Af en toe krijgen we op de redactie een boek in handen waarvan we denken: ‘Wow. Mochten meer ouders dit lezen, het zou zeker wat rust brengen in hun gezin!’ Wel, omdat we bij de Gezinsbond niets liever doen dan ons wow-gevoel delen, presenteren we hier met veel plezier zo’n boek: ‘Waarom moet mijn kind eigenlijk naar school?’. Het is een prettig leesbare gids die een antwoord geeft op honderd-en-een vragen over onderwijs én bol staat van verfrissende inzichten en bruikbare adviezen over hoe je als ouder kan helpen met school.
Koffie en huiswerk
Pedagoog Pedro De Bruyckere is een van de auteurs van het boek, dus hoog tijd om samen een koffie te drinken en hem intussen wat van zijn wijsheden te ontfutselen. We beginnen met een thema dat in heel wat gezinnen voor kopzorgen en verhitte discussies zorgt: huiswerk.
Pedro: ‘Een boeiend onderwerp waarover ik gigantisch veel vragen krijg. Het nut van huiswerk wordt vaak in vraag gesteld, en ik kan alleen maar antwoorden: ja, huiswerk heeft zijn nut. Het kan dienen om leerstof te oefenen die gezien werd op school, en voor leerkrachten is het een middel om te weten hoever hun leerlingen staan.
‘Hoe belangrijker punten zijn bij overhoringen, hoe minder leerlingen eruit leren’
Daarom is het nooit een goed plan om de taken van je kind te maken. Als je kroost ergens moeite mee heeft, is dat cruciale info voor de leerkracht. Lukt een taak niet? Geef een seintje aan de leerkracht, laat weten dat je kind er lang aan gewerkt heeft, maar erop vastloopt. Om diezelfde reden vind ik dat huiswerk niet zou mogen meetellen voor het rapport, want dan wordt er veel meer valsgespeeld.’
Staat genoteerd. En je kinderen wat uitleg geven als ze iets niet snappen, is dat wel een goed idee?
‘Als het over wiskunde gaat: ab-so-luut niet. Zelfs al slaag je erin om het uit te leggen, dan nog kan de manier waarop je dat doet anders zijn dan de manier waarop je kind het in de klas leert. Gevolg: je brengt dat kind, dat misschien sowieso al moeite heeft om te volgen, compleet in de war. Uit onderzoek blijkt zelfs dat kinderen van wie de ouders helpen met rekenen, gemiddeld slechtere cijfers halen.’
SCHRIJF JE IN > Webinar: maak het beste van de schooltijd
Focus en planning
Oeps, daar sta je dan als ouder, met al je goeie bedoelingen… Is er dan niets dat je kan doen om je kind te helpen?
‘Toch wel! Het belangrijkste is: simpelweg in de buurt zijn als je kinderen taken maken of studeren. Dan kan je zien wanneer ze niet meer focussen en hen wat bij de les houden. In de mate van het mogelijke natuurlijk, ik weet dat het niet evident is als je zelf drukke werkdagen hebt.
Bij jonge kinderen kan je uiteraard ook dingen zoals tafels en woordjes opvragen en die samen met hen herhalen. Zitten je kinderen vast met iets van de leerstof? Moedig hen aan en vraag om het eens aan jou uit te leggen. Wie weet raken ze er op die manier wel uit.
Verder denk ik dat je als ouder vooral kan helpen bij een planning maken en die opvolgen. Als je kinderen regelmatig taken of lessen vergeten, overloop dan op zondag de planning, spreek af op welk moment ze voor een bepaald vak gaan werken en zet eventueel een reminder in de smartphone.’
Muziekjes en biepjes
Laten we het ook eens hebben over afleiding tijdens het schoolwerk. Hoe zit dat nu met muziek, is het een goed idee om te blokken met wat beats in je oren?
