Mogen wij voorstellen: Inke (die/hen), zesentwintig jaar. Journalist, activist en spoken word-artiest. Met hun woorden en muziek strijdt Inke tegen taboes en voor gerechtigheid en bevrijding. In een heel eigen stijl, krachtig en gevoelig tegelijk, brengt die dapper de thema’s gender en non-binair zijn onder de aandacht. Maar Inke voelde zich niet altijd zo dapper. Er gingen flink wat twijfels en een zware zoektocht aan vooraf. ‘Ik had het geluk dat ik in mijn gezin zulke sterke steunpilaren had. Zij hielden me recht. Zonder hen zou het nog een pak zwaarder zijn geweest.’ Zin om te luisteren naar dit verhaal? Scrol dan door naar de podcastaflevering onderin.
We zitten samen met Inke, mama Iliki, papa Peter en zus Elke – broer Kobe kon er niet bij zijn – en praten over die zoektocht, over onbegrip en over kunnen zijn wie je bent.
Weg van de hokjes
Inke, jij beschrijft jezelf als queer, een term die misschien niet voor iedereen even duidelijk is. Kan je er wat uitleg over geven?
Inke: ‘Queer wil eigenlijk zeggen: niet hetero en niet cisgender. Vroeger werd die term als scheldwoord gebruikt – de letterlijke vertaling is ‘raar’ – maar onze community heeft het woord geclaimd. Queer is een parapluterm die heel vrij en heel open aanvoelt, ver weg van de strakke hokjes die er nog zijn in onze maatschappij.
Voordat ik me queer kon noemen, heb ik in mijn tienerjaren heel hard getwijfeld aan mijn identiteit, en dan vooral op het vlak van gender. De kennis en de woorden waren nog niet echt beschikbaar om te omschrijven wat ik voelde. Of misschien waren ze er wel maar vond ik ze niet. Pas op mijn achttiende kwam ik te weten dat er zoiets bestaat als non-binair en dat het op mij van toepassing is. In heel dat proces heb ik het geluk gehad dat mijn familie me steunde en me de ruimte gaf om mezelf te vinden.’
Leerproces
Iliki, waarom vind jij het als mama zo belangrijk om hier samen met Inke hun verhaal te delen?
Iliki: ‘Omdat ik hoop dat zoveel mogelijk mensen dit lezen, dat ze op die manier wat meer te weten komen over genderidentiteit én er wat meer begrip voor krijgen. Voor mij was er nooit een probleem, ikzelf heb het nooit moeilijk gehad om Ilke te aanvaarden zoals die is. (ontroerd) Inke is en blijft gewoon Inke voor mij. Maar waarmee ik het wél moeilijk mee had – en nog altijd heb – is met het feit dat het voor Inke niet altijd eenvoudig zal zijn in onze maatschappij. Als je niet bent zoals de meeste mensen, word je niet door iedereen aanvaard.’
Peter, wat is jouw beweegreden om dit verhaal te vertellen?
Peter: ‘Ik wil hier zijn als steun voor Inke, ik vind het sterk wat zij doet… euh, wat DIE doet. Voilà, daar heb je het al, ik blijf me vergissen in die persoonlijke voornaamwoorden. (zucht) Ik vind het echt lastig dat ik er maar niet in slaag om ze op een correcte manier te gebruiken – vooral naar Inke toe.
Verder wil ik ook een boodschap meegeven aan alle mensen die niet in de gekende hokjes passen: jullie staan er niet alleen voor. Je mag zijn wie je bent, je moet evenveel rechten krijgen als iedereen en je mag op je eigen manier evenveel plaats innemen in onze maatschappij. En beetje bij beetje zal onze maatschappij het hopelijk wel aanvaarden, maar dat gebeurt niet van de ene dag op de andere. Het is een leerproces, net zoals het voor ons gezin ook een leerproces is geweest.
Wij zijn er voor het eerst mee geconfronteerd toen Inke een jaar of veertien was: die vertelde toen met heel veel moeite en tranen dat die op meisjes valt. Voor ons was dat prima, niemand van ons gezin had daar een probleem mee. Daarna volgde dan Inkes zoektocht, en stilaan kwam bij hun het besef dat die non-binair en panseksueel is. Wij probeerden het allemaal zo goed mogelijk te volgen en gingen naar Inkes lezingen om het te leren begrijpen.’
LEES OOK > Van ‘Huh?’ naar ‘Aha!’: de betekenis achter LGBTQI+
Heb jijzelf, naast die worsteling met persoonlijke voornaamwoorden, ook nog andere worstelingen moeten doorstaan?
