Na het webinar ‘Zuurstof voor ouders’, dat de Gezinsbond samen met het VCOK organiseerde, liepen er nog heel wat vragen binnen op onze redactie. Dus klopten we nog eens aan bij specialiste Laurien Tielens, die met plezier nog wat van haar expertise rond Afgestemd Opvoeden met ons deelt.
1. De ijsberg
‘Mijn kind kan soms echt lastig of moeilijk doen. Hoe kan ik het drama voor zijn, of beter nog: het vermijden?’
Laurien: ‘Vanuit Afgestemd Opvoeden gaan we op zoek naar de oorzaak van ‘moeilijk’ of ‘lastig’ gedrag. Je kind heeft het lastig en toont dat in zijn gedrag. Dat is echter enkel het topje van de ijsberg. Wat zit er onder die ijsberg? Wat zijn de onderliggende behoeften, gevoelens of gedachten? Ook opgestapelde stress zorgt bij een kind vaak voor grote emoties.
Door te zoeken naar wat je kind nu echt nodig heeft kan je vaak al rust brengen. Mist je kind wat informatie over wat er gaat gebeuren? Of is er een bepaalde nood nog niet ingevuld? Misschien heeft je kind nood aan beweging of heeft hij honger?
Binnen Afgestemd Opvoeden is het ook belangrijk om de noden van ouders te zien. Soms moet je als ouder ook een liefdevolle grens stellen. Vergeet niet: het hele proces van afstemming vraagt wat oefening. Het is soms iets uitproberen, er eens naast zitten en het de volgende keer eens anders aanpakken.’
2. Onrust
‘Mijn kind gedraagt zich heel vaak vervelend maar uit geen emoties. Hij is dus niet boos of verdrietig of bang maar doet gewoon de hele tijd vervelend. Hoe ga ik daarmee om?’
Laurien: ‘Ouders kennen hun kind het best. Zij voelen vaak makkelijk aan als kinderen niet helemaal lekker in hun vel zitten. Ze gedragen zich dan misschien wat ‘lastig’ of ‘vervelend’. Dit gedrag toont aan de buitenkant waar een kind ook vanbinnen mee ‘struggelt’. Je kind voelt een bepaalde onrust maar zal misschien geen grote emotie uiten. Ook in dit geval kan je aan de slag met de handvatten uit het webinar.
‘Het vraagt wat oefening als ouder om liefdevol grenzen te stellen. Gun jezelf die oefentijd.’
Probeer in eerste instantie verbinding te maken met je kind. Erken en benoem die onrust, en zoek samen met je kind waar die vandaan komt. Duik eens onder de ijsberg en zoek de oorzaak van dit gedrag. Misschien heeft je kind wat duidelijkheid of voorspelbaarheid nodig? Als je de oorzaak kan vinden kan je je kind nog beter helpen.’
3. Lichamelijk contact
‘Wat kan je doen als je kind het niet fijn vindt om te knuffelen of aangeraakt te worden, terwijl dat lichamelijk contact net zo belangrijk is?’
Laurien: ‘Lichamelijk contact kan heel erg helpend zijn om je te verbinden met je kind en rust te brengen. Sommige kinderen vinden (veel) lichamelijk contact echter niet fijn. Ga dan op zoek naar andere manieren om verbinding te maken met je kind.
Probeer eerst eens met woorden. Erken en benoem het gevoel, en wees een oriëntatiepunt voor je kind. Het is onze ouderlijke taak om een eerste stap te zetten. Zorg voor initiatieven van jouw kant of creëer nieuwe rituelen.
Observeer op die manier welk lichamelijk contact je kind wel fijn vindt. Dat kunnen heel kleine dingen zijn: naast elkaar een boekje lezen, een high five geven telkens je voorbij komt, een handpop gebruiken om een rugmassage te geven, enzoverder.’
LEES OOK > Zo geef je je kind écht aandacht (ook in je drukke leven)
4. Zoveel kinderen, zoveel noden
‘Ik heb drie jonge kindjes met vaak conflicterende noden en behoeften. Hoe kan je voor allemaal goed doen, hen zich gezien laten voelen, hen rustig krijgen en ondertussen ook nog zelf je rust bewaren?’
