Twee jonge vrouwen vertellen over de scheiding van hun ouders en zetten hun schouders onder een ferm project. Bij VZW Kans! willen ze kinderen en jongeren van gescheiden ouders laten voelen dat ze ‘r niet alleen voor staan.
Het verhaal van Lauren
Je ouders zijn gescheiden toen jij vijf was, hoe verliep dat?
Lauren: ‘Mama en papa zijn op een rustige, vredevolle manier uit elkaar gegaan, ik herinner me niets meer van het moment waarop ze het vertelden aan mijn broer en mij. Toen ik later eens vroeg naar hun vonnis, bleek dat heel beperkt te zijn neergeschreven. Het feit dat daar niet veel genoteerd werd, toont hoe goed ze overeenkwamen.’
Ook al waren er geen grote problemen, toch had Lauren het elke week moeilijk wanneer ze van het ene naar het andere huis moest gaan.
Lauren: ‘Ik vond het ontzettend lastig om afscheid te nemen. Ik had het gevoel dat ik altijd iemand in de steek liet. Mijn ouders zagen hoe moeilijk ik het had met die switch, en hebben toen gezorgd voor een tussenstap.
Mijn broer en ik verhuisden niet meteen van de ene naar de andere ouder, maar gingen donderdag na school naar onze grootouders en logeerden een nacht bij hen. Mama zette donderdag onze valiesjes af bij moeke en op vrijdag na school kwam papa ons daar halen – en omgekeerd. Een simpele oplossing die voor iedereen heel goed werkte. Mijn grootouders zorgden voor een warme, gezellige plek en een rustige overgang wanneer we van huis en van gezin moesten wisselen.
Daaraan zie je: het is niet omdat je kinderen het moeilijk hebben met de regeling, dat je ineens alles compleet moet omgooien. Soms kan je het met een kleine aanpassing leefbaarder en leuker maken. Maar dan moet je wel bereid zijn om écht naar je kinderen te luisteren.’
De grootouders van Lauren gaven veel meer dan alleen een plaats om te logeren…
Lauren: ‘Mijn grootouders hebben een belangrijke en mooie rol gespeeld bij de echtscheiding. Zij zijn de ouders van mijn moeder maar hebben zich heel neutraal opgesteld, waardoor zij echt vertrouwenspersonen konden zijn voor mijn broer en mij. We mochten altijd bij hen aankloppen als we met een probleem zaten. Pas op, bij onze ouders konden we zeker ook terecht maar dat vond ik lastiger. Ik wou hen niet kwetsen door over mijn ervaring van de scheiding te vertellen.
Ik heb in mijn kinderjaren zoveel aan mijn grootouders gehad, dat ik vandaag nog altijd een heel goeie band heb met hen. Mijn vader kon vlak na de scheiding ook terecht bij zijn ex-schoonouders. Hij ging regelmatig bij hen eten want hij was het niet gewoon om te koken. Zalig toch?’
LEES OOK > De rol van grootouders bij een scheiding: ‘Grootouders spelen belangrijke rol bij verwerkingsproces’
‘Lauren met de valies’, zo noemde Lauren zichzelf.
Lauren: ‘Mijn ouders deden heel hard hun best, het was absoluut geen vechtscheiding, maar toch had het impact: elk week weer mijn valies maken, afscheid nemen, mama of papa moeten missen, mijn plek en mijn draai zoeken in dat andere huis… Tot op vandaag heb ik snel heimwee als ik op vakantie ben, en een valies inpakken vind ik nog altijd vreselijk.’
LEES OOK > Relatie tussen plusouder en pluskinderen heeft zijn eigen vorm
Waren er buiten je grootouders nog andere mensen aan wie je je verhaal kwijt kon? Had je iemand met wie je ergernissen kon delen?
Lauren: ‘In mijn puberteit trok ik vooral naar mijn vrienden. De ouders van een van mijn beste vriendinnen zijn op ongeveer hetzelfde moment gescheiden, en het toeval wou dat die ouders in dezelfde gemeenten woonden. Wanneer ik bij mijn mama woonde, verbleef zij bij haar papa en konden we samen naar school fietsen, en de week erop was het omgekeerd. Het voelde heel fijn om zoveel gemeen te hebben en daarover te kunnen praten: “Oh nee, de wisseldag komt er weer aan!”’
Uiteindelijk liepen de nieuwe relaties van je ouders stuk. Had dat een grote invloed op jou?
