Dag lieve lezer. Ik zou het met jou eens willen hebben over liefde en seks in tijden van LGBTQI+. Wees gerust, liefde is nog altijd liefde. En seks nog altijd seks. Daar is niets aan veranderd. Maar we zijn – eindelijk en hopelijk – op weg naar een maatschappij waar iedereen gelijk is. Waar je niet per se in het hokje van man of vrouw moet passen en je ook niet per se moet vallen op iemand van het ene of het andere geslacht. Het is een evolutie zoals er nog zijn geweest, en daar horen wel wat nieuwe woorden bij. Logisch dus, dat je af en toe termen hoort waarvan je denkt: ‘Huh?’ We leggen je de betekenis achter LGBTQI+ uit.
Om die ‘Huh?’ te vervangen door een ‘Aha!’, is het een goed idee om eerst de woorden geslacht, gender en geaardheid onder de loep te nemen. Want die begrippen worden soms door elkaar gehaald en zorgen al eens voor verwarring.
Geslacht
Je geslacht wordt bij je geboorte bepaald door een arts, en is puur gebaseerd op één biologisch aspect, op wat die arts tussen de pasgeboren beentjes ziet. In het Westen gaan we uit van twee geslachten: vrouw en man. De V of M die je voorlopig nog op je identiteitskaart vindt.
Toch bestaat er meer dan die klassieke verdeling: sommige mensen worden geboren met variaties van vrouwelijke en mannelijke geslachtskenmerken.
Gender
Je gender is je sociale geslacht. Het bepaalt mee je plaats in de samenleving, hoe er naar jou gekeken wordt en wat er van jou verwacht wordt. Westerse maatschappijen gaan uit van twee genders, man en vrouw. Een binaire opdeling dus, twee gescheiden vakjes. Dit is niet overal zo: in India wordt bijvoorbeeld een derde gender erkend, de Hijra (term die gebruikt wordt voor de groep van transgender vrouwen, n.v.d.r.).
De laatste jaren wordt onze Westerse binaire opdeling serieus in vraag gesteld omdat er meer aandacht komt voor de genderidentiteit van mensen, voor hoe ze zich voelen. Want niet elk mens voelt zich man of vrouw. We spreken in zo’n geval van een non-binaire genderidentiteit.
Voor alle duidelijkheid: iedereen kan en mag zich nog altijd honderd procent man of honderd procent vrouw voelen, daar is absoluut niets mis mee. Noteerde de dokter bij je geboorte ‘M’ en voel jij je ook man, dan ben jij een cisgender persoon. Je geslacht komt overeen met je genderidentiteit. Komt dit niet of niet volledig overeen, dan hebben we het over een trans(gender) persoon.
LEES OOK > Roze of blauw? Genderstereotypen doorbreek je nog vóór je kindje er is
Geaardheid
Geaardheid is een woord dat vandaag eigenlijk niet meer gebruikt wordt. We spreken nu meer over oriëntatie, omdat het niet altijd duidelijk afgebakend is wie je aantrekkelijk vindt op romantisch en/of seksueel vlak. Het kan ook veranderen doorheen de tijd én het kan intenser of minder intens worden.
Romantische oriëntatie gaat over verliefdheid: voor wie voel je vlinders? Seksuele oriëntatie gaat over opwinding: met wie wil je vrijen? Je romantische en seksuele oriëntatie kunnen samenvallen, maar dat is niet bij iedereen het geval.
Zij, haar, hij, hem, die, hen
Als je weet dat niet iedereen in één van die klassieke binaire hokjes past, is het maar een kleine stap om te begrijpen dat niet iedereen zich goed voelt bij de voornaamwoorden zij/haar/haar of hij/hem/zijn. En dat er daarom een alternatief bestaat, namelijk die/hen/hun. Met ‘die’ verwijs je naar personen van wie het gender niet bekend is of er niet toe doet. Zo kan je in teksten bijvoorbeeld lezen: ‘Die opent de deur.’ in plaats van: ‘Hij/zij opent de deur.’
