Gepest worden is een schokkende ervaring en snijdt diep. Toch krijgt een op de zes Vlaamse kinderen te maken met pestgedrag. Maar wat als je ontdekt dat je kind aan de andere kant staat en zelf anderen (systematisch) pest?
Wanneer je merkt of te horen krijgt dat je kind anderen pest, kunnen de teleurstelling, boosheid of het verdriet bijzonder groot zijn. Net als bij het slachtoffer zal ook dit je als ouder raken. ‘En toch is het van het grootste belang om het hoofd koel te houden en op een constructieve en vooral heldere manier met je kind in gesprek te gaan’, legt pestexpert Gie Deboutte uit.
Hoe praat je op een goede manier met je kind als je weet dat hij of zij pest?
Gie Deboutte: ‘Ouders vernemen meestal via derden, de school bijvoorbeeld, of een trainer of een andere ouder, dat hun zoon of dochter pestgedrag vertoont. Ik geef ouders graag de raad om eerst even op adem te komen. Neem tijd voor jezelf om dat nieuws te laten zakken. Ga dan op zoek naar een goed moment om hier met je kind over in gesprek te gaan.
Wees rustig en luisterbereid. Communiceer heel helder dat je niet akkoord gaat met het gedrag, maar geef wel een duidelijk signaal dat je wil luisteren en snappen waarom je kind zo doet. “Ik heb gehoord dat je X pest of pijn doet en ik weet niet hoe het precies allemaal in elkaar zit, maar als dat waar is, dan ben jij iemand aan het pesten en dan vind ik dat niet oké. Ik wil graag weten waarom je dat doet en dan kunnen we samen zoeken hoe we dit gaan aanpakken.”‘
Hoe kunnen we proberen om pestgedrag iets beter te begrijpen?
‘Iemand die pestgedrag vertoont, noemen we al snel een pestkop, maar zo zwart-wit is het meestal niet. Pesters doen vaak mee aan iets wat ze eigenlijk zelf betreuren. Ze pesten niet zomaar, ze doen het meestal om hun positie binnen de groep te verstevigen.
Dat wil eigenlijk al zeggen dat er iets verkeerd zit in die groep. De groep voelt niet meer zo veilig, ook niet voor de pesters. Ze voelen vaak druk om mee te doen zodat ze niet uit de groep vallen of zelf slachtoffer worden. Ze willen alles doen om erbij te horen, ook als dat ten koste gaat van de ander.
Bij kinderen slaat het morele kompas vaak tilt. Het is niet altijd makkelijk voor hen om te oordelen dat iets niet oké is. Pesten is vaak een heel trieste manier om te zeggen ‘het gaat niet goed met mij’. De hulpvraag die verstopt zit achter dat stoer en stout gedrag zien we vaak over het hoofd. En daar hebben we ouders voor nodig. Die kennen hun kind nog altijd beter dan de (zorg)leerkrachten op school.’
LEES OOK > De rol van ouders bij pesten op school
Hoe kan je kinderen wijzen op de gevolgen van hun daden?
‘Kinderen zijn zich vaak niet bewust van de pijn die ze veroorzaken. Net daarom is het zo belangrijk om met hen in gesprek te gaan. En om ook duidelijk te maken dat ze iets goed te maken hebben naar het slachtoffer toe. Vraag van je kind een sorry-gebaar en denk er samen over na hoe je dat kan vormgeven. Doe je het met een kaartje, een WhatsApp, een gesprek? Die sorry is belangrijk.
Ben je als slachtoffer meermaals door dezelfde personen geschaad, dan duurt het even voor je terug vertrouwen kan hebben. Denk actief mee met je kind hoe het kan tonen dat de sorry ook gemeend is. Het is heel erg belangrijk om als ouder zorgzaam aanwezig te blijven, dicht genoeg bij de leefwereld van je kind.
Een dwaze straf schrijven of domweg iets verbieden, ligt te ver weg van het probleem. Een zinvolle actie speelt in op het probleem dat zich stelt. Hoe kan je kind echt zijn verantwoordelijkheid opnemen en zorgen dat het slachtoffer zich op school of in de sportclub weer veiliger voelt?’
Cyberpesten is een vrij nieuwe vorm van pestgedrag, waar we als ouder misschien nog minder controle over hebben?
‘Het preventieve aspect is hier ontzettend belangrijk. Voor veel ouders zijn de schermen in huis vaak een zoektocht, maar toch is het belangrijk om hier open met je kind over te praten en afspraken te maken. Dat moeten geen grote gesprekken zijn. Praat er eens over in de wagen of aan tafel. Maak duidelijk dat je wil dat de schermen oké gebruikt worden, voor je kind maar ook voor de anderen.
Loopt iedereen thuis voortdurend met de gsm rond? Maak duidelijke afspraken en zorg dat je kind ook genoeg andere bezigheden heeft. Vervang schermtijd eens door tijd om samen iets te doen. Zit de relatie tussen ouder en kind goed, dan beschut je je kind sowieso al tegen een pak dwaze dingen.
Minder tijd op sociale media is sowieso ook meer tijd met het gezin en beter voor jullie band. Hoe meer tijd je kind doorbrengt op internet, hoe groter de kans dat het ook meegezogen wordt in de problemen die sociale media met zich kunnen meebrengen.’
LEES OOK > 5 vragen over cyberpesten
Wil je meer lezen over pesten of weten bij wie je terecht kan als ouder?
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 28/03/2022