‘We weten dat stilte belangrijk is bij het studeren, maar sommige kinderen gebruiken muziek als een soort noise cancelling, om alle andere prikkels te doen verdwijnen. In dat geval is muziek een prima plan. Als je merkt dat ze zitten te headbangen en mee te zingen, is het uiteraard geen goed idee.’ (lacht)
En moet het dan louter instrumentale muziek zijn? Ik dacht dat je brein anders te veel moeite moet doen om die tekst weg te filteren. Bij mij is dat alleszins zo…
‘Niet noodzakelijk. Niet iedereen is zo gefocust op tekst als jij. Wat wel serieus kan storen, zijn de piepjes van een smartphone. We weten intussen dat je de duur van een onderbreking eigenlijk maal drie moet doen. Als je tien seconden naar je smartphone kijkt, ben je dertig seconden kwijt. Want je brein moet nadien weer moeite doen om in die focus te geraken. En laat ons eerlijk zijn, als je even een berichtje checkt, duurt dat meestal veel langer dan tien seconden. Want je kijkt niet alleen naar dat ene berichtje, maar ook naar dat andere en dan naar nog iets anders, en daarna ga je snel even Instagram checken…
‘Hoge cijfers ga je niet halen met een samenvatting van iemand anders’
Ervoor zorgen dat je kinderen niet afgeleid worden door een smartphone is vandaag een belangrijke en grote uitdaging. Niet simpel, hoor. Jongeren krijgen heel wat digitale opdrachten waarvoor ze hun smartphone sowieso nodig hebben, en kunnen dan vaak niet weerstaan aan de verleiding om even te scrollen of te chatten. Ook wij, volwassenen, hebben het daar moeilijk mee. Dus eigenlijk moeten we dringend beginnen met het goeie voorbeeld te geven en die smartphone vaker uit te zetten of weg te leggen. Pijnlijk, ik weet het!’
Er zijn ook apps die kunnen helpen om te focussen en wat minder naar je smartphone te grijpen. Ben je daar een voorstander van?
‘Als het de bedoeling is dat jongeren zo leren om er op een verstandige manier mee om te gaan, vind ik het prima. Er zijn ook ouders die drastische maatregelen nemen en bijvoorbeeld op een bepaald moment de wifi uitschakelen. Te begrijpen, maar vermijd wel dat je in een situatie belandt waarbij je kinderen meer tijd steken in het omzeilen van jouw maatregelen dan in het maken van hun huiswerk.’
LEES OOK > Helpen bij huiswerk: hoe doe je dat?
Grote lappen leerstof
Hoe ouder je kinderen worden, hoe groter de lappen leerstof die ze moeten verwerken. Kan je daar als ouder een rol in spelen? Is het bijvoorbeeld nuttig om samenvattingen te maken?
‘Als kinderen die zelf maken én als ze het op de juiste manier doen, kunnen samenvattingen nuttig zijn. Want wat leerlingen eigenlijk moeten kunnen en wat ze dus moeten oefenen, is het ophalen van informatie uit hun hoofd. Dat is wat ze bij een toets ook moeten doen.
De ideale manier om een samenvatting te maken is daarom de volgende: je leest een hoofdstuk of een aantal pagina’s die je moet studeren, je sluit je boek en je schrijft de samenvatting op vanuit je hoofd. Dan doe je het boek weer open, kijk je die samenvatting na en verbeter je waar nodig. Klinkt misschien omslachtig, maar intussen maak je wel gebruik van de beste methode, de retrieval practice. Je haalt informatie op uit je hoofd, waardoor je geheugen voor die informatie versterkt wordt en je die bijgevolg minder snel vergeet. Het gaat dus niet om het maken van de samenvatting, maar om het aanzetten tot nadenken.’
Geen goed nieuws voor al de clandestiene handeltjes van samenvattingen…
‘Klopt! Er bestaan websites waar je samenvattingen van universiteitscursussen kan kopen. Ik heb mijn eigen cursussen daar ook al zien opduiken en dacht toen: “Ah, nu snap ik waarom iedereen op dat examen dezelfde fout gemaakt heeft!” (lacht) Maar serieus, de twee dingen die ervoor zorgen dat je iets goed onthoudt, zijn nadenken en herhalen. En wat doe je NIET als je een samenvatting van iemand anders overneemt? Nadenken en herhalen. Zo’n samenvatting kan misschien van pas komen als je last minute een grote hoeveelheid leerstof moet verwerken, maar hoge cijfers ga je er niet mee halen.”
Om iets te kunnen herhalen, moet je er natuurlijk op tijd aan beginnen.
