Veel mantelzorgers zijn ook nog eens aan het werk. Niet iedereen onderbreekt zijn job om zorg op te nemen, maar soms kan het wel nodig zijn. Hoe zit het dan met je verlofrechten als mantelzorger? Welke vormen van verlof zijn er? En wat zijn de criteria? We lijsten de mogelijkheden op en maken je wegwijs in deze toch wel complexe materie.
Wirwar aan verlofrechten als mantelzorger
Wil je als mantelzorger verlof nemen mét een uitkering? Dan heb je verschillende mogelijkheden, maar je moet er wel uit wijs raken. Werknemers in de privésector, zelfstandigen, en contractuelen en statutairen bij de federale en Vlaamse overheid: er is voor iedereen wel iets, ook voor wie arbeidsongeschikt is trouwens. Maar het is een wirwar.
Je laat je dus best adviseren door je personeelsdienst of ziekenfonds. Ook de website van de RVA kan je wijzer maken. Hieronder geven we je alvast een beknopt overzicht van de voornaamste verlofrechten voor een mantelzorger.
1. Sociaal verlof (familiaal verlof)
- Voor wie?
Werknemers - Wat?
10 dagen (meestal, zie verder voor uitzonderingen) onbetaald verlof per jaar voor zorg voor een familielid in de eerste graad of voor een gezinslid mits een attest van de arts of ziekenhuis. Daarvan kunnen er vijf dagen gebruikt worden voor geplande mantelzorgtaken, de andere kunnen enkel gebruikt worden voor onverwachtse gebeurtenissen waar je aanwezigheid dringend vereist is. - Hoe opnemen?
Per dag of per halve dag - Financieel?
Onbetaald, al blijven sommige werkgevers enkele dagen loon doorbetalen
LEES OOK > Wat is sociaal verlof?
2. Tijdskrediet met motief ‘ zorg voor een zwaar ziek gezins- of familielid’ of ‘palliatieve zorgen verlenen’
- Voor wie?
Werknemers in de privésector - Wat?
51 maanden betaalde werkonderbreking om de zorg op te nemen van een gezinslid of dicht familielid, of voor iemand die lijdt aan een ongeneeslijke ziekte en terminaal is - Hoe opnemen?
Volledige, halftijdse of 1/5de onderbreking zijn in principe mogelijk maar onder bepaalde voorwaarden - Financieel?
Vaste RVA-vergoeding. Meer info
Gedurende 12 maanden kun je ook een aanmoedigingspremie krijgen van de Vlaamse overheid.
3. Vlaams zorgkrediet
- Voor wie?
Vlaamse openbare sector - Wat?
In totaal 18 volledige maanden verlof voor zorgtaken (of opleiding) - Hoe opnemen?
Volledige onderbreking (18 maand), halftijdse onderbreking (30 maand) of 1/5de onderbreking (90 maand) - Financieel?
Forfaitair bedrag. Meer info
4. Verlof voor medische bijstand
- Voor wie?
Werknemers en Vlaamse en federale overheid - Wat?
In totaal 12 maanden volledige of 24 maanden deeltijdse onderbreking voor bijstand aan een gezinslid of een dicht familielid bij zware ziekte of een medische ingreep, te verlengen tot 24 maanden (voltijds) of 48 (deeltijds) voor de zorg voor een -16’jarige ten laste als alleenstaande ouder; de behandelende arts beoordeelt per geval of de zorgnood in aanmerking komt voor dit soort verlof - Hoe opnemen?
Volledige, halftijdse of 1/5de onderbreking op te nemen in periodes van 1 tot 3 maanden - Financieel?
Vaste RVA-vergoeding. Alleenstaande ouders hebben recht op een hogere uitkering. Meer info. Gedurende 12 maanden kun je ook een aanmoedigingspremie krijgen van de Vlaamse overheid.
5. Loopbaanonderbreking
- Voor wie?
Contractuele en statutaire ambtenaren bij de federale overheid. Bij de Vlaamse overheid is het stelsel ‘uitdovend’; het is vervangen door het zorgkrediet (zie puntje 3 hierboven) - Wat?
Elk federaal personeelslid heeft het recht op 60 maanden voltijdse en 60 maanden deeltijdse loopbaanonderbreking; dit is geen specifiek verlof voor mantelzorg - Hoe opnemen?
Voltijds of deeltijds (met beperkingen voor statutaire) in periodes van 3 tot 12 maanden - Financieel?
Meer info
6. Mantelzorgverlof voor zelfstandigen
- Voor wie?
Zelfstandigen in hoofdberoep, helper in hoofdberoep, meewerkende echtgenoot - Wat?
Maximum 12 maanden onderbreking met uitkering voor zorg voor een gehandicapt kind of een ernstig ziek of palliatief gezinslid of dicht familielid - Hoe opnemen?
Voltijds of deeltijds (minstens halftijds onderbreking) in periodes van 1 tot 6 maanden per aanvraag - Financieel?
Meer info
LEES OOK > Dossier: sandwichgeneratie
7. Mantelzorgverlof voor werknemers en statutaire ambtenaren
- Voor wie?
Werknemers en statutaire ambtenaren die via het ziekenfonds erkend zijn als mantelzorger voor een zorgbehoevende die ook als dusdanig erkend is door het ziekenfonds - Wat?
Per zorgbehoevende persoon 3 maand voltijds verlof, 6 maanden halftijds, of 6 maanden deeltijds (halftijds of 1/5de) of een combinatie hiervan. Maximum 6 maanden voltijds en 12 maanden deeltijds over een volledige beroepsloopbaan - Financieel?
Meer info
LEES OOK > Mantelzorgverlof: kom jij in aanmerking?
En dan nog…
Voor bovenstaande verlofrechten als mantelzorger heb je een attest nodig van de behandelende geneesheer van diegene wiens zorg je opneemt – behalve voor loopbaanonderbreking als personeelslid van de federale overheid.
Ook ouderschapsverlof en palliatief verlof behoren tot de mogelijkheden voor werknemers en overheidspersoneel, maar is bedoeld voor kinderen (ouderschapsverlof) of mensen in een terminaal zieke fase (palliatief verlof).
Daarnaast kun je als werknemer ook verlof zonder wedde opnemen. Hiervoor heb je wel het akkoord van je werkgever nodig, want dit is geen recht. Je bouwt ook geen pensioen of anciënniteit op tijdens dit verlof zonder wedde.
Met al je vragen over mantelzorg kun je steeds terecht bij één van de 6 erkende mantelzorgverenigingen van het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg. Ook op de site van de Gezinsbond kan je terecht voor de meest recente info over alle verlofmogelijkheden. Als lid van de Gezinsbond geniet je daarbovenop ook van gratis sociaal-juridisch advies.
Samen met het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van hogeschool Odisee, Cense-Odisee en Loopbaanbegeleidingscentrum Emino- Kompas heeft de Gezinsbond in 2018 een project opgestart om deze sandwichgeneratie beter te ondersteunen. Het project loopt tot 2021 en wordt gesteund en gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds en de Vlaamse Overheid. De tool die gemaakt werd voor organisaties kan je hier raadplegen.
De Gezinsbond ijvert voor een betere ondersteuning van mantelzorgers. Volg ons ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten.
Gepubliceerd op: 12/11/2020, laatste update op: 05/09/2023