Peter: ‘Nee, eigenlijk niet. We hebben drie kinderen, en het enige wat voor ons altijd vaststond, is dat we hen alles willen geven wat ze nodig hebben om gelukkige mensen te worden en om hun plaats te vinden in het leven.’
Elke, jij bent dertien jaar jonger, hoe heb jij de zoektocht van Inke ervaren?
Elke: ‘Ik was nog vrij klein, natuurlijk. Doordat ik ermee opgegroeid ben, bekijk ik het non-binair zijn als iets normaals. Ik merk wel dat heel wat leeftijdgenoten daar anders over denken. Ze hebben er geen verstand van, maar toch staan ze klaar met een oordeel.’
Goed omringd
Inke, je zei daarnet dat je geluk hebt met een gezin als dat van jou en met de steun die je van hen kreeg. Kan je je inbeelden hoe het geweest zou zijn zonder hun support?
Inke: ‘Ik ken verschillende mensen bij wie het jammer genoeg anders liep: jongeren die die niet langer welkom waren bij hun ouders en dus ineens geen thuis meer hadden… vreselijk gewoon. De impact die dat had op hun ontwikkeling is immens. Had ik het tijdens mijn tienerjaren moeten klaarspelen zonder klankbord of steun, het zou echt nefast geweest zijn voor mijn mentaal welzijn.
Bij zo’n zoektocht naar genderidentiteit en seksuele oriëntatie is het heel belangrijk dat je goed omringd wordt, en dat was bij mij het geval. Toen ik erachter kwam dat ik non-binair ben, had ik al heel wat vrienden in de queer gemeenschap, en ook bij hen kon ik altijd terecht om erover te praten. (glimlacht) Het helpt als mensen de terminologie kennen en op de hoogte zijn van de verschillende genderidentiteiten. Dus ja, ik was en ben gezegend met een groot vangnet.’
LEES OOK > Column van een papa: gedachteflarden over LGBTQ+
Kunst met een boodschap
Je bent intussen een heus rolmodel voor de queer gemeenschap, en je brengt je boodschap op een creatieve manier, via slam poetry of spoken word. Hoe ben je daartoe gekomen?
Inke: ‘Jaren geleden zag ik een video van Andrea Gibson, een Amerikaanse spoken word-artiest die ook non-binair is. Het was een reactie op die schietpartij in een gay bar in Orlando, en ik voelde mij enorm geïnspireerd. Even later had ik mijn eigen tekst klaar. Spoken word heeft me tijdens mijn struggles geholpen om de chaos in mijn hoofd wat te ordenen en het is ook de perfecte manier om mijn activisme te combineren met mijn creativiteit. Ik kan mensen bewustmaken via mijn passie voor het schrijven: ideaal! Kunst is laagdrempelig, je kan een publiek er makkelijker mee bereiken dan via een gewone lezing.
Peter: Ik ben heel fier op Inkes sociale betrokkenheid. Het is echt hun missie om hun verhaal te doen en zo taboes weg te werken. Inke wil het voor mensen die hetzelfde meemaken wat makkelijker maken door te informeren en begrip te creëren. (ontroerd) Ik vind het ongelooflijk mooi dat die daar hun werk heeft van gemaakt.’
Elke, wat doet het met jou als je zo’n performance van Inke ziet?
Elke: ‘Ik vind het heel sterk dat Inke op die manier hun boodschap overbrengt en mensen helpt. Niet alleen via slam poetry, maar ook via hun stories op Instagram en zo. Ik ben heel fier op haar!’
Dragen jullie als gezin ook de boodschap van Inke uit? Zijn jullie zelf al een beetje voorvechters geworden intussen?
Iliki: ‘Peter en ik zijn allebei kinesist, en dan krijg je natuurlijk heel diverse mensen over de vloer. Bij sommigen merk ik dat ik er gewoon kan over praten, anderen zitten door hun opvoeding of hun geloof nog in een strak denkschema. Ik probeer dan wel voorzichtig om hen beetje bij beetje, via een paar omwegen, wat inzichten mee te geven. En soms merk ik toch dat ze erover gaan nadenken. Maar je kan de gedachtegangen van mensen niet zomaar omdraaien, natuurlijk. En hoe ouder ze zijn, hoe moeilijker het wordt. Je mag het ook niet forceren, anders krijg je weerstand.’
LEES OOK > LGBTQI+ … wat denken grootouders daarover?
Er wordt de laatste jaren al meer gepraat over LGBTQ-thema’s. Stemt jullie dat hoopvol voor de toekomst?