Lauren: ‘Ik was een jaar of vijftien toen papa en zijn vriendin scheidden, en dat was eerder een opluchting voor mij. Die scheiding had trouwens een grote impact op het volledige gezin, groter dan toen mama en papa uit elkaar gingen. Maar daarna kwam er rust en vonden mijn vader, broer en ik elkaar terug. Toen mijn mama en stiefvader uit elkaar gingen, woonde ik al alleen waardoor ik die scheiding op een andere manier bekeek. De praktische gevolgen waren bijvoorbeeld niet rechtstreeks voelbaar voor mij maar waren eerder van emotionele aard.’
Hebben die drie scheidingen jouw blik op relaties bepaald, denk je?
Lauren: ‘Ik heb een vriend van wie de ouders ook gescheiden zijn en ik hoop heel hard dat ik met hem oud mag worden en dat we later een zorgeloze oude dag tegemoet kunnen gaan.
‘Kinderen van gescheiden ouders leiden echt twee levens’
Maar ik ben daar nuchterder in dan ik wil zijn, minder romantisch. Eeuwige liefde, ik geloof er niet in maar ik hoop er wel op. Ik weet dat het grondig fout kan lopen en denk daardoor over bepaalde stappen veel meer na dan mensen die thuis geen scheiding hebben meegemaakt. Samenwonen, een huis kopen, kinderen… als je nuchter naar die zaken kijkt, is de romantiek is er snel van af.’
Je engageert je nu voor vzw Kans, wat hoop je daar vooral te bereiken?
Lauren: ‘Ik hoop vooral dat ik aan kinderen en jongeren van gescheiden ouders wat erkenning kan geven, ik wil hen zeggen: “Lastig hé, elke week je spullen moeten inpakken en verplaatsen. Misschien kan je het eens op deze manier aanpakken?”
Volgens mij wordt in onze maatschappij veel te weinig gepraat over hoe het écht is voor kinderen om een scheiding door te maken. Met KANS! willen we dat doorbreken. We delen onze ervaringsverhalen op lezingen en workshops zodat mensen weten hoe ze kinderen kunnen ondersteunen. En we voelen dat het impact heeft: ouders komen ons nadien vaak zeggen dat ze het inzien en snappen. Goed nieuws is dat! Met onze buddywerking hopen we kinderen en jongeren één op één te bereiken en een hart onder de riem te steken.’
Het verhaal van Charlotte
Toen Charlotte elf jaar was, vertelden haar ouders haar dat ze gingen scheiden. Een donderslag bij heldere hemel, zegt ze zelf.
Charlotte: ‘Ik dacht echt dat wij het perfecte gezin waren. In het begin was ik verdrietig en boos, maar al snel probeerde ik om dat niet te tonen en mij sterk te houden. Ik was en ben heel plichtsbewust, dus ik besliste om gewoon mijn best doen en er op die manier doorheen te komen. Zes maanden na de scheiding begon mijn vader een relatie met een andere vrouw, en daardoor ontstonden er veel conflicten tussen mijn ouders. Ikzelf had meteen een goeie band met mijn stiefmama, maar tussen mama en papa boterde het totaal niet meer.
Toen bleek dat ze niet meer rustig konden praten met elkaar, heb ik alle communicatie op mij genomen. Het ging in die periode ook niet zo goed met mijn mama, waardoor ik besliste dat ik voor haar moest zorgen en zelfs verantwoordelijk was voor haar geluk. Gedurende een paar jaar nam ik onbewust een heel volwassen, zorgende rol op mij.’
Je ouders kozen voor co-ouderschap, hoe verliep dat?
Charlotte: ‘Voor mij was het afscheid of het gemis nooit het moeilijkste. Ik vond vooral de praktische kant lastig, want ik vergat al eens spullen in het ene of het andere huis. Omdat papa en mama niet goed overeenkwamen, lag het moeilijk om te vragen of we die spullen konden gaan halen.
Het wisselmoment bracht ook vaak stress teweeg. Papa deed altijd het transport van het ene huis naar het andere maar hij is minder stipt dan mama. Mama wou hem misschien ook wat controleren en papa wou tonen dat hij niet gecontroleerd kon worden, dus ja… spanningen gegarandeerd. Als papa later kwam dan verwacht, werd mama vaak boos. Bijgevolg hielden mijn broer en ik bij elke ontmoeting ons hart al vast, al waren er gelukkig ook periodes dat het goed ging.