En oké, in het begin klinkt dat misschien wat geforceerd en zelfs raar, maar het went, echt waar. Het is een manier om rekening te houden met iedereen. Om deuren te openen. Mooi, toch?
Ikzelf heb makkelijk praten. Ik ben een cis vrouw. Bij mijn geboorte werd mij het geslacht ‘vrouw’ toegekend én ik identificeer me ook als vrouw. Toch zet ik bij het afsluiten van mijn mails naast mijn naam ook de woordjes zij/haar. Niet omdat ik zo geweldig inventief ben: de mensen van çavaria raden dit al een tijdje aan, en ook vanuit de Vlaamse overheid kwam er onlangs zo’n aanbeveling.
Op die manier wordt het aangeven van je voornaamwoorden iets normaals en moeten niet alleen non-binaire en transgender mensen dit doen. En geef toe, het is toch maar een kleine moeite om iemand aan te spreken met het voornaamwoord dat die verkiest? Senne Misplon, één van de woordvoerders van Wel Jong, verwoordde het als volgt: ‘Door de juiste voornaamwoorden te gebruiken, erken je iemands identiteit, en er is niets mooiers dan dat.’
En al die letters dan?
LGBTQI+. Je zag, las of hoorde dit letterwoord waarschijnlijk al vaker en je weet ongetwijfeld dat het draait om diversiteit. Maar voor het geval de betekenis achter LGBTQI+ niet helemaal duidelijk is, zet ik alle letters met veel liefde op een rij.
- Lesbisch
- Gay, homo dus
- Bi, als je je aangetrokken voelt tot mannen en vrouwen
- Trans(gender), als je geslacht niet overeenkomt met je genderidentiteit
- Queer, als je je niet in de binaire hokjes wil vastzetten, of questioning, als je nog zoekende bent op vlak van genderidentiteit
- I, intersekse beschrijft mensen van wie de geslachtskenmerken niet binnen de klassieke tweedeling M/V vallen
- + staat voor alle personen en groepen die buiten de gender- en heteronorm vallen
Het is een beetje wennen hé, al die diversiteit op het vlak van geslacht, gender en seksualiteit. En nee, dat is niet opeens ‘in de mode’. Het gaat hier niet om rages of hypes. Die verschillen zijn er altijd al geweest maar ze werden niet benoemd. Omdat ze niet gekend of simpelweg taboe waren. Vroeger konden heel wat mensen niet zijn wie ze wilden zijn en wrongen ze zich dan maar in de gekende beperkende hokjes. Met alle pijn, verdriet en frustraties die daarbij kwamen kijken.
LEES OOK > Papa’s Tim en Jef: ‘Intussen zijn wij experten op het vlak van draagmoederschap’
De clou
Ik hoop oprecht dat je (klein)kinderen mogen opgroeien in een verdraagzame maatschappij die openstaat voor iedereen, LGBTQI+ of niet. Waar ze gewoon zichzelf mogen zijn. Waar niemand zich stoort aan wie ze graag zien.
Hopelijk komt er een moment dat artikels als dit niet meer geschreven moeten worden. Dat we aan die LGBTQI-letters geen woorden meer vuil moeten maken, omdat iedereen ze kent en iedereen de diversiteit omarmt en aanvaardt.
Tot die tijd blijven we ‘r best zo vaak mogelijk over babbelen. Ook met de (klein)kinderen. Want ik durf wedden dat je hen graag ziet, zelfs als blijkt dat ze niet in binaire of heterovakjes passen. Ik hoop dat je hen vertelt dat het voor jou niet uitmaakt. Dat elke mens, elke liefde en elk gevoel telt. Want dat is de clou. Dus vertel het en herhaal het, desnoods tot vervelens toe.
Meer weten
Via ons dossier Alle liefs voor M/V/X kom je meer te weten over gender- en seksuele diversiteit en genderbewust opvoeden.
Dit artikel verscheen eerst in het Magazine voor GROOTouders (nr. 13, 2022). Ook ontvangen? Schrijf je dan in voor het magazine en de bijbehorende nieuwsbrief. Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 21/06/2022, laatste update op: 08/11/2022