doen met de kinderen allerlei leuke dingen, zoals dit museum, en zo ervaart Emiel wat wel of niet lukt voor hem’ – papa Dries
Train World laat zijn ‘verhalenlocomotief’ bewust niet veel langer dan een uur duren, zodat de kinderen de hele tijd geboeid blijven. De Multisenso Rail is gebaseerd op de principes van universal design, waarbij de ontwerpers rekening houden met de verschillen tussen de museumbezoekers. Op die manier krijgt iedereen de kans om in dit museum te proeven van onze rijke spoorweggeschiedenis.
Voor deze reportage werkten we samen met vzw De Ouders, een organisatie die zich inzet voor ouders van kinderen met een handicap.
Ontdek dit inclusief aanbod zelf via Multisenso Rail.
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Dit artikel verscheen in februari 2023 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 30/01/2023, laatste update op: 18/04/2023