Naast die wisselstress was er nog het feit dat ik elke week toekwam in een ander huishouden, iets wat mij heel veel energie kostte. Terwijl mama en papa altijd enthousiast reageerden wanneer we op vrijdagavond bij hen aankwamen en het dan echt gezellig wilden maken, trok ik mij terug en had ik tijd nodig om te wennen.
De verschillen tussen de twee gezinnen waren ook groot. Mama had het financieel moeilijk, we moesten zelfs opletten hoe vaak we ons gingen douchen. Bij papa kon het niet op.’
LEES OOK > Hoe vermijd ik conflicten na de wisseldag bij co-ouderschap?
Was er in die periode iemand met wie je je verhaal kon delen?
Charlotte: ‘Hoewel dat misschien raar klinkt, besefte ik zelf niet dat ik “een verhaal” had. Maar rond mijn zestien jaar begon ik mij ontzettend slecht te voelen en kreeg ik regelmatig heftige huilbuien. Mama merkte dat op en stelde mij voor om naar een psycholoog te gaan. Toen die erkende dat ik al veel had gedragen en dat het gewoonweg te zwaar werd, is mijn verwerkingsproces pas echt begonnen.
Vanaf toen ben ik er meer over gaan vertellen tegen vriendinnen, en doordat sommigen van hen ook een scheiding hadden meegemaakt, voelde ik hoe fijn het was om gedragen te worden. Ook aan mijn broer heb ik altijd veel gehad, nu nog trouwens. Wij lachen vaak samen om de situatie, da’s onze manier om ermee om te gaan. We sturen dikwijls reels naar elkaar die over scheiding gaan en zo. Na mijn therapie ging het beter en voelde ik mij gesterkt, al was dat natuurlijk met ups en downs want die praktische beslommeringen bleven bestaan.’
Konden je ouders wel nog met elkaar overleggen over school en algemene opvoedingsthema’s?
Charlotte: ‘Op het vlak van opvoeding zaten mijn ouders verbazingwekkend genoeg op dezelfde golflengte. Ze gaven mij een vrije opvoeding, ik mocht eigenlijk alles. Handig, daardoor moesten ze niet veel overleggen, natuurlijk! (lacht)
Bij het overleggen over financiële toestanden liep het regelmatig fout. Toen ik op kot ging bijvoorbeeld: wie moest wat betalen? En waarom bestelde papa voor mij een laptop die volgens mama veel te duur was? Niet eenvoudig. Soms liep het zo stroef tussen mama en papa dat ze alleen nog communiceerden via mail.’
Geloof jij nog in een fijne relatie, laat staan in liefde voor het leven?
Charlotte: ‘Zeker! Mijn papa en stiefmama hebben al vijftien jaar een heel goeie relatie, zij zijn echt een voorbeeld voor mij. Ik geloof nog altijd in “lang en gelukkig” en ben zelf supergelukkig met mijn vriend. Maar als ik nadenk over kinderen heeft dat wel effect. Want kinderen krijgen verandert je relatie en ik wil mijn kinderen niet aandoen wat ik zelf heb meegemaakt.’
Wat hoop je te veranderen met je engagement bij vzw Kans?
Charlotte: ‘Ik hoop dat elk kind in een echtscheiding gehoord en gezien wordt. We zijn in onze samenleving scheidingen als normaal gaan beschouwen, waardoor we over het hoofd zien dat het voor veel kinderen niet simpel is. Toen ik zelf voor het eerst een boek in handen kreeg waar ik erkenning in vond… wauw, dat was echt een openbaring: “Ik ben niet alleen, anderen maken dit ook mee!”’
Meer info
- Bij vzw KANS zetten Lauren en Charlotte hun ervaringen in om kinderen en jongeren die hetzelfde meemaken, te laten voelen dat ze ‘r niet alleen voor staan. Meer info vind je op kinderenadviserennascheiding.be.
- Marijke Umans bracht vorig jaar EHBO Ouders uit elkaar uit, een gidsend woordenboek voor tieners. Het boek loodst hen door de moeilijke periode bij een scheiding en geeft taal om erover na te denken en te praten. Er staan ook heel wat echte getuigenissen in van jongeren.
- Het Gezinskabinet zet de vragen en behoeften van gezinnen centraal om samen met gezinnen op zoek te gaan naar oplossingen voor huidige problemen en knelpunten waarmee gezinnen geconfronteerd worden. Meer info vind je op gezinskabinet.be.
Dit is een uitgebreide versie van een artikel dat in april 2024 verscheen in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Intagram.
Gepubliceerd op: 16/04/2024, laatste update op: 29/04/2024Tags: gezinskabinet