Laurien: ‘Co-regulatie vraagt je volledige aandacht en verbinding met je kind. Meerdere kinderen tegelijkertijd co-reguleren is vaak een bovenmenselijke uitdaging. (Een groot applaus voor alle onthaalouders, kinderverzorgers, leerkrachten en andere die het dagelijks doen!)
Om te kunnen co-reguleren moet je eerst je eigen emoties reguleren. Als jij de balans verliest, zal het veel moeilijker zijn om ook je kinderen te ondersteunen. Start dus bij jezelf. Weet je nog? Eerst je eigen zuurstofmasker opzetten. Daarna kan je kind per kind gaan ondersteunen.
‘Het loont om niet enkel de focus te leggen op het ‘moeilijke’ gedrag maar ook te kijken naar wat er zich onder de ijsberg afspeelt’
Start met het jongste kind of het kind dat het meest van streek is. Probeer in verbinding te blijven met je lichaam (knuffels of oogcontact) of met woorden. “Ik zie dat jij heel verdrietig bent maar ik moet even je broertje een andere luier aandoen. Kom je even mee?”
Benoem wat je doet en wat je gaat doen. Je kan niet alles oplossen, maar je kan wel proberen om verbonden te blijven. Zelfs op afstand. Soms is ook even roeien met de riemen die je hebt. Dan ga je misschien even op de grond zitten tussen alle kinderen, laat je het huishouden voor wat het is en is het wachten tot de golf gepasseerd is.’
5. Autismespectrum
‘Mijn oudste zoon van 8 jaar, met vermoeden van ASS, heeft het moeilijk met zijn jonge broer van drieënhalf. De ruzies tussen hen maken het mij zo zwaar. Het boek Siblings Without Rivalry was voor mij een echte eyeopener, maar het is net of ik telkens herval in oude patronen. Waar kan ik terecht voor concrete tips en tools voor kinderen met ASS?’
Laurien: ‘Co-regulatie bij kinderen met een etiketje kan een extra uitdaging zijn. Voor informatie en ondersteuning kun je onder meer terecht bij Het Raster vzw, vzw Victor, Tanderuis vzw en Limburgse Stichting Autisme.
Ik verwijs ook graag door naar het Instagram account etiketjes_en_afgestemdopvoeden van Eline Claeys, waar je op een laagdrempelige manier heel wat informatie kan vinden om je kind met een etiketje te ondersteunen.’
6. Herstel
‘Ik ben mama van 2 jonge kinderen. Ik voel aan mezelf dat het ouderschap veel van mij vraagt. Het gebeurt weleens dat ik kortaf ben of voor domme kleine dingen uitvlieg tegen mijn kinderen, omdat mijn emmer behoorlijk vol zit. Ik voel me nadien dan altijd erg schuldig. Hoe ga ik hiermee om? Hoe kan ik uitleggen aan de kinderen dat mama het soms ook moeilijk heeft om kalm te blijven?’
Laurien: ‘Voor heel wat ouders is dit schuldgevoel heel herkenbaar. We proberen elke dag de beste mama of papa te zijn voor onze kinderen, maar ook wij hebben een raampje waar de spanning doorheen de tijd in stijgt. Na een lange werkdag of na een volle dag samen met de kinderen reageer je niet altijd zoals je zou willen.
Probeer doorheen de dag al genoeg rustmomentjes te nemen. Werd je boos op je kind? Herstel is altijd mogelijk. Geef het goede voorbeeld aan je kind door nadien je excuses aan te bieden en weer in verbinding te gaan. Morgen is een nieuwe dag.’
LEES OOK > Webinar: Haal het beste uit je kind – Donderdag 28 september 2023 – 20u
7. Liefdevolle grenzen
‘Mijn kind van 6 zoekt constant de grenzen op, zowel thuis als in de klas. Zijn er manieren om “in verbinding” te reageren maar toch duidelijk te maken dat zijn gedrag eigenlijk echt niet oké was?’
