Vroeger leek het eenvoudig: een dessertje als je alle groentjes opgegeten had en in de hoek staan als je iets fout deed. Zo zijn velen groot geworden, al lijkt die methode vandaag de meest achterhaalde. Straffen en belonen is passé en er zijn verschillende opvoedingsmethodes die alternatieven bieden.
Wat is wat
Het ouderschap is soms zoals een kastje in elkaar zetten met één schroefje te weinig: moeilijk. Een duidelijke handleiding zou alles misschien vergemakkelijken, maar dan nog: wat voor de ene werkt, werkt misschien niet voor de andere.
Toch zijn er enkele opvoedingsvisies die steeds populairder worden. Heb je toch nog die handleiding! We leggen ze kort voor je uit.
LEES OOK > Opvoeden zonder straffen en belonen: hoe doe je dat?
Natuurlijk ouderschap
Opvoeden zoals de natuur het bedoeld heeft, dat is ‘natuurlijk ouderschap’ kort samengevat. Beschouw het als opvoeden vanuit je gevoel, waardoor het ook wel instinctief ouderschap genoemd wordt.
Hechting is hierbij erg belangrijk. Ouders moeten de behoeften van hun kind leren kennen en het kind moet erop vertrouwen dat de ouders die behoeften zullen vervullen.
Een voorbeeldje: wanneer het kind honger heeft en de ouder hierop reageert met een voeding, bouwt dat vertrouwen op. Hoe beter dat vertrouwen, hoe beter de hechting.
Die hechting moet al vanaf de geboorte gebeuren, vandaar dat natuurlijk ouderschap vooral toegepast wordt tijdens de eerste jaren, zodat de basis goed zit.
Onvoorwaardelijk opvoeden
Deze opvoedingsmethode van geestelijke vader en Amerikaanse denker Alfie Kohn schrapt de aloude ‘als/dan’. Er worden geen straffen uitgedeeld, maar ook geen beloningen gegeven.
De reden daarvoor ziet hij in afhankelijkheid: door te straffen en te belonen bereik je op korte termijn misschien wel resultaat, maar op lange termijn zou je kind niets leren. De intrinsieke motivatie om iets wel of niet te doen, ontbreekt namelijk. Waardoor het kind niet gemotiveerd zal zijn om gedrag te veranderen.
Straffen zou zelfs voor een machtsstrijd zorgen, maar het mag niet verward worden met logische gevolgen. In de hoek gaan staan is bijvoorbeeld een straf, omdat het geen gevolg is van wat er gebeurde.
Als je kind treuzelt met het opruimen van speelgoed, blijft er geen tijd over voor een verhaaltje. Dat is geen straf, maar wel een logisch gevolg. En die zullen er altijd zijn, ook bij onvoorwaardelijk opvoeden.
LEES OOK > 5 podcasts voor prille ouders
Bewust ouderschap
Volgens Aletha Solter, de grondlegger van dit principe, willen kinderen iets duidelijk maken met hun gedrag. En dat zouden ze al doen van bij de geboorte. In dit opzicht huilt een baby nooit zonder reden, maar altijd met een onderliggende behoefte. Waardoor het ook iets positiefs wordt.
Bewust ouderschap wordt niet beschouwd als een toegeeflijke stijl, maar wel als een visie op wat we echt nodig hebben als ouder en kind.
Verbinding staat voorop, en die verbinding kan bekomen worden door hechting, door verbindend te spelen met je kind, door op te voeden met liefdevolle grenzen en door emoties toe te laten. Het biedt handvaten om je kind, maar ook jezelf als ouder te ontplooien.
LEES OOK > Vadercoach Niki Vanhamel: ‘Huilen is voor een baby een behoefte, net als eten en slapen’
Oplossingsgericht opvoeden
‘Doe meer van wat werkt’ en ‘stop met doen wat niet werkt’. Met deze opvoedingsstijl kijk je naar de mogelijkheden, in plaats van je blind te staren op wat er mis gaat en waarom dat gebeurt.
Je focust dus op de mogelijkheden, niet op de problemen. Wat zijn de sterke kanten van je kind, van jullie als gezin, van jullie opvoeding? Hoe kunnen die sterke kanten beter benut worden?
Ouders volgen in deze opvoedingsvisie geen adviezen, maar zoeken zelf uit wat werkt voor hen. Want elke ouder en elk kind is uniek. Je voedt in deze visie op door veel te praten, door de emoties van je kind serieus te nemen en door hem of haar te helpen met nadenken.
Een klassieker in deze visie zijn ook complimenten, die juist gegeven worden. Zeg niet ‘wat een mooie tekening’, zeg wel ‘wat heb je hard gewerkt aan die tekening’.
LEES OOK > ‘Zij is begonnen!’ Wat als broer en zus wéér ruziemaken?
Mild ouderschap
De Vlaamse psychologe Nina Mouton pleit voor deze ouderschapsvorm: geen tienstappenplan richting perfect ouderschap, noch een strategie om je kinderen te doen gehoorzamen.
Mild ouderschap is haar pleidooi voor mildheid tegenover jezelf als ouder, tegenover je kind en je omgeving. Het gaat om meeveren met jezelf en je kind in allerlei situaties. Een aanpak die je meer zou opleveren dan krampachtig vastklampen aan regeltjes.
Een voorbeeld: het is oké om je kind bij jou te laten slapen, zolang dat binnen jouw oudergevoel ligt. Kernwoorden binnen deze visie: zelfzorg en mildheid.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 14/12/2020