‘En da’s meteen een van de belangrijkste tips voor ouders: moedig je kroost aan om vroeg genoeg te starten met studeren. Als leerlingen de leerstof vorige week al eens geleerd hebben, eergisteren nog eens bovengehaald hebben en ze doen dat ook nog een keer op de dag voor de toets of het examen, gaat die leerstof veel vaster en langer in hun geheugen zitten.’
Boeiend, die werking van het brein… en tegelijk ook heel logisch.
‘De dingen die ik hier vertel zijn helemaal niet zo moeilijk, en voor veel mensen herkenbaar. Maar soms moet je het gewoon nog eens horen om het goed te beseffen en ook toe te passen. Naast dat regelmatig herhalen van de informatie die in je brein zit, is er trouwens nog iets wat interessant kan zijn voor ouders.’
Vertel!
‘Wel, zoals ik daarnet al aanhaalde, is er bij het leren nog een tweede belangrijk aspect: het nadenken. Ik vertelde in het begin van ons gesprek dat je je kinderen kan helpen door hen de les eens te laten uitleggen aan jou. Wat nog een leuke oefening kan zijn, is dat je aan je kinderen vraagt: “Leg het mij nu een keer uit door het te tekenen. Hoe zit dat in elkaar, kan je daar een schemaatje van maken?” Op die manier doe je hen effectief nadenken over hun leerstof. Ze moeten uitpluizen hoe ze het voor jou wat concreter en tastbaarder kunnen maken, en dat helpt hen om het beter te begrijpen en te onthouden. Je kan het hen zelfs laten uitbeelden met Playmobil!’
LEES OOK > Ruth Lasters over haar job als leerkracht: ‘Brullen werkt niet bij leerlingen, humor wel.’
Zuchten en toetsen
Over naar een ander schools thema. Een dat vooral op oogrollen, gezucht en gezeur wordt onthaald: “Zoveel toetsen!” Door wat je zonet vertelde, snap ik nu wel het nut ervan. Hoe vaker leerlingen de leerstof moeten herhalen, hoe beter die wordt opgeslagen.
‘Inderdaad, je hebt goed opgelet! Daarnaast is een toets ook een momentopname, en omdat iedereen wel eens een slecht moment kan hebben, lijkt het mij toch handig dat er meer dan een keer geëvalueerd wordt.
Toetsen moeten trouwens niet altijd op punten staan. Uit onderzoeken blijkt zelfs dat hoe meer belang aan punten bij die overhoringen gehecht wordt, hoe minder minder leerlingen eruit leren. Logisch: als kinderen puur voor de punten studeren, gaan ze misschien valsspelen of trucjes gebruiken om zo hoog mogelijke scores te halen. Terwijl het nog altijd de bedoeling is om wat moeite te doen en de leerstof grondig te kennen, natuurlijk.
‘Huiswerk is belangrijk, het geeft cruciale info aan de leerkracht’
Ik klink nu als een bompa en ik wil niet zitten zagen over de zesjescultuur, maar ik ontmoet regelmatig studenten die voor een tien op twintig gaan. Ik vraag hen dan: “Zou jij zelf bij een dokter willen gaan die maar de helft van de punten haalde? En dan maar hopen dat hij jouw ziektebeeld toevallig goed bestudeerd heeft?” Ik besef dat het een beetje mank loopt qua vergelijking, maar toch. We moeten de lat niet te laag willen leggen.’
LEES OOK > Smartschool: een zegen of een vloek?
Gratis webinar
Om te bewijzen dat we bij de Gezinsbond qua aanbod de lat best hoog leggen, organiseren we op 12 maart een webinar met de enige echte Pedro De Bruyckere. Tijdens het webinar ‘Maak het beste van de schooltijd’ doet Pedro een boekje open over zijn nieuwe boek en geeft hij praktische tips om de schoolcarrière van je kroost zo fijn mogelijk te laten verlopen. Razend interessant, dus schrijf je snel in!
Het boek Waarom moet mijn kind eigenlijk naar school? 101 vragen die ouders zich stellen over onderwijs is geschreven door Pedro De Bruyckere, Glen Whitman en Ian Kelleher. Bij Standaard Boekhandel geniet je als lid van de Gezinsbond een mooie korting.
Dit artikel verscheen in februari 2024 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.
Gepubliceerd op: 22/02/2024, laatste update op: 29/03/2024Tags: school