Laurien: ‘Als de spanning bij kinderen heel hoog oploopt, kan het soms gebeuren dat ze (onbewust) de grenzen net gaan opzoeken. Het lijkt dan alsof ze onmogelijke eisen stellen, dat niets goed is of dat ze constant over jouw grenzen gaan.
Kinderen hebben het dan vaak lastig en wachten (ook weer onbewust) op de laatste druppel die de emmer kan doen overlopen. Ze lijken een soort muur te zoeken om tegen te kunnen lopen. Bij deze kinderen is de spanning dan zo hoog opgelopen dat ze manieren zoeken om te kunnen ontladen.
‘Ook tieners en volwassenen genieten nog heel erg van het ‘prullen’ of woelen in een bak met bijvoorbeeld rijst’
Als ouder kan je je kind dan helpen door een liefdevolle grens te stellen. Je geeft dan duidelijk aan wat je verwacht van je kind, of je zegt ‘nee’ of ‘stop’. Uiteraard doe je dat met empathie voor je kind. Je erkent zijn gevoel maar je blijft bij je grens.
Op zo’n liefdevolle grens volgt dan vaak een ‘broken cookie’. Je kind kan dan zijn emmertje leeg maken door te huilen of boos te worden. Op dat moment kan je dan opnieuw gaan co-reguleren (zie webinar). Huilen of driftbuien zijn manieren voor je kind om te ontladen, maar je kan ook preventief al verbindend spel (lachen) inzetten om je kind te helpen spanningen te ontladen. Het vraagt wat oefening als ouder om liefdevol grenzen te stellen. Gun jezelf die oefentijd.’
8. Sensorisch spel
‘Sensorisch spel is vooral voor jonge kinderen zeker? Tot welke leeftijd is het haalbaar om het aan te bieden ter ontprikkeling?’
Laurien: ‘Sensopatische activiteiten zijn iets van alle leeftijden. Ook tieners en volwassenen genieten nog heel erg van het ‘prullen’ of woelen in een bak met bijvoorbeeld rijst.
Doorgaans gaan kinderen na de leeftijd van 12 jaar wat minder uit zichzelf spelen. Probeer sensopatisch spel daarom zelf aan te bieden aan je kind. Zoek vormen die passen bij de leeftijd van je kind.
Een modderkeukentje of zandbak buiten is vaak iets waar oudere kinderen ook nog graag mee spelen. Met je tiener kan je op zoek gaan naar een hobby die ook de zintuigen stimuleert. Misschien kan je samen een moestuin starten of een breiwerk beginnen? Geef het goede voorbeeld en toon zelf als ouder hoe je kan genieten van sensopatische activiteiten.’
LEES OOK > Hoe kunnen mijn kinderen stoom afblazen na school?
9. Co-regulatie bij pubers
‘Kan dit allemaal dan ook toepassen bij mijn beginnende puber? Of is dit echt voor kleine kinderen?’
Laurien: ‘De informatie uit het webinar is zeker ook interessant voor oudere kinderen — en zelfs voor volwassenen. Ook wij zijn constant op zoek naar verbinding.
Lichamelijk contact, co-regulatie en emotieregulatie zijn dan ook helpende factoren om de verbinding met oudere kinderen of zelfs je partner tot stand te brengen. Een aanrader voor ouders van tieners is het nieuwe boek van Anky de Frangh en Evelien Kayaert: Ouders komen van Mars.
10. Webinar Afgestemd Opvoeden
Laurien Tielens geeft vanuit de visie Afgestemd opvoeden en Aware Parenting vorming aan ouders en professionals. Op dinsdag 23 mei 2023 gaf Laurien het webinar ‘Zuurstof voor ouders’. Dit webinar werd georganiseerd door de Gezinsbond i.s.m. het VCOK. Klik hier om het webinar te herbekijken.
Op donderdag 28 september organiseren we in samenwerking met uitgeverij Lannoo en VCOK een volgend webinar: ‘Haal het beste uit je kind’. Meer informatie vind je hier.
Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 19/09/2023, laatste update op: 31/10/2023