Iliki: ‘Aan de ene kant wel, maar aan de andere kant merk ik dat sommige mensen als reactie heel extreem worden in hun onbegrip.’
Peter: ‘Ondanks alles wat we nu al weten door wetenschappelijk onderzoek, weigeren sommigen nog altijd om het te begrijpen: “Je bent meisje of jongen en daarmee uit!”‘
Iliki: ‘Ook in onze nabije omgeving horen we wel eens kwetsende opmerkingen van mensen die het ‘toch maar bizar’ vinden. Of ze zeggen niets, maar net daardoor voel je dat ze het veroordelen. Als het komt van iemand die heel dicht bij ons staat, zullen we altijd proberen om het rustig uit te leggen. En dan merken we dat zulke opmerkingen vooral ontstaan uit onwetendheid.’
Peter: ‘Wanneer ik sommige mensen bezig hoor, kan ik alleen maar hopen dat hun kinderen ‘gewoon’ zijn en in de klassieke hokjes passen. Pas op, ik kan heel goed begrijpen dat iemand er moeite mee heeft. Zoals ik daarnet al zei: je moet door een proces, het heeft wat tijd nodig. Maar er zijn ook gezinnen waar het voor jongeren simpelweg niet mogelijk is om hun identiteit te ontdekken en te ontwikkelen.
In het algemeen vind ik dat de meeste mensen er maar weinig kennis over hebben – behalve wanneer ze er in hun gezin mee te maken hebben. Zo komt het begrip ‘trans’ voor de meesten neer op ‘een man die vrouw wordt of een vrouw die man wordt’, en daar houdt het mee op. Terwijl het uiteraard veel ruimer gaat én het over veel meer mensen gaat dan we beseffen.’
Iliki: ‘Er is echt nood aan degelijke informatie, en liefst al vanaf heel jonge leeftijd. Van in de kleuterschool kan er eigenlijk al verteld worden over de verschillende genders. Want nu hebben de meeste kindjes alleen maar besef van jongen versus meisje. Als ze zouden weten dat er meer bestaat dan louter die twee, kan hen dat alleen maar ten goede komen. Ik denk dat daar echt wel een opdracht ligt voor het onderwijs.’
Graag zien
Hebben jullie als afsluiter nog een boodschap voor elkaar of voor onze lezers?
Inke (glimlacht): ‘We gaan waarschijnlijk met zijn allen beginnen bleiten bij wat ik nu ga zeggen, maar ik ga het toch maar doen. Ik vind het eigenlijk jammer dat onze situatie, de mooie manier waarop jullie mij hebben opgevangen, zo uitzonderlijk is. Dat merk ik wanneer ik praat met mensen uit de queer gemeenschap. Dus hoewel het normaal zou moeten zijn, wil ik jullie toch vanuit de grond van mijn hart bedanken om zo open te zijn en om mij van kinds af aan alle ruimte te geven. Ik heb nooit druk gevoeld om dingen te doen die ik niet wou of om bepaalde kleren aan te trekken. En doordat mij die vrijheid werd gegeven heb ik me makkelijker kunnen ontwikkelen dan de meeste andere jongeren.
Verder zou ik willen zeggen tegen alle queer jongeren die dit lezen: weet dat je niet alleen bent. Je wordt graag gezien, ook al voel je dat nu niet. Er is een hele community die achter jou staat en die sowieso van je houdt.’
Iliki: ‘Zie je kind gewoon graag om wie het is, zo simpel is het.’
Peter (stil): ‘We zeggen het waarschijnlijk niet vaak genoeg, maar we zijn echt fier op onze kinderen.’
Inke (ontroerd): ‘Ook al wordt het misschien niet vaak gezegd, ik heb het altijd gevoeld…’
Daar hoeven verder geen woorden meer aan verspild worden. Een dikke dankjewel om jullie verhaal te willen doen, ik ben ervan overtuigd heel veel mensen hier iets aan zullen hebben.
Podcast over Inke: jezelf kunnen zijn, begint thuis
De tekst die Inke brengt in de podcast kan je hier integraal nalezen en beluisteren op haar EP via Spotify. Meer over Inke op hun website.
Foto’s: Louis Kerckhof
De Gezinsbond wil werk maken van een maatschappelijk draagvlak rond vrije keuze in gender en seksualiteit. We zijn ervan overtuigd dat je goed voelen thuis begint. Meer over het onderwerp lees je in ons dossier Alle liefs voor M/V/X.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 31/01/2023, laatste update op: